Фруктоза: Разлика помеѓу преработките

[проверена преработка][проверена преработка]
Избришана содржина Додадена содржина
Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8
с →‎Структура на фруктозата во воден раствор: Јазично подобрување, replaced: Продуктот → Производот
Ред 46:
Фруктозата во воден раствор се јавува во две форми: отворена и циклизирана. Отворената или линеарна форма на фруктозата содржи вкупно три хирални центри (C3, C4, C5). Кај отворената форма вториот C-атом е поврзан преку двојна врска со кислороден атом формирајќи карбонилна ([[Кетон|кето]]) група како функционална група. Во [[воден раствор]], фруктозата е присутна предоминантно во циклична структура, во која карбонилата (кето) група формира [[ковалентна врска]] со една [[Хидроксилна група|хидроксилна -OH група]] од синџирот на фруктозата, најчесто со -OH групата на претпоследниот 5. C-атом. Притоа настанува петочлен прстен наречен [[фураноза]]. Во случај на поврзување со -OH групата на 6. C-атом (поретко кај фруктозата), доаѓа до формирање на шесточлен прстен-[[пираноза]].
 
ПродуктотПроизводот на аддиција на хидроксилна група врз карбонилна група резултира со формирање на цикличен хемикетал (аналогно на хемиацетал кај глукозата). При формирање на гликозидна врска со уште еден моносахарид, се аддира дополнително уште една хидроксилна група, при што резултира со формирање на кетал. Во отворената линеарна форма, на 2. C-атом се наоѓа карбонилата (кето) група, додека во цикличната (прстенеста) форма вториот C-атом е хирален и на него се наоѓа цикличната хемикетал-група. Според тоа, во циклична форма фруктозата поседува еден дополнителен хирален C-атом или вкупно четири хирални атоми (C2, C3, C4, C5). Цикличните хемикетали и хемиацетали се наречени лактоли.
 
Формирањето на цикличен хемикетал кај фруктозата резултира со формирање на дополнителен хирален центар (на C-атомот на карбонилната група), при што циклизирањето на фруктозата може да формира две стереоизомерни конфигурации, означени како α и β, каде -OH групата на новонастанатиот хирален или аномерен центар зазема α или β конфигурација (во Haworth-овата преспективна формула, β-формата значи дека -OH групата е на иста страна со 6. C-атом, а кога е на спротивната страна, тогаш е присутна α-формата). Изомерните форми на фруктозата кои се разликуваат само според конфигурацијата (просторната ориентација) на -OH групата на аномерниот C-атом се нарекуваат аномери (подгрупа на епимери, каде молекулите се разликуваат во конфигурацијата на само еден хирален-стереоцентар). Слободна ротација на -OH групата околу C-атомот не е можна, а е катализирана во живите организми од страна на ензими наречени мутази, кои припаѓаат на класата ензими наречени изомерази.