Обновливи извори на енергија: Разлика помеѓу преработките

[проверена преработка][проверена преработка]
Избришана содржина Додадена содржина
с Правописна исправка, replaced: земјин → Земјин (4)
Нема опис на уредувањето
Ред 11:
[[Податотека:Calefon solar termosifonico compacto.jpg|мини|десно|250px|Систем со природно кружење или [[термосифон]] на кос кров на куќа.]]
[[Податотека:OTEC in Hawaii.jpg|мини|250px|десно|Поглед на копнената постројка ОТЕЦ (конверзија на термалната енергија на океанот) на бреговите на [[Хаваи]].]]
[[Податотека:Puhagan geothermal plant.jpg|мини|десно|250px|[[Геотермална електрана Малитбог]] ([[Филипини]]) моментално е најголема самостојна [[геотермална електрана]] на светот.]]
[[Податотека:West Ford Flat Geothermal Cooling Tower.JPG|мини|десно|250px|[[Геотермална електрана]] ''Вест форд флат'' е једна од 22 геотермални електрани, која е дел од [[Геотермални електрани Гејсерс|геотермалните електрани Гејсерс]] ([[Калифорнија]]).]]
[[Податотека:Alholmens Kraft Power Station.jpg|мини|десно|250px|[[Биоелектрана]]та Алхолменс Крафт ([[Финска]]) е најголемата биоелектрана на светот, а користи дрвна [[биомаса]] како основно гориво, а резервноо гориво е [[тресет]].]]
[[Податотека:Adler Diplomat 3 GS mit Holzgasgenerator-hinten rechts.JPG|мини|десно|250px|[[Автомобил]]от ''Адлер дипломат 3'' со [[пиролитички котел]] за гасификација на [[дрвен гас]], вид [[синтетички гас]] (1941)]]
[[Податотека:Holzvergaser_Güssing.jpg|мини|десно|250px|Постројка за гасификација [[дрвен гас]] (вид [[синтетички гас]]) во [[Нови Град (Градиште, Австрија)|Новом Граду]] или Гисинг ([[Градиште (Австрија)|Градиште]], [[Австрија]]), која користи дрвна пилевина.]]
[[Податотека:UsinaSantaElisa.jpg|мини|десно|250px|Постројка за производство на биоетанол ([[Бразил]]).]]
[[Податотека:E10 warning 475 DC.JPG|мини|десно|250px|Типична ознака на отворот на резервоарот за гориво, според која може да се користат само биоетанолови мешавини Е5 или Е10, а не смеат Е20 или Е85.]]
[[Податотека:Biodiesel.JPG|мини|десно|250px|Примерок на [[биодизел]].]]
[[Податотека:Wood gasifier on epa tractor.jpg|мини|десно|250px|[[Трактор]] со погон на [[дрвен гас]].]]
[[Податотека:Barrage de la Rance.jpg|мини|десно|250px|[[Плимна хидроелектрана Ла Ранс|Плимната хидроелектрана Ла Ранс]] ([[Франција]]).]]
[[Податотека:Pelamis_Wellenkraftwerk_Portugal_1.JPG||мини|десно|250px|Два од три [[Зглобни плутајући пригушник Пеламис|зглобна плутајућа пригушника Пеламис П-750]].]]
[[Податотека:Hurum osmosis power 02.JPG|мини|250px|Прототип [[Добивање енергије осмозом|осмотске електране]] во [[Тофте]], [[Норвешка]].]]
[[Податотека:Gorivaćelija.JPG‎|мини|250px|десно|Шема на [[горивна ќелија]].]]
[[Податотека:Brno, Autotec, Mercedes Citaro na palivové články II.jpg|мини|250px|десно|[[Автобус]] [[Мерцедес-Бенц]] О530 Цитаро со погон на водородни горивни ќелии ([[Брно]], [[Чешка]]).]]
 
'''Обновлива енергија''' – [[енергија]] која се добива од природни извори, како [[сончева светлина]], [[ветар]], [[дожд]], водени [[бран]]ови и [[геотермална енергија]], кои се обновливи (природно се обновуваат). Технологиите на обновливи извори на енергија ги вклучуваат [[сончева енергија|сончевата енергија]], [[снагаВетерна на ветротенергија|снагатаветерната на ветротенергија]], [[хидроенергија]]та, [[енергија на биомаса|енергијата на биомаса]] и [[биогориво]]. Скоро целата обновлива енергија доаѓа од [[Сонце]]то. Сонцето кон [[Земја]]та зрачи 5,25 [[ват|kWh]]/[[квадратен метар|m<sup>2</sup>]] на ден. [[Сончева константа|Сончевата константа]] е 1,366 [[ват|kW]]/m<sup>2</sup>). После векови користење на енергијата на [[фосилни горива|фосилните горива]], денес глобалната слика се менува, а обновливата енергија сè повеќе се смета за еден од клучните чинители на идниот развој на Земјата.
 
Во 2006 година околу 18% од вкупно потрошената енергија произлегла од обновливи извори на енергија, при што 13% отпаѓа на традиционалната [[биомаса]] (изгорено дрво). [[Хидроенергија|Снагата на водата]] е следниот најголем обновлив извор со 3%, а топлата вода следи со 1,3%. Од новите [[технологија|технологии]] како геотермалната енергија, енергијата на ветерот, Сонцето и [[океан]]ите, заеднички е искористено 0,8% од вкупно потрошената енергија. Техничките можности за нивна употреба се големи, ги надминуваат сите останати веќе достапни извори и биле препорачани како првенствени извори.
 
Технологиите на обновливите извори на енергија понекогаш се критикувани заради тоа што се испрекинати (неконтинуирани) или неугледни, а и покрај тоа пазарот сè уште расте со многу облици на обновливи извори на енергија. Искористувањето на снагата на ветрот се зголемува 30% годишно со инсталирани капацитети од 100 [[ват|GW]] на глобално ниво и широко се користи во неколку држави на [[Европска Унија|Европската Унија]] и [[САД|Соединетите Американски Држави]]. Производната моќност на [[фотонапонска плочна|фотонапонската индустрија]] достигнала повеќе од 20002.000 MW и [[фотонапонска електрана|фотонапонските електрани]] се особено популарни во САД, [[Германија]], [[Шпанија]], а во последно време и во [[Кина]]. [[Сончева термална електрана|Сончевите термоелектрани]] се користат во Соединетите Американски Држави и Шпанија, а најголемата е со моќност од 354 MW и се наоѓа во пустината [[Мохаве (пустина)|Мохаве]]. Најголемата светска [[геотермална електрана Гејсерс]] во [[Калифорнија]] е со капацитет од 1517 MW. [[Бразил]] има една од најголемите светски програми за користење на обновливите извори кои вклучуваат производство на [[биоетанол]] од [[шеќерна трска]] и моментално [[етанол|етанолното гориво]] претставува 18% од бразилското автомобилско гориво. Истото е достапно и во Соединетите Американски Држави.
 
Технологијата за производство на енергија од обновливи извори покрај кон големите се насочила и кон мали, невмрежени примени, во рурални среди каде енергијата е пресудна во човековиот развој. [[Кенија]] има најголем светски удел на мали (20 до 100 [[ват|W]]) куќни сончеви системи со преку 30 .000 продадени системи на годишно ниво.
 
[[Климатска промена|Климатските промени]] проследени со високи [[цена|цени]] на фосилните горива, вршната вредност на нафтата, довело владите да ја зголемат својата поткрепа и да го поттикнат и комерцијализираат користењето на обновливи извори на енергија. Спогодбата потпишана во март 2007 година од страна на претседавачот на Европската Унија, условува 20% од национално произведената енергија до 2020 година да биде од обновливи извори со соодветно намалување на емисијата на [[јаглероден диоксид]] CO<sub>2</sub>, кој е причинител на [[глобално загревање|глобалното загревање]]. Вложувањата во обновливи извори од 80 милијарди [[американски долар]]и во 2005 година, се зголемила на 100 милијарди во 2006 година. Енергијата на ветерот прва стигнала до 1% од производството на електрична енергија, а [[Сончева енергија|Сончевата енергија]] не е далеку од оваа вредност.
 
== Важност на обновливите извори на енергија ==
Со искористување на обновливите извори на енергија (сончева енергија, хидроенергија, ветерна енергија и биомаса) за производство на електрична енергија се добива еколошки чиста енергија, а со тоа и почиста животна средина. При тоа, расте свеста, еколошкото наследство што ќе им го оставиме на идните генерации да не биде помало од она што го наследивме.
 
Емисијата на штетни гасови во воздухот е причина за 2/3 од белодробните и кардиоваскуларните заболувања во Р. Македонија.[[:Податотека:///C:/Users/K.Bogevski/Documents/дејан проектна.doc#%20ftn1|[1]]] Со [[ефектот на стаклена градина]], [[глобалното затоплување]] претставува сериозен метеоролошки проблем, што се забележува преку зголемувањето на бројот на природни непогоди (суши и поплави).  Промената на климата има голем потенцијал да предизвика големи влијанија врз човечкиот и природниот систем. Понатамошни климатски промени се очекувани со зголемување на емисиите на стаклените гасови. Доколку необновливите извори на енергија (јаглен и нуклеарни материи) се користат единствено како резервни извори на енергија во случај на елементарни непогоди, значително ќе се зачуваат резервите на необновливи извори на енергија кои ќе ги наследат понатамошните генерации. Тоа единствено може да се постигне преку модернизација на производството на електрична енергија и нејзина дистрибуција.
Во светот неспорно е созреана свеста и јасно е изразена желбата, еколошкото наследство што ќе им го оставиме на идните генерации да не биде помало од она што го наследивме.
 
Топењето на мразот на Земјините полови претставува ризик за потопување на големите метрополи близу до бреговите на Океанитеокеаните (Токио, Њујорк, Венеција итн.) што претставува огромен економски и социјален проблем.
Емисијата на штетни гасови во воздухот е причина за 2/3 од белодробните и кардиоваскуларните заболувања во Р. Македонија.[[:Податотека:///C:/Users/K.Bogevski/Documents/дејан проектна.doc#%20ftn1|[1]]] Со ефектот на стаклена градина, глобалното затоплување претставува сериозен метеоролошки проблем, што се забележува преку зголемувањето на бројот на природни непогоди (суши и поплави).  Промената на климата има голем потенцијал да предизвика големи влијанија врз човечкиот и природниот систем. Понатамошни климатски промени се очекувани со зголемување на емисиите на стаклените гасови. Доколку необновливите извори на енергија (јаглен и нуклеарни материи) се користат единствено како резервни извори на енергија во случај на елементарни непогоди, значително ќе се зачуваат резервите на необновливи извори на енергија кои ќе ги наследат понатамошните генерации. Тоа единствено може да се постигне преку модернизација на производството на електрична енергија и нејзина дистрибуција.
 
Топењето на мразот на Земјините полови претставува ризик за потопување на големите метрополи близу до бреговите на Океаните (Токио, Њујорк, Венеција итн.) што претставува огромен економски и социјален проблем.
 
== Видови обновливи извори на енергија ==
Ред 67 ⟶ 51:
* вештачки предизвика - [[нуклеарна енергија]] во потесна смисла. Ова енергија суштински е '''необновлив извор на енергија''', но според некои гледишта и тој може да се смета за обновлива.
 
Во 2017 година во светот околу 13% од потрошувачката на примарната енергија потекнува од обновливи извори <ref name="IEA">International Energy Agency (2007). [http://www.iea.org/textbase/papers/2006/renewable_factsheet.pdf Обновливи извори во светското снабдување со енергија: Податоци на меѓународната агенција за енергија, ОЕЦД. стр. 3.].</ref> иако технолошките капацитети се значително поголеми <ref>World Energy Assessment (2001). [http://www.undp.org/energy/activities/wea/drafts-frame.html Технологии на обновливите извори, оддел 7]</ref>.
* [http://www.iea.org/textbase/papers/2006/renewable_factsheet.pdf Обновливи извори во светското снабдување со енергија: Податоци на меѓународната агенција за енергија, ОЕЦД. стр. 3.].</ref> иако технолошките капацитети се значително поголеми <ref>World Energy Assessment (2001). [http://www.undp.org/energy/activities/wea/drafts-frame.html Технологии на обновливите извори, оддел 7]</ref>.
 
Наспроти обновливите извори се необновливите извори на енергија. Тие би можеле да се дефинираат како извори за чии резерви се очекува да бидат исцрпени максимално за неколку стотини години, а чие обновување би траело повеќекратно подолго.
Ред 90 ⟶ 73:
Изворите на геотермална вода со ниски температури најмногу се користат за загревање на поединечни станови за живеење. Исто така, геотермалните извори со недоволни температури се  користат за лекување и рекреација.
 
Геотермалните води во Република Македонија (сл.8) се со недоволна температура, па поради таа причина не се користат за производство на електрична енергија. Во моментов, постојат 18 познати геотермални полиња, со повеќе од 50 геотермални извори. Вкупниот одлив изнесува 1000l/sсо температура од  20<sup>0</sup>C  -78<sup>0</sup>C.                         
 
Според проценката на геотермалните ресурси во Р.Македонија производството на енергија од геотермална енергија изнесува околу 210GWh210 GWh, а потенцијалот се проценува на околу 500 - 600GWh600 GWh. Домаќинства кои изградиле станови на геотермални подрачја во Р. Македонија се во просек 2/3 енергетски независни поради тоа што амбиенталната температура е целосно контролирана со инсталација на топлинска пумпа, како и загревањето на вода во домаќинствата.
Домаќинства кои изградиле станови на геотермални подрачја во Р. Македонија се во просек 2/3 енергетски независни поради тоа што амбиенталната температура е целосно контролирана со инсталација на топлинска пумпа, како и загревањето на вода во домаќинствата.
 
== Ветерници во домаќинствата ==
Ред 103 ⟶ 85:
 
Со оглед да ветерот претставува изразито променлив ресурс кој не може да се усогласи, потребно е да се утврдат условите на погонски систем за претворување на енергијата на ветерот во електрична енергија. Општата шема за активноста на ветерната електрана е прикажана. Ветерната турбина која може да има една или повеќе лопатки, служи за трансформација на енергијата на ветерот во механичка енергија. Ако се земе предвид нивото на бучава и визуелниот ефект, верзијата со три лопатки претставува најчесто решение. Покрај тоа, динамиката на роторот со три крака е најлесно да се управува. Моментот на инерција на трокрак ротор спрема столбот не се менува во текот на вртење. Ова резултира со помали проблеми поради осцилациите отколку кај еднокраките и двокраките ротори. Во прилог на тоа е оптички помирно поради вртење при мала брзина. Околу 90% ветротурбини кои моментално се користат во светот имаат трокрак ротор.
 
<br />
== Галерија ==
 
<gallery mode=packed heights=130px>
[[Податотека:Puhagan geothermal plant.jpg|мини|десно|250px|[[Геотермална електрана Малитбог]] ([[Филипини]]) моментално е најголема самостојна [[геотермална електрана]] на светот.]]
[[Податотека:West Ford Flat Geothermal Cooling Tower.JPG|мини|десно|250px|[[Геотермална електрана]] ''Вест форд флат'' е једна од 22 геотермални електрани, која е дел од [[Геотермални електрани Гејсерс|геотермалните електрани Гејсерс]] ([[Калифорнија]]).]]
[[Податотека:Alholmens Kraft Power Station.jpg|мини|десно|250px|[[Биоелектрана]]та Алхолменс Крафт ([[Финска]]) е најголемата биоелектрана на светот, а користи дрвна [[биомаса]] како основно гориво, а резервноо гориво е [[тресет]].]]
[[Податотека:Adler Diplomat 3 GS mit Holzgasgenerator-hinten rechts.JPG|мини|десно|250px|[[Автомобил]]от ''Адлер дипломат 3'' со [[пиролитички котел]] за гасификација на [[дрвен гас]], вид [[синтетички гас]] (1941)]]
[[Податотека:Holzvergaser_Güssing.jpg|мини|десно|250px|Постројка за гасификација [[дрвен гас]] (вид [[синтетички гас]]) во [[Нови Град (Градиште, Австрија)|Новом Граду]] или Гисинг ([[Градиште (Австрија)|Градиште]], [[Австрија]]), која користи дрвна пилевина.]]
[[Податотека:UsinaSantaElisa.jpg|мини|десно|250px|Постројка за производство на биоетанол ([[Бразил]]).]]
[[Податотека:E10 warning 475 DC.JPG|мини|десно|250px|Типична ознака на отворот на резервоарот за гориво, според која може да се користат само биоетанолови мешавини Е5 или Е10, а не смеат Е20 или Е85.]]
[[Податотека:Biodiesel.JPG|мини|десно|250px|Примерок на [[биодизел]].]]
[[Податотека:Wood gasifier on epa tractor.jpg|мини|десно|250px|[[Трактор]] со погон на [[дрвен гас]].]]
[[Податотека:Barrage de la Rance.jpg|мини|десно|250px|[[Плимна хидроелектрана Ла Ранс|Плимната хидроелектрана Ла Ранс]] ([[Франција]]).]]
[[Податотека:Pelamis_Wellenkraftwerk_Portugal_1.JPG||мини|десно|250px|Два од три [[Зглобни плутајући пригушник Пеламис|зглобна плутајућа пригушника Пеламис П-750]].]]
[[Податотека:Hurum osmosis power 02.JPG|мини|250px|Прототип [[Добивање енергије осмозом|осмотске електране]] во [[Тофте]], [[Норвешка]].]]
[[Податотека:Gorivaćelija.JPG‎|мини|250px|десно|Шема на [[горивна ќелија]].]]
[[Податотека:Brno, Autotec, Mercedes Citaro na palivové články II.jpg|мини|250px|десно|[[Автобус]] [[Мерцедес-Бенц]] О530 Цитаро со погон на водородни горивни ќелии ([[Брно]], [[Чешка]]).]]
 
</gallery>
 
==Наводи==
{{наводи}}
Ред 113 ⟶ 115:
{{Нормативна контрола}}
 
[[Категорија:Обновливи извори на енергија| ]]