Ослободување на Македонија во Втората светска војна: Разлика помеѓу преработките

[[Податотека:Завршните операции за ослободувањето на Вардарска Македонија.jpg|мини|десно|350п|Завршните операции за ослободувањето на Вардарска Македонија]]

[[Податотека:Пречек на партизаните во Петрич (9 септември 1944).jpg|мини|десно|250п|Пречек на партизаните во Петрич (9 септември 1944)]]

[[ File:Bulgarian_troops_in_Yugoslavia.jpg |мини|десно|250п|Протерани Бугарски војски бегаат кон границата.]]

[[ File:Messerschmitt_Bg.jpg |мини|десно|250п|Протерани Бугарски самолети бегаат од Македониjа.]]

[[File:Captured_Germans_Kumanovo.jpg |мини|лево|250п|Протерани германци бегаат со Бугарските војски.]]

'''Ослободувањето на Македонија во Втората светска војна''' била последна етапа во борбата на македонскиот народ и траела од средината на [[1944]] година до конечното ослободување во ноември истата година. Ширум Македонија биле формирани околу 500 народно-ослободителни одбори и биле избрани 116 делегати за [[Првото заседание на АСНОМ]] како највисоко законодавно и извршно претставничко тело на македонската држава, на кое македонскиот јазик бил прогласен за службен во македонската држава и започна државниот развиток на [[Демократска Федерална Македонија]] како федеративна држава во рамките на ДФ [[Југославија]]. Тие решенија биле поддржани и од првата легална конференција на [[Комунистичка партија на Бугарија|БКП]] за [[Горна Џумаја|Горноџумајската област]] (Разлошка, Неврокопска, Светиврачка, Петричка и Горноџумајска околија), а во [[Егејскиот дел на Македонија]] биле формирани Костурско-леринскиот баталјон, Воденскиот македонски баталјон и потоа Првата егејска бригада, која зела учество во борбите за ослободување на [[Тетовско]] и [[Гостиварско]].

По превратот новата власт не дала наредба за повлекување на бугарските војници од источна Егејска Македонија и Западна Тракија, надеваjќи се да ги зачува како „бугарски земји“. На [[6 октомври (настани)|6 октомври]], сепак, [[Сталин]] му соопштил на [[Георги Димитров]] дека бугарските војски треба да се повлечат оттаму, бидејќи тоа е еден од условите на [[Велика Британија]], териториии биле предадени на македонските и грчките партизани од [[ЕЛАС]]. На [[28 октомври (настани)|28 октомври]] било потпишано т.н. „Московско примирје“ со [[СССР]], [[САД]] и [[Велика Британија]] во [[Москва]].

[[Податотека:Ослободено Скопје.jpg|мини|372x372пкс|Прогласот со кој се објавува дека [[Скопје]] е ослободено од страна на 42 македонска дивизија и македонските единици.]]

[[File:Skopje_13_Nov_1944.png|мини|лево|250п|Протерани Бугарски војници бегаат од Скопје.]]

[[File:Monument_of_the_paratroopers_in_Sofia,_Bulgaria.jpg |мини|десно|250п|Споменик на бугарските падобранци во Софиjа, убиени при бегство од Македониjа.]]

=== Учеството на Бугарската народна армија во ослободувањето на Македонија===

[[File:Skopje November 13.png|мини|десно|250п|Бугарски војски на пат за Скопје утрото на 14 ноември, со цел да парадираат низ градот како негови ослободители, по што им било дозволено само да се одморат и да го напуштат градот без никакви паради - бидејќи не учествувале во ниту една ослободителна битка и буквално немаат ниту еден испукан куршум за слободата на [[Скопје]].<ref name=":0">{{Наведена мрежна страница|url=https://pressingtv.mk/makedonija/od-spomenite-na-general-mihajlo-apostolski-parada-odrzuva-samo-onoj-shto-se-borel-za-skopje/|title=Од „Спомените“ на генерал Михајло Апостолски-Парада одржува само оној што се борел за Скопје|date=2020-11-13|work=Pressing TV|language=mk-MK|accessdate=}}</ref>]]

 

На [[18 септември (настани)|18 септември]] 1944 година бугарската војска се потчинила на командантот на III-ти Украински фронт на чело со маршал [[Фјодор Толбухин]]. Мобилизирањето на бугарската армија (преименувана во Бугарска народна армија) започнало на 18 септември, а завршило кон крајот на истиот месец. Пред бугарската армија, како дел од силите на советскиот III-ти Украински фронт, се поставила задачата да го обезбедува левото крило на Црвената армија, да ги притисне германските сили во Србија и Вардарска Македонија и да го прекине патот за повлекување на германските армии од Грција по долините на реките Морава, Вардар и Ибар.<ref>[http://books.google.com/books?id=A8X6UH58dlgC&pg=PA33&dq=450+000+bulgarian+army++1944&hl=bg&ei=lw4PTt4G0ar4Bq21nfUP&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=5&ved=0CDwQ6AEwBA#v=onepage&q&f=false Axis Forces in Yugoslavia 1941-45], Nigel Thomas, K. Mikulan, Darko Pavlović, Osprey Publishing, 1995, ISBN 1-85532-473-3, p. 33.</ref><ref>[http://books.google.com/books?id=vc4hlXkSIDsC&pg=PA77&dq=bulgarian+army+1944+yugoslavia&hl=bg#v=onepage&q=bulgarian%20army%201944%20yugoslavia&f=false World War II: The Mediterranean 1940-1945, World War II: Essential Histories, Paul Collier, Robert O'Neill, The Rosen Publishing Group, 2010, ISBN 1-4358-9132-5, p. 77.]</ref> Бугарската воена група била во јачина од 10 дивизии, 8 бригади и други војничкиот сили, кои се состоеле од околу 340,000 души.<ref>[http://books.google.com/books?id=qC0OgOHAHVkC&pg=PA133&dq=Yugoslav+partisans+in+macedonia+bulgarian+army++1944&hl=bg&ei=104PTqiuGcKV8QOy78nSDg&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=5&ved=0CDsQ6AEwBDgy#v=onepage&q=Yugoslav%20partisans%20in%20macedonia%20bulgarian%20army%20%201944&f=false The Oxford companion to World War II''<nowiki/>''], Ian Dear, Michael Richard Daniell Foot, Oxford University Press, 2001, ISBN 0-19-860446-7, p. 134.</ref>