Тисеранов параметар: Разлика помеѓу преработките

'''Тисеранов параметар''' (или '''Тисеранова инваријанта''') — вредност добиена со пресметка користејќи неколку [[орбитални елементи]] ([[голема полуоска]], [[орбитално занесување]] и [[орбитален наклон|наклон]]) на релативно мало тело и поголемо „[[пертурбацијарастројување (астрономија)|пертурбирачкорастроено]] тело“. Се користи за разликување на различните видови на [[орбита|орбити]]. Наречен е по францускиот астроном [[Феликс Тисеран]] и важи за ограничени [[проблем на три тела|проблеми на три тела]], каде сите три имаат значајно различна маса.

За мало тело со голема полуоска <math>a\,\!</math>, орбиталното занесување <math>e\,\!</math> и орбиталниот наклон <math>i\,\!</math>, во однос на орбитата на поголемото пертурбирачко тело со [[голема полуоска|голема полуоска]] <math>a_P</math>, параметарот се дефинира вака:<ref>{{наведена книга |last1=Murray |first1=Carl D. | last2=Dermott | first2=Stanley F. |year= 2000|title=Solar System Dynamics|publisher=Cambridge University Press |isbn=0-521-57597-4}}</ref><ref>{{наведено списание|last=Bonsor|first=A.|last2=Wyatt|first2=M. C.|date=2012-03-11|title=The scattering of small bodies in planetary systems: constraints on the possible orbits of cometary material: Scattering in planetary systems|url=https://academic.oup.com/mnras/article-lookup/doi/10.1111/j.1365-2966.2011.20156.x|journal=Monthly Notices of the Royal Astronomical Society|language=en|volume=420|issue=4|pages=2990–3002|doi=10.1111/j.1365-2966.2011.20156.x|doi-access=free}}</ref>

Параметарот се изведува од една од таканаречените [[Шарл-Ежен Делоне|Делонееви]] стандардни променливи, со кои се изучува пертурбираната [[Хамилтонова механика|Хамилтонова]] во еден [[проблем на три тела|трителесен систем]]. Занамарувајќи ги вишите поими на пертурбацијарастројување, запазена е следнава вредност:

Следствено на тоа, пертурбациитерастројувањата може да доведат до [[резонанца]] помеѓу орбиталниот наклон и занесување, позната како [[Козаин механизам|Козаина резонанца]]. Речиси кружните високонаклонети орбити со тоа стануваат многу занесени во замена за помал наклон. На пример, таквиот механизам може да доведе појава на [[околусончева комета|околусончеви комети]], бидејќи големата занесеност со постојана голема полуоска дава мал [[перихел]].

}}