Ендоплазматичен ретикулум: Разлика помеѓу преработките
[проверена преработка] | [проверена преработка] |
Избришана содржина Додадена содржина
сНема опис на уредувањето Ознаки: Нагледно уредување Мобилно уредување Мобилно семрежно уредување |
с Правописна исправка, replaced: интраклеточ → внатреклеточ |
||
Ред 1:
{{Без извори|датум=ноември 2009}}
[[Податотека:Clara cell lung - TEM.jpg|мини|315п|Микрофотографија на грануларен ендоплазматичен ретикулум околу [[клеточно јадро|јадро]] (кое се наоѓа во долниот десен агол). Темните мали кругови се [[митохондрии]].]]
'''Ендоплазматичниот ретикулум''' ([[Латински јазик|латински]]: reticulum-мрежа) или кратко ЕР, е универзална [[органела]] која во [[клетка]]та е претставена со систем на мембрански структури, кои најчесто се поврзани и формираат мрежа. Мембранските структури ограничуваат каналикуларен систем од плоснати простори означени како лумен на Ендоплазматскиот ретикулум. Испреплетените мембрански структури на ендоплазматичниот ретикулум во [[цитоплазма]]та, се во континуитет со надворешната мембрана на [[Јадрена обвивка|јадрената обвивка]]. Контактни места постојат и со другите органели (митохондриите, ендозомите, пероксизомите) но во овој случај не доаѓа до фузионирање на двете мембрани, при што тие не се во континуитет (мембрански контактни места).<ref>{{Наведено списание|last=Phillips|first=Melissa J.|last2=Voeltz|first2=Gia K.|date=2016-02|title=Structure and function of ER membrane contact sites with other organelles|url=https://www.nature.com/articles/nrm.2015.8|journal=Nature Reviews Molecular Cell Biology|language=en|volume=17|issue=2|pages=69–82|doi=10.1038/nrm.2015.8|issn=1471-0080}}</ref>
== Структура ==
Површината на мембраната на ЕР може да биде со [[рибозом]]и или без нив, па според тоа разликуваме ''груб (зрнест, грануларен) ендоплазматичен ретикулум'' и ''мазен (агрануларен) ендоплазматичен ретикулум'', соодветно. Иако изгледаат како одделни структури, и двата се во континуитет и дел од една иста органела и претставуваат нејзини суб-компартименти, секој со засебна функционална специјализираност.
== Функција ==
Ендоплазматскиот ретикулум е мултифункционална органела и централно место на синтеза, транспорт, набирање и посттранслациона модификација на протеини, синтеза на масти и стероиди. ЕР претставува најголемо
Во скелетните мускулните влакна и срцевите мускули клетки, мазниот ендоплазматски ретикулум е особено развиен (таканаречен саркоплазматски ретикулум) и има улога преку ослободувањето на калциум во контракција на мускулите.
Мазниот ЕР е специјализиран главно за липидниот метаболизам – на ниво на мазниот ЕР се одвива синтезата на различни липиди (фофсолипиди, холестерол, стероидни хромони). Во мазниот ЕР на клетките на црниот дроб се одвиваат процеси на детоксификација и биотрансформација на ксенобиотици.
ЕР е има значајна улога за обновување на мембраните на клетката, преку синтеза на фосфолипиди и регулација на везикуларниот транспорт. По митозата, воспоставувањето на нова јадрена обвивка се одвива на ниво на ЕР.
|