Че Гевара: Разлика помеѓу преработките

[проверена преработка][проверена преработка]
Избришана содржина Додадена содржина
с →‎top: Правописна исправка, replaced: централната разузнавачка агенција → Централната разузнавачка агенција
Нема опис на уредувањето
Ред 32:
'''Ернесто Гевара''' ([[шпански јазик|шпански]]: ''Ernesto Guevara''; {{роден на|14|јуни|1928}} - {{починал на|9|октомври|1967}}) или скратено '''Че''' ([[Шпански јазик|шпански]]: ''Che'') — [[марксизам|марксистички]] револуционер и еден од водачите на [[Кубанска револуција|Кубанската револуција]].
 
Гевара претставувал една од клучните личности во [[Кубанска револуција|револуцијата]] на [[Фидел Кастро]] во [[Куба]] (1956-1959) како член на движењето „[[26 јули (движење)|26 јули]]“. По победата во револуцијата, неколку години бил активен во промоцијата на револуционерните друштваопштества патувајќи по светот како Кубански дипломат, а потоа лично се ангажирал при ослободувањето од диктаторските режими, најпрво во [[Конго]], а потоа и во [[Боливија]]. Во Боливија, при соработка на [[Централна разузнавачка агенција|Централната разузнавачка агенција]] и боливиската војска, бил фатен и утредента убиен. Неговиот лик, како борец за ослободување на жртвите од империјализмот, и денес, неколку децении по неговата смрт, е претставуван како еден од главните симболи и икони на друштвените и политички револуции ширум светот.<ref>{{наведени вести|publisher=-{BBC News}-|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/americas/7028598.stm|title=-{Che: The icon and the ad}-|last=Holmes|first=Stephanie|year=2007|accessdate=18 мај 2011}}</ref><ref>{{наведени вести|publisher=-{WordPress}-|url=http://myagic.wordpress.com/2008/12/16/che-ultimate-icon-of-revolution/|title=-{Che: Ultimate icon of revolution}-6|year=2008|accessdate=18 мај 2011}}</ref><ref>{{наведени вести|url=http://www.thirdway.org.uk/646|title=-{Icon of the Month: Che Guevara}-|publisher=-{ThirdWay}-|first=-{Huw}-|last=-{Spanner}-|accessdate=18 мај 2011}}</ref> Како строг војсководец и потполно посветен на својата револуционерна цел со морален авторитет над своите трупи,<ref name="ignacio177">-{Ignacio}- 2007, стр. 177. [[#refIgnacio2007|↓]]</ref> тој останал контроверзна личност од голема историска значајност.
 
Магазинот „[[Time (магазин)|Time]]“ го прогласил Че Гевара за една од 20. најголеми светски икони и херои во нивната список на 100 највлијателни луѓе во светот во 20 век.<ref>{{наведени вести|url=http://www.time.com/time/time100/heroes/profile/guevara01.html|title=-{Time 100: Che Guevara}-|last=-{Dorfman}-|first=-{Ariel}-|date=|work=|accessdate=18 мај 2011|archive-url=|archive-date=|dead-url=|publisher=Time|year=1999}}</ref> Прочуената фотографија Гевара (десно), која ја направил Алберто Дијаз, била прогласена за најпозната фотографија во светот и симбол на дваесеттиот век од страна на академијата за уметности во Мериленд.<ref>Академија за уметност во Мериленд, пренесува „BBC“: [http://news.bbc.co.uk/2/hi/americas/1352650.stm „Che Guevara photographer dies“]}-. Прегледано на 18 мај 2011.</ref>
Ред 38:
== Рани години ==
[[Податотека:CheG1951.jpg|мини|150п|лево|Ернесто на 22 години, 1951, во Аргентина. Фотографијата ја направил неговиот татко.]]
Ернесто Гевара де ла Серна е роден во [[Росарио]], [[Аргентина]], во добро ситуирано семејство од [[Шпанија|шпанско]]-[[Ирска|ирско]] потекло.<ref name="kirjasto">[http://www.kirjasto.sci.fi/guevar.htm -{kirjasto.sci.fi}-: Че Гевара — кратка биографија]. Проверено на 18 мај 2011.</ref><ref name="lalic26">Лалич - 2006, стр. 26</ref> Неговиот татко, Ернесто Рафаел Гевара Линч, потекнувал од шпанско-ирско семејство (мајка му била од Ирска<ref name="lalic26"/>), а по струка бил [[архитект]]<ref name="lalic26"/> и ѝ припаѓал на аргентинската [[олигархија]]. Неговара мајка, Селија де ла Серна, имала шпанско потекло.<ref name="lalic26"/> Ернесто бил најстариот од петте деца. Две години по неговото раѓање, лекарите откриле дека тој боледува од [[астма]]; лекувањето не помогнало, па поради тоа родителите одлучиле од [[Буенос Аирес]] да се преселат во [[Кордоба, Аргентина|Кордоба]], [[Алта Гарсија, Кордоба|Алта Грасија]]. Иако страдал од нападите на астма кои подоцна во голема мера ќе му влијаат, Ернесто се истакнувал како спортист, често пливајќи, играјќи [[фудбал]], [[голф]] и [[рагби]].<ref>Сендисон - 1998, стр август</ref> Неговиот пријател [[Алберто Гранадо]] подоцна раскажувал како Ернесто имал чудна навика да ги шокира луѓето: „.... имaше неколку прекари. Го викаа „El Loco“ ([[Македонски јазик|мак]]: лудиот)“... На пример, се фалеше со тоа што ретко се бања. Го викаа и „Chancho“ (македонски: свиња). Знаеше да каже: - помнаа шест месеци откога ја немам испрано оваа рагби маица...“<ref>Андерсон - 1997, стр. 36.</ref> Во Кордоба завршил гимназија, а кога наполнил 19 години, неговото семејство повторно се вратило во [[Буенос Аирес]] за Ернесто да се запише на медицински факултет во 1948 година.
 
Во времето кога се регрутирале војници, тој се пријавил, а во изјавата на воената комисија пишувало дека тој е млад човек со „деликатно здравје, со хронична [[астма]] и е неспособен за воена служба“.<ref name="lalic27">Лалич - 2006, стр. 27.</ref><ref>[http://www.hyperhistory.net/apwh/bios/b4guevara_che.htm -{HyperHistory.net: Guevara, Che Ernesto}-]: „-{...[Guevara] applied for the Argentine army before applying for university, but was rejected because of his asthma.}-“. Проверено на 18 мај 2011</ref>
Ред 202:
 
== Наводи ==
{{наводи|colwidth=40em2}}
 
== Литература ==
Ред 226:
== Надворешни врски ==
{{Ризница-врска|Che Guevara}}
* {{mk}} [https://www.marxists.org/makedonski/gevara/1965/chov_soc.htm Ернесто Гевара, „Човекот и социјализмот во Куба“]
* {{en}} Интернет архива за Че Гевара: <span class=plainlinks>[http://www.marxists.org/archive/guevara/works.htm говори], [http://cheguevara.bravehost.com/gallery.htm слики]
* {{en}} <span class=plainlinks>[http://www.che-lives.com/home/ Мрежно место посветено на Че]