Кралство Исланд: Разлика помеѓу преработките

[проверена преработка][проверена преработка]
Избришана содржина Додадена содржина
Создадено преведувајќи ја страницата „Kingdom of Iceland
 
Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.2
 
Ред 2:
'''Кралството Исланд''' ({{Lang-is|Konungsríkið Ísland}} ; {{Lang-da|Kongeriget Island}}) била суверена и независна земја со [[Уставна монархија|уставна]] и [[Наследна монархија|наследна]] монархија, основана со [[Данско-исландски акт за унија|Актот за унија]] со [[Данска]] потпишан на 1 декември 1918 година.<ref name="Halfdanarson">{{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=kDrZWBMGJ8wC&q=Monarchy+of+Iceland+1918&pg=PR23|title=The A to Z of Iceland|last=Halfdanarson|first=Gudmundur Halfdanarson|publisher=Scarecrow Press|year=2010|isbn=978-0810872080|pages=23–25}}</ref> Траела до 17 јуни 1944 година кога по резултатите од државниот референдум на негово место била основана Република Исланд. <ref name="Van Cleaf">{{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=zbhQoMd2jhcC&q=Monarchy+of+Iceland+1918&pg=PA7|title=Iceland|last=Van Cleaf|first=Kristin Van Cleaf|publisher=ABDO|year=2007|isbn=978-1599287843|pages=7}}</ref>
 
Според Актот за унија со Данска бил воспоставен [[личен сојуз]], и исландскиот монарх бил истовремено и дански монарх.<ref name="Halfdanarson">{{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=kDrZWBMGJ8wC&q=Monarchy+of+Iceland+1918&pg=PR23|title=The A to Z of Iceland|last=Halfdanarson|first=Gudmundur Halfdanarson|publisher=Scarecrow Press|year=2010|isbn=978-0810872080|pages=23–25}}</ref> [[Алтинг|Парламентот на Исланд]] побарал Данска да го претставува Исланд на меѓународно ниво, а секојдневните прашања биле делегирани на дански ополномоштеник за исландски прашања со седиште во [[Рејкјавик]], а по [[Германска инвазија на Данска (1940)|германската инвазија на Данска во 1940 година]] бил назначен [[регент]].<ref name="Halfdanarson" />
 
== Историја ==
 
=== Потекло на данското владеење ===
Со [[Калмарска Унија|Калмарската унија]], Исланд од 1380 година бил под контрола на Данската круна,<ref>{{Наведена книга|url=https://archive.org/details/scandinaviasince0000nord/page/147|title=Scandinavia since 1500|last=Nordstrom|first=Byron|publisher=[[University of Minnesota]] Press|year=2000|isbn=0-8166-2098-9|page=[https://archive.org/details/scandinaviasince0000nord/page/147 147]|url-access=registration}}</ref> иако формално до 1814 година бил норвешка територија.<ref>{{Наведена книга|title=Kompendium völkerrechtlicher Rechtsprechung|last=Dörr|first=Oliver|publisher=Mohr Siebeck|year=2004|isbn=3-16-148311-1|page=103|language=German}}</ref> Во 1874 година, илјада години по првото документирано населување на островот, Данска на Исланд му одобрила домашно владеење. Уставот, напишан истата година, бил ревидиран во 1903 година, а степенот на домашно владеење со Исланд било проширено во 1904 година.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://europa.eu/youth/is/article/61/4215_en|title=A short history of Alþingi – the oldest parliament in the world|work=European Youth Portal|publisher=European Union|language=en|accessdate=29 November 2018|archive-date=2020-05-31|archive-url=https://web.archive.org/web/20200531215505/https://europa.eu/youth/is/article/61/4215_en|url-status=dead}}</ref> [[министер за Исланд|Министерот за исландски прашања]], кој живеел во [[Рејкјавик]], бил одговорен пред ''[[Алтинг]]'', исландскиот парламент. 
 
=== Основање на кралството ===
Ред 13:
 
=== Втора светска војна, британска окупација и создавање на република ===
Во текот на првата година од [[Втора светска војна|Втората светска војна]], Исланд бил [[Неутралност|неутрален]] и преземал акции против [[Вооружени сили на Велика Британија|британските]] и [[Вермахт|германските сили]] кои ја прекршувале независноста. По германската [[Данска во Втората светска војна|инвазија и окупација на Данска]] од 9 април 1940 година односите меѓу Исланд и Данска се влошиле.<ref name="Halfdanarson">{{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=kDrZWBMGJ8wC&q=Monarchy+of+Iceland+1918&pg=PR23|title=The A to Z of Iceland|last=Halfdanarson|first=Gudmundur Halfdanarson|publisher=Scarecrow Press|year=2010|isbn=978-0810872080|pages=23–25}}<cite class="citation book cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFHalfdanarson2010">Halfdanarson, Gudmundur Halfdanarson (2010). [https://books.google.com/books?id=kDrZWBMGJ8wC&q=Monarchy+of+Iceland+1918&pg=PR23 ''The A to Z of Iceland'']. Scarecrow Press. pp.&nbsp;23–25. [[ISBN]]&nbsp;[[Специјални: Извори на книги/978-0810872080|<bdi>978-0810872080</bdi>]].</cite></ref> Затоа, на 10 април, Алтинг усвоил две [[Резолуција (закон)|резолуции]] со кои изјавиле дека Исланд ќе ја преземе целосната одговорност за својата [[надворешна политика]] и одбрана. На 10 мај 1940 година, Обединетото Кралство со своите воени сили започнале инвазија на Исланд (Операцијата форк). <ref name="Halfdanarson" /> Владата на Исланд испратила протестна нота против, како што го нарекла „флагрантното кршење“ на исландската неутралност. На денот на инвазијата, премиерот [[Херман Јонасон]] прочитал радио соопштение во кое им наложува на Исланѓаните да ги третираат британските трупи како гости. На 15 мај 1941 година, Алтинг усвоил закон со кој [[Свејн Бјорнсон]] се назначува за регент за да ја претставува монархијата.<ref name="Halfdanarson" /> Во 1941 година, Владата на Исланд побарала од САД (кои тогаш биле неутрални) да ја преземат нивната одбрана, и по прифаќањето била прекината окупацијата на Исланд. Одбраната на Исланд бил прв ангажман на САД во Втората светска војна. 
 
По референдумот од мај 1944, Исланд на 17 јуни 1944 година станал република. Кралот [[Кристијан X од Данска|Кристијан X]] испратил честитки до исландскиот народ. <ref>{{Наведено списание|last=Hardarson|first=Solrun B. Jensdottir|date=October 1974|title=The 'Republic of Iceland' 1940–44: Anglo-American Attitudes and Influences|journal=Journal of Contemporary History|volume=9|issue=4|pages=27–56|doi=10.1177/002200947400900402|jstor=260290}}</ref>