Парис (митологија): Разлика помеѓу преработките

'''Парис''' или '''Парид''' ([[грчки јазик|грчки]]: {{polytonic|Πάρις}}; = „торба, вреќа“), исто така познатипознат и како '''Александер''' или '''Александрос''', т.е. ''АлаксандуАлаксандру од Вилуса''), бил— лик од [[старогрчката митологија]], син на [[Пријам]], кралот на [[Троја]], брат на [[Хектор]] и маж на [[Енона (митологија)|Енона]].<ref name="Beleške 2016">„Beleške“, во: Erazmo Roterdamski, ''Pohvala ludosti''. Beograd: Rad, 2016, стр. 125.</ref> Тој се појавува во бројни [[Легенда|легенди]] од [[старогрчката митологија]]. Најпознат е по неговата љубов кон [[Елена]], кралицата на [[Спарта]], што било директната причина за започнувањето на [[Тројанската војна]]. Пред крајот на војната, тој го убил [[Ахил]] со стрела во петата, неговото единствено ранливо место.<ref>Robert Grevs, ''Grčki mitovi'', Nolit, Beograd, 1992, str. 537 – 543537–543.</ref>

Парис бил вториот син на [[Пријам]] и [[Хекуба]].<ref name="Beleške 2016"/> Пред да се роди, мајка му сонувала дека родила заплеткани змии или факел шточиј горипламен ја зафатил целата Троја. Преплашената кралица, се посоветувала со Езак[[Есак]] (синот на Пријам од првиот брак), кој бил гатач и ја знаел [[ониромантија|вештината на толкување соништа]]. ЕзакЕсак вака го објаснил значењето на сонот: кралицата ќе роди син, кој ќе биде причина за пропаст на својот град. Хекуба[[Хекаба] навистина родила син, а љубовтаХерофила, консвештеничката татковинатаво надвладеалахрамот врзна мајчинската љубов[[Аполон]], паи другите видовити луѓе барале детето да биде убиено. Хекаба се согласила детето да биде однесено на планина и да биде убиено. Кралот Пријам му го дал новороденчето на еден од слугите, по име Агелај, да го убие. Слугата Агелај се сожалил на детето, па го однесол во гората Ида и го оставил живо, сметајќи дека дивите животни ќе го изедат. На кралот Пријам како доказ за смртта на детето му однесол јазик од куче. ДететоПарис преживеалоизраснал на гората Ида, акаде Агелајго сеодгледала вратилмечка.<ref>„Registar поimena негоi reči s objašnjenjima“ во: Krista Volf, ''Kasandra''. Sarajevo: Svjetlost, 1987, стр. 168.</ref> Парис бил многу убав и гопаметен. одгледалУште како својмомче синуспеал да ги совлада крадците на стока и да го врати стадото кај сточарите, кои го нарекле Александар, со значење „бранител на луѓето“.

На прославата на бракот меѓу Пелеј и Тетида, [[Зевс]] не ја поканил Ерида, божицата на раздорот. Таа, бесна затоа што не била поканета, лута дошла на прославата и фрлила едно златно јаболко на масата (од овдеоттаму потекнува изразот „'''јаболко на раздорот“''') на кое пишувало {{polytonic|καλλίστῃ}} = за најубавата. Три од божиците го побарале јаболкото - [[Атена (митологија)|Атена]], [[Хера]] и [[Афродита]], и побарале од Зевс да реши која од нив три е најубава. Не сакајќи да се меша, Зевс го повикал Парис да ја реши дилемата. [[Хермес]] со трите кандидатки дошол на гората Ида. На средбата со Парис, сите три се обиделе да го подмитат Парис. [[Хера]] му понудила да го направи крал на [[Европа]] и [[Азија]], а [[Атена (митологија)|Атена]] му рекла дека ќе му даде мудрост и воена вештина. [[Афродита]] му ја понудила раката на најубавата смртна жена на светот, а тоа била [[Елена]], жената на кралот [[Менелај]]. Парис ја прогласил неа за најубава и ѝ го дал јаболкото.<ref>„Registar imena i reči s objašnjenjima“ во: Krista Volf, ''Kasandra''. Sarajevo: Svjetlost, 1987, стр. 168-169.</ref>

Во моментот кога [[Афродита]] на Парис му ја ветила раката на [[Елена (митологија)|Елена]], таа веќе била мажена за [[Менелај]], кралот на [[Спарта]]. Но, ова не го спречило Парис да ја грабне, крадејќи ги притоа и коњите на Менелај. Во другата верзија на митот, Елена се вљубила во Парис и побегнала со него доброволно, напуштајќи ги сопругот и деветгодишната ќерка [[Хермиона]]. Кога Менелај дознал дека му ја нема жената, ги повикал сите сојузници на помош да ја вратат, и така е започната [[Тројанската војна]], која траела десет години. Постои и подоцнежен мит во кој, на патот кон Троја, египетскиот крал [[Протеј]] му ја грабнал Елена, а нему му дал сенка, слична на Елена.<ref>„Registar imena i reči s objašnjenjima“ во: Krista Volf, ''Kasandra''. Sarajevo: Svjetlost, 1987, стр. 169.</ref>

Во [[Хомер]]овата [[Илијада]], Парис е прикажан како кукавица, а често Тројанците, како виновник за војната, го мразеле. За време на двобојот со Менелај, го спасила [[Афродита]]. ЕдинственотоПарис убиство штоподмолно го направил било убивањето наубил [[Ахил]] - го убил со отровна стрела која ја водел богот [[Аполон]].<ref>„Registar imena i reči s objašnjenjima“ во: Krista Volf, ''Kasandra''. Sarajevo: Svjetlost, 1987, стр. 169.</ref> Друга верзија на митот вели дека Парис бил многу добар стрелец, и дека самиот го погодил Ахил во петицата. Но, истакнувањето на Парис како стрелец е верзија во која тој е прикажан како Азиец, а не како Грк, бидејќи Грците ретко во битки користеле лак и стрела, за разлика од Азијците во тоа време. Парис бил убиен од [[Филоктет]]. Откако умрел, неговиот брат Диофоб се оженил со Елена. Него пак, го убил Менелај и ја вратил Елена назад во Спарта.