|
[[Податотека:Princes_Islands.png|десно|мини|250x250пкс| Сателитска фотографија од Принцевските Острови (Седеф Адаси е првиот мал остров десно, веднаш до Бујукада)]]
[[Податотека:NautilusCutawayLogarithmicSpiral flip.jpg|250px|мини|десно|Слој седеф во внатрешноста на раковината на ''наутилус''.]]
'''Островот''' Седеф, ({{Lang-tr|Sedef Adası}}, буквално „Островот на бисерната мајка“; [[Грчки јазик|грчки]] : Τερέβυνθος ''Terebinthos'' и во античките времиња, исто така, ''Androvitha'' или ''Andircuithos'' ) е еден од деветте острови што ги сочинуваат [[Принцевски Острови|Принцевските Острови]] во [[Мраморно Море|Мраморното Море]], во близина на [[Истанбул]], [[Турција]]. Седеф Адаси е официјално населба во областа [[Принцевски Острови|Адалар]] во [[Истанбул]] .
'''Седеф''' ({{lang-tr|ṣadaf}}) – внатрешен слој на [[раковина]]та на некои [[мекотели]]: [[школки]], [[полжави]] и некои [[главоноти]] (''Nautilus'' и ''Spirula''). Заради седефот најбарани се школките од родовите ''[[Meleagrina]], [[Pinna]], [[Malleus]], [[Margaritana]]''.<ref name="hrvenc">[http://www.enciklopedija.hr/ Hrvatska enciklopedija]</ref><ref name="britanica">[http://www.britannica.com Encyclopædia Britannica]</ref>
Со површина од 0,157 km², тој е еден од најмалите острови на архипелагот. Островот е претежно приватна сопственост и сегашните борови шуми во голема мера биле засадени од неговиот сопственик Шехсувар Менеменџиоглу, кој го купил островот во 1956 година и исто така одиграл важна улога во наметнувањето строг градежен режим за да се осигура дека природата и животната средина на островот ќе бидат заштитени. Не е дозволено да се градат куќи со повеќе од 2 ката.
== Создавање и градба на седефот ==
[[Податотека:Nacre fracture.jpg|250px|мини|десно|Слика на пресек на површина на седеф, снимена со електронски микроскоп.]]
[[Податотека:Nacre microscopic structure.png|250px|мини|десно|Шематски приказ на структурата на седеф.]]
Кај мекотелите раковината ја лачи плаштот, односно кожниот набор кој ја обвива утробната кеса и ја затвора плаштната дупка. Раковината потполно или делумно го препокрива телото.<ref name="bionet">[http://www.bionet-skola.com Бионет школа]</ref> Слоевите раковина се лачат во различни делови на плаштот, а постепениот раст се одвива само на граничниот дел на раковината.<ref name="britanica"/> На пресекот на раковината се воочуваат три слоја: надворешен, тенок слој (''periostracum''), изграден од органска материја [[конхиолин]]; под него е подебел, призматичен слој, изграден претежно од [[калциум карбонат]]; третиот, внатрешниот слој е седефест слој или седеф. Седефот е граден од повеќе паралелно сложени, благо брановите ливчиња, составени од наизменични слоеви органски и неоргански материи.<ref name="hrvenc"/>
Грчкото име на островот, ''Теребинтос'', значи „ терпентин “, што укажува на значително присуство на [[Смрдлика|терпентинското дрво]] во претходните времиња. Во 857 н.е. [[Игнатиј I Цариградски|патријархот Игнатиј]] бил испратен во егзил на островот, каде што бил затворен 10 години пред да биде реизбран за патријарх во 867 година.
Кога во внатрешноста на раковината дојде надворешно тело кое го повредува мекото тело на мекотелот (зрно песок, паразит и сл.) околу него, заради заштита, се создава слој од седеф. Со повеќегодишно излачување на седеф на местото на повреда се создава патолошка зрнеста творба, кај бисерните школки позната како [[бисер]]. Бисерите претежно се составени о тенки, концентрични слоеви седеф.<ref name="hrvenc"/> Затоа седефот се нарекува и „мајка на бисерот“ (''mother-of-pearl'').<ref name="britanica"/>
[[Податотека:A_view_from_Buyukada.JPG|мини|250x250пкс| Поглед на Седеф Адаси од Бујукада.]]
== Одлики на седефот ==
Седефот е композитен материјал направен од неоргански слоеви калциум карбонат, раздвоени со органски полимери како што е хитинот. Оваа структура го прави отпорен на оштетувања. Исто така прави површината на седефот да е брановита, што доведува до прекршување на светлината на нејзините нерамнини во преливи на виножитните бои, давајќи ѝ препознатлив и единствен седефест сјај.<ref name="hrvenc"/><ref name="jacobaron">Jacob Aron: [https://www.newscientist.com/blogs/onepercent/2012/07/artifical-mother-of-pearl-foll.html?DCMP=OTC-rss&nsref=online-news ''Artifical mother of pearl follows nature's recipe''] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20151002064555/https://www.newscientist.com/blogs/onepercent/2012/07/artifical-mother-of-pearl-foll.html?DCMP=OTC-rss&nsref=online-news |date=2015-10-02 }}, newscientist.com</ref>
== Употреба ==
[[Податотека:Box with Lotus Scrolls LACMA M.2000.15.151a-b.jpg|250px|мини|десно|Кутија украсена со интарзии од седеф]]
Седефот се користи за изработка на [[накит]], како и за [[интарзија|интарзии]]. Во минатото, особено во XVIII век, од него се изработувале украси на мебел, кутии и други предмети.<ref name="hrvenc"/>
Седефот е скап материјал, па имало многу обиди за производство на вештачки седеф кој би ги имал особините на природниот, но сите обиди биле помалку или повеќе неуспешни. Дури неодамна британски научници успеале да создадат седеф заснован на калциум карбонат, во процес на создавање наизменични неоргански и органски слоеви сличен на оној кој се одвива во природата. На тој начин е отворен пат за создавање цврсти материјали за премачкување направени од евтини материјали.<ref name="jacobaron"/> Се верува дека материјалите засновани на природен седеф во иднина ќе бидат од голема корист во производството на поотпорно стакло, керамика и слични крти материјали.<ref>Ben Coxworth: [http://www.gizmag.com/mollusk-nacre-tougher-glass/30654/ ''Super-tough glass based on mollusk shells''] gizmag.com</ref>
== Наводи ==
{{наводи}}
== Поврзано ==
* [[Бисер]]
* [[Мекотели]]
* [[Школки]]
== Надворешни врски ==
{{портал|Биологија}}
{{Ризница-врска|Mother of pearl}}
[http://statenisland.pastperfect-online.com/00039cgi/mweb.exe?request=keyword;keyword=mother-of-pearl;dtype=d mother-of-pearl] statenisland.pastperfect-online.com]
{{Нормативна контрола}}
* [http://www.wowturkey.com/forum/viewtopic.php?t=6299 Слики од островот Седеф]
[[Категорија:Мекотели]]
[[Категорија:ШколкиОстрови во Турција]]
[[Категорија:НакитОстрови во Мраморното Море]]
[[Категорија:Скапоцени камења]]
[[Категорија:Турцизми]]
| 