Спиење: Разлика помеѓу преработките

[проверена преработка][проверена преработка]
Избришана содржина Додадена содржина
с Правописна исправка, replaced: одколку → отколку (5)
Ред 6:
Како што [[земјата]] се врти околу сонцето, така и ние како дел од неа ги чувствуваме промените што се случуваат континуирано во период од 24 часа. Кога [[земјата]] ќе се сврти кон сонцето со некоја своја страна велиме дека настапува [[ден]] и обратно, кога ќе се сврти спротивно од сонцето тогаш велиме дека настапува [[ноќ]]. Кога ние заспиваме и кај нас доаѓа ноќта, така од другата страна луѓето се будат и најголемиот дел од нив го поминуваат денот будни. Се чини дека тој период од 24 часа во нашата средина има големо влијание на нашиот одмор и на нашиот активен циклус. Затоа се поставува прашањето дали ако имаме цело време [[ден]] или ако имаме цело време [[ноќ]], односно немаме промена, дали тоа ќе влијаеше на нашиот биоритам, нашите активности и нашиот одмор. Со ова излагање ќе го одговориме и тоа прашање.
 
Значи, имаме две состојби во кои можеме да се наоѓаме, состојба на будност и состојба на сон кои две состојби се основа на секоја човечка состојба. Можеме да бидеме во двете состојби кога ќе посакаме. Можеме да бидеме во состојба на спиење и да се разбудиме и да ги извршуваме нашите активности кои ги правиме секој [[ден]] или [[ноќ]] во зависност како сме одбрале да ги извршуваме, но потребата за сон има големо влијание на нашите животи. Доколку не спиеме одредено подолго време или ја намалиме количината на сон до некое ниско ниво тогаш потребата од сон е сè поголема, па понекогаш поважна работа и од самиот [[живот]]. Понекогаш не можеме да останиме будни па макар и ни се заканува [[смрт]]. Така доколку некој возач заспие над воланот додека управува со своето возило и покрај тоа што тој знае дека тоа не треба да се случи, затоа што неговиот сопствен [[живот]] и животот на неговите сопатници е во опасност, но тогаш поспаноста ја зема својата жртва и прекасно е да се направи што и да било. Понекогаш потребата за сон е толку силна што едноставно не може да биде избегната. Самото тоа кажува дека сонот е витална работа за нашето [[здравје]] и опстанок. Уште од прастаро време па до денес луѓето го организираат своето време и условите во кои работат и живеат, па и самото нивно општество и потребата за спиење. Порано пештерите, а до денес и куќите, хотелите и другите објекти за спиење се прават за да можеме сигурно да ја поминеме ноќта во сон. Денес сè повеќе ја користиме ноќта за нашите активности и денот за спиење. Она што го работиме сега е да нашиот [[живот]] е сè повеќе поминат во ноќта одколкуотколку во [[ден]].
 
Ако некои функции на мозокот се одвиваат додека спиеме тогаш дали може истите тие функции да се одвиваат додека сме будни и дали може спиењето тогаш да не постои? Зошто спиеме? Како спиеме? Што правиме додека спиеме? ... Ова се мистериите кои се појавуваат кога мислиме на спиењето. За да можиме да продолжиме понатаму мораме да си го поставиме прашањето: “Што е сонот?”
Ред 12:
Овде мораме да кажеме дека проблемот за дефинирање на спиењето бил премногу компликуван уште пред две декади кога било забележано т.н. rapid eye movements (REMs) (рапидното мрдање на очите) додека спиеме што е покажувач на биолошката состојба и затоа го добиваме името “REM sleep”. REM спиењето е фаза кај која истовремено двете очи синхронизирано се мрдаат при што активноста на автоматскиот нервен систем е нерегулиран и забрзан. Мерките на активност на централниот нервен систем фактички силно сугерираат на тоа дека мозокот достигнува врв на активноста додека трае REM спиењето. NREM sleep, во контраст имаме недостаток од мрдање со очите и трепкање, има друг шаблон, кој е синхронизиран и забавен и изгледа на шаблон од автоматска функција. Спиењето е генерално проследено со забавена мозочна активност, но теориите до ден денес продолжуваат.
 
Тешко е да се разбере популарниот стереотип на спиењето додека мозокот е исклучен, што е аналогно на автомобил кој стои во гаража со исклучено палење и мотор без звук. Овој поглед исто така ја поставува метафората дека мозокот мора да се одмори. Повеќе од случајно е дека мозокот мора да се одмори одколкуотколку некој друг дел од телото, како што е на пример црниот дроб.
 
Сега се запрашуваме што е со другите активности кои ги правиме додека спиеме. Така на пример превртувањето во креветот, трепкањето, рапидното мрдање на очите итн. Како се случуваат тие работи кога велиме дека мозокот е исклучен, односно со намалена активност. Всушност невролошката активност е екстремно жива, односно покачена, во некои делови, односно области, во мозокот додека имаме NREM спиење.
 
Пософистицитани мерења покажале дека додека REM спиењето е во тек некои моторни функции прекинуваат како и некои рефлекси. Од друга страна некои експерименти и мерења покажале дека имаме покачена активност во некои делови од мозокот додека сме во состојба на REM спиење одколкуотколку додека сме будни.
 
== Што е Спиењето? ==
Ред 22:
Никој од нас не знае точно што е спиењето. Еднаш ние сме затворени во една дилема помеѓу супер тивката фаза која е многу поинаква од онаа фаза кога сме будни и дознаваме дека најголемите прашања за природата на спиењето се неодговорени. Овие прашања се:
=== Што ни се случува нас додека спиеме? ===
Она време пред да заспиеме некои научници го проучувале научно и го пронашле одговорот, а тоа е дека спиењето е фаза во која “се е забавено или стопирано”. Овој одговор можеме да кажеме дека е неточен. Исто така нашите тела се мрдаат помалку и ние правиме помалку бука одколкуотколку кога сме будни, има многу комплексни промени во мозокот и размислувањата додека спиеме што не може да се опише со едноставно редуцирање на активностите. За пример, има нервни клетки во нашиот мозок кои ослободуваат 5 до 10 пати повеќе честота додека спиеме одколкуотколку додека сме будни.
=== Зошто спиеме? ===
Со милениуми луѓето го знаеле одговорот, а тоа е дека спиењето е фаза на неактивност и така мора да биде заради тоа што ни е потребен одмор. Овој одговор е исто така, најверојатно, неточен. Некои научници сѐ уште веруваат дека овој одговор е веродостоен, односно дека е вистинит, но повеќето научници се сомневаат во тоа. Повеќето активности додека сме будни не предизвикуваат повеќе спиење и физичкиот одмор не ја брише ургентноста за спиење, ами може само да ја зголеми. Повеќето одговори на ова прашање се повеќе теории, но во никој случај не се факти.
Ред 80:
 
===Спиењето како мотив во популарната музика===
* „Спиј“ (англиски: ''Sleep'') — песна на американската [[Хардкор-панк|хардкор-панк]] група ''[[Adrenalin O.D.]]''.<ref>[https://www.discogs.com/master/16848-Adrenalin-OD-The-Wacky-Hi-Jinks-Of-Adrenalin-OD Discogs, Adrenalin O.D. – The Wacky Hi-Jinks Of Adrenalin O.D. (пристапено на 6.11.2022)]</ref>
* „Спиење со години“ (англиски: ''Sleeping For Years'') — песна на англиската рок-група ''Atomic Rooster'' од 1970 година.<ref>[https://www.discogs.com/fr/release/1582370-Atomic-Rooster-Death-Walks-Behind-You DISCOGS, Atomic Rooster – Death Walks Behind You (пристапено на 27.11.2021)]</ref>
* „Јас само спијам“ (англиски: ''I'm Only Sleeping'') — песна на британската рок-група [[Битлси]] (''The Beatles'') од 1966 година.<ref>[https://www.discogs.com/The-Beatles-Revolver/release/428389 Discogs, The Beatles ‎– Revolver (пристапено на 14.7.2020)]</ref>
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/wiki/Спиење