Катерина Јагелон: Разлика помеѓу преработките

'''Катерина Јагелон''' (1 ноември 1526 &#x2013; 16 септември 1583) била полска принцеза и шведска кралица како прва сопруга на кралот [[Јован III (Шведска)|Јован III]]. Како таква, таа била и војвотка од Финска (1562-1583) и голема принцеза на Финска (1581-1583). Катерина имала значително влијание врз државните работи за време на владеењето на нејзиниот сопруг и преговарала со папата за воведување контрареформа во Шведска.<ref name="sbl">[http://sok.riksarkivet.se/SBL/Presentation.aspx?id=12406 Katarina Jagellonica], urn:sbl:12406, Svenskt biografiskt lexikon (art av Birgitta Lager-Kromnow), hämtad 2013-12-05.</ref> Таа е мајка на Сигизмунд III Васа, крал на Полска.

Двојката поставила куќа во замокот Турку во Турку, [[Финска]]. Зделките на војводата Јован во Ливонија го натерале кралот [[Ерик XIV од Шведска|Ерик XIV]] да му објави војна на својот брат. Ерик испрати 10.000 луѓе да го опседнат замокот. На 12 август 1563 година, замокот капитулирал; КетринКатерина и Јован биле одведени во [[Шведска]] и затворени во [[Замок Грипшолм|замокот Грипшолм]].

Ерик се понудил да и дозволи на Катерина да се врати во [[Полска]], но таа избрала да го придружува Јован во затворот. Историјата тврди дека кога кралот ѝ понудил на Катерина да се врати во Полска наместо да го придружува нејзиниот сопружник во затвор, таа ''покажала на натписот во нејзиниот венчален прстен, на кој пишувало:'' „Ништо освен смртта нема да не раздели“. Катерина била користена како вреден заложник од Ерик, но поради неа затворот за нив бил поблаг. Лично била третирана со внимание од страна на кралот Ерик, кој ѝ дозволил поголема слобода од Јован, како што е шетањето во областа околу замокот, и генерално ги исполнил сите барања што ги упатила за да и го направи затворот поудобен, со исклучок на сè што имало. да прави со нејзината католичка религија, како што е пристапот до католичките свештеници, барања што тој ги одбил. Таа побарала поголемиот дел од нејзината придружба да биде испратен дома, само задржувајќи неколку полски дами во исчекување и нејзиното дворско џуџе и лична доверлива Доротеа Острелска. За време на нејзиното затворање, Катерина ја родила најпрвин својата најстара ќерка Изабела во 1564 година (починала во 1566 година), а потоа и нејзиниот син Сигизмунд во 1566 година. Во октомври 1567 година, Јован се смирил со Ерик и парот бил ослободен. КетринКатерина и Јован очигледно развиле блиски односи во текот на годините на затвор.

Друга причина што го вознемирила благородништвото против [[Ерик XIV од Шведска|Ерик XIV]] и ги натерало да го поддржат бунтот на војводата Јован и неговите браќа војводата ЧарлсКарл, бил бракот на Ерик со обичната Карин Мансдотер, што благородништвото го сметало за навреда.<ref name="ReferenceA">Tegenborg Falkdalen, Karin, Vasadrottningen: en biografi över Katarina Stenbock 1535-1621 [The Vasa Queen: A biography of Catherine Stenbock, 1535-1621], Historiska media, Lund, 2015</ref> Катерина одиграла одредена улога во бунтот: таа била пријателка на една од непријателите на Ерик, Еба Мансдотер (Лилиехоок), која имала влијателна позиција во благородништвото, а исто така директно и се обратил Понтус Де ла Гарди, кој ја повикал да го убеди неодлучниот Јован да се приклучи на бунтот против кралот во знак на протест поради неговиот скандалозен брак. Според сведок, таа одговорила: „Понтус! Ги слушнав твоите совети и причините што ги презентираш добро и добро, и сите тие се многу точни и праведни, но тешко се реализираат. Драг мој пријателе, покажи ми доверба и дозволи ова да остане меѓу нас, и јас ќе зборувам со мојот господар и сопруг.“

== СопругатаСопруга на кралицатакралот ==

[[Податотека:Catherine_of_Sweden_(1562)_effigy_2007_wide.jpg|мини| гроботГробот на Катерина]]

Катерина бешебила крунисана за кралица на Шведска во пролетта 1569 година. Нејзината врска со Јован ТретиIII продолжила да биде многу добра за време на нејзиниот живот и нема познати вонбрачни партнери од ниту една страна. Нејзините дами во чекање беа надгледувани од Карин Гиленстиерна и нејзиното домаќинство од страна на камерлен Понтус Де ла Гарди, со кого таа наводно имала многу добри лични односи (таа му дала полномошно да дејствува како нејзин агент и пратеник во Италија во врска со нејзиното наследство). Таа имала своја лична католичка капела на дворот, како и неколку католици во нејзиното приватно домаќинство, меѓу нив и неколку католички [[Монах|монаси]] и свештеници, што ги шокирало протестантите. И покрај контроверзите околу неа во врска со нејзината улога во религиозната политика, се чини дека таа не била подложена на многу лични клевети. Таа примила многу молби и од католиците и од протестантите, барајќи од неа милостина, како и да биде посредник кај кралот, и ги исполнила овие должности како што се очекувало од современа сопруга и кралица. Нејзиниот жесток протестантски девер, идниот Чарлскрал [[Карл IX од Шведска|Карл IX]] ја спомнал во неговата пропагандна хроника ''Римуваната хроника на војводата Карл'', во која тој ги клевети имињата на нејзиниот брачен другар, син и ќерка, но со само благо неодобрување кон Катерина, признавајќи ги нејзините лични квалитети: „Таа беше принцеза полна со доблест и побожност, сепак нејзината вера потекнуваше од [[Рим]]“.

Истата година кога станала кралица, нејзиниот полски советник, соработникот Мартин Кромер, ја охрабрил да го преобрати Јован III во католик. Таа одговорила дека е подготвена, но дека монархот и јавноста тоа нема да го прифатат. Кардиналот Комендоне ја замолил нејзината сестра, полската кралица Ана Јагелон, да ја поддржи во нејзината религиозно-политичка задача, а преку Ана, таа остварила контакт со Папската Курија во Рим. Конфликтот настанал меѓу Катерина и [[Папа Пиј V|папата Пиј V,]] откако се дознало дека таа ја примила причестата „под двете“, нешто што било забрането на состанокот на Тридент и отогаш се сметало за знак на ерес. Во 1572 година, таа побарала двајца папски советници и ѝ го дале полскиот [[Исусовци|исисовецисусовец]] Јохан Хербст како нејзин исповедник. Од 1572 година, кралицата Катерина била во директен контакт со кардиналот Станислав Хосиус, кој изјавил дека ќе ѝ служи како поддршка и сојузник во работата на контрареформацијата во Шведска и ќе биде нејзин гласник до папата.

Во есента 1572 година, Катерина поднелае барање за ослободување за да и се даде право да се причести „под двете“, како и да и се дадат одредени отстапки во врска со постот. Нејзините барања се сметале за начин Јован III да истражи до каде би била подготвена да оди католичката црква за да воведе контрареформација, бидејќи ќе требало да се направат одредени промени за да се овозможи тоа.<ref name="sbl">[http://sok.riksarkivet.se/SBL/Presentation.aspx?id=12406 Katarina Jagellonica], urn:sbl:12406, Svenskt biografiskt lexikon (art av Birgitta Lager-Kromnow), hämtad 2013-12-05.</ref> Јован III започнал нов црковен ред наречен „Црвената книга“. Ова било еден вид форма на мешање помеѓу протестантизмот и католицизмот што повторно вовело бројни католички обичаи во церемонијалниот живот на шведската црква, еден од нив била употребата на латински, што предизвикало големо противење и резултирало со Литургиска битка, која не завршила цели дваесет години. Кралицата Катерина, кралицата Ана, кардиналот Хосиус и папата преговарале неколку години за ова, а Катерина истакнала дека без одредени отстапки за Шведска, не би била можна контрареформација. Во 1574 година, ѝ било дадено ослободување и ослободување во врска со постот, но бидејќи папата го одбил отстапувањето во врска со причестувањето, таа одбила целосно да се причести. Нејзин агент во Рим бил Паоло Ферари. Папската курија имала сериозни надежи за контрареформите во Шведска преку неа. Во 1574 година, таа го примила полскиот [[Исусовци|исисовецисисовецисусовец]] Станислав Варшевицки, испратен кај неа како амбасадор од папата и крал [[Филип II (Шпанија)|Филип II од Шпанија]].

Сликата на КетринКатерина Јагелон повторно се оживувала во финската култура и уметност во 19 и 20 век. Јован и Катерина биле единствените шведски монарси кои престојувале во финскиот дел од шведското царство долго време, а нивната наводна наклонетост кон земјата ги инспирирала финските националисти. Религиозните прашања што ја направија Катерина непопуларна кај нејзините современици, тогаш биле одамна застарени, а наместо тоа останало традиционално да се прикажува како сочувствителна и лојална кралица.