Џорџо Вазари: Разлика помеѓу преработките
| [непроверена преработка] | [непроверена преработка] |
Избришана содржина Додадена содржина
с ситна промена |
Нова статија |
||
Ред 1:
{{Infobox Artist
| bgcolour =
| name = Џорџо Вазари
| image = Vasari.jpg
| imagesize = 210px
| caption = Автопортрет
| birthdate = [[30 јули]], [[1511]]
| location = [[Арецо]], [[Тоскана]]
| deathdate = [[27 јуни]], [[1574]] (возраст: 62)
| deathplace = [[Фиренца]], [[Италија]]
| nationality = [[Италија]]нец
| field = [[Сликарство]], [[архитектура]]
| training = [[Андреа дел Сарто]]
| movement = [[Ренесанса]]
| works = [[Биографија|Биографии]] на италијански уметници
| patrons =
| awards =
}}
'''Џорџо Вазари''' ([[итал.]] ''Giorgio Vasari''), ([[30 јули]], [[1511]] – [[27 јуни]], [[1574]]) бил [[италија]]нски [[Сликарство|сликар]] и [[архитектура|архитект]], денес познат по неговите [[биографија|биографии]] на италијански уметници кои се сметаат за идеолошки темел на [[историја на уметноста|историјата на уметноста]].
==Биографија==
Вазари е роден во [[Арецо]], [[Тоскана]]. Уште на рана возраст, неговиот братучед [[Лука Сињорели]] го препорачува како ученик на [[Џуљелмо да Марзиља]], вешт сликар на [[витраж]]и. На шеснаесет годишна возраст, кардиналот Силвио Пасерини го праќа во [[Фиренца]], и таму Вазари му се приклучува на кругот на [[Андреа дел Сарто]] и неговите ученици [[Росо Фјорентино]] и [[Јакопо Понтормо]] каде се стекнува со хуманистичка наобразба. Таму се спријателува со [[Микеланџело]], чиј стил на сликање извршува влијание врз сопствениот.
[[Image:DetailInteriorSantaMariaDelFiore.jpg|thumb|left|250px|Ентериер на Дуомо во Фиренца]]
Во 1529 Вазари оди во [[Рим]] и таму ги проучува делата на [[Рафаело Санти|Рафаел]] и други припадници на [[висока ренесанса|високата ренесанса]] во Рим. Vasari's own [[Маниризам|маниристички]] слики биле повеќе ценети и обожувани додека бил жив, отколку по смртта. Негов постојан работодавач и покровители било семејството [[Медичи]] во [[Фиренца]] и [[Рим]], а работел и во [[Неапол]], Арецо и други места. Голем дел од неговите слики постојат и денес, од кои најважните се ѕидните и таванските живописи во големата Сала на Козимо I во [[Палацо Векјо]] во Фиренца, каде Вазари со неговата тајфа работеле од 1555, како и неговите незавршени [[фреска|фрески]] во внатрешноста на огромната [[купола]] на [[Фиренска катедрала|Дуомо]], довршени од [[Федерико Цукари]] со помош од [[Џовани Балдучи]]. Помагал и при организацијата на украсувањето на т.н. „[[Студиоло на Франческо I|Студиоло]]“, кое денес стои ремонтирано во Палацо Векјо.
Вазари веројатно бил поуспешен како архитект, отколку како сликар. Неговата [[лоџија]] на крајот на долгиот и тесен внатрешен двор во палатата [[Уфици]] отвора интересна глетка, што претставува уникатно урбанистичко дело кое функционера како јавен плоштад, и ако ја сметаме за кратка улица, претставува уникатен ренесансен сокак со складен и обединет архитектонски третман. Во Фиренца, Вазари изградил и долг премин кој го поврзува Уфици со [[палацо Пити]], преку аркадирање низ мостот [[Понте Векјо]], денес наречен [[Вазариев коридор]] во негова чест. Ја реновирал и убавите средновековни [[Црква (објект)|цркви]] [[Санта Марија Новела]] и [[Санта Кроче (базилика)|Санта Кроче]], каде во обете цркви ги отстранил [[лекториум]]ите и подтаваните, и го преуредил [[хор (архитектура)|задхорниот]] дел во тогашниот маниристички стил.
во Рим, вазари соработувал со [[Џакомо Бароци да Вињола]] и [[Бартоломео Аманати]] во [[Вила Џулија|вилата Џулија]] на папата [[Папа Јулиј III|Јулиј III]].
Во текот на својот живот Вазари уживал високо реноме и насобрал големо богатство. Во 1547, за себеси изградил убава куќа во Арецо (денес музеј во негова чест), каде ги украсил ѕидовите и сводовите со слики. Таму бил избран за член на општинскиот совет на Арецо, а подоцна успеал да се издигне до највисоката функција на [[гонфалониер]].
Во 1563, бил еден од основачите на [[Цртачка академија (Фиренца)|Цртачката академија]] во Фиренца на чело со великиот војвода и Микеланџело и членство од 36 избрани уметници.
Вазари умрел во Фиренца на [[27 јуни]], [[1574]].
==„Животите“==
{{main|Животите на најинзвонредните сликари, вајари и архитекти}}
[[Image:Vite.jpg|thumb|200px|насловна страна на „Животите“]]
Како првиот италијански историчар на уметноста, Вазари започнал жанр на енциклопедија на уметнички биографии кој продолжува да живее до денес. Токму Вазари е авторот на поимот „[[Ренесанса]]“ (''rinascita''), иако за постоењето на уметничка преродба постоела свест уште од времето на [[Леоне Батиста Алберти]]. Неговото дело „[[Животите на најинзвонредните сликари, вајари и архитекти]]“ (''Le Vite delle più eccellenti pittori, scultori, ed architettori'') — посветено на великиот војвода [[Козимо I|Козимо I де Медичи]] — за прв пат било објавено во 1550. Во него се содржела и драгоцена расправа за техничките методи кои се користат во уметноста. Во 1568, делото било делумно изменето и дополнето, а биле додадени и гравури со [[портрет]]и на уметниците (некои претпоставени).
Делото се одликува со постојана и ноторна пристрасност во полза на уметниците од Фиренца, на кои Вазари им ги припишува сите усовршувања во ренесансната уметност (како на пример, пронаоѓањето на [[гравура]]та). Во првото издание особено и систематски е запоставена венецијанската уметност (заедно со уметноста на другите европски земји). Во периодот помеѓу двете изданија, Вазари ја посетил Венеција, по што тој донекаде омекнал (најпосле вклучувајќи го и [[Тицијан]]), но дури и тогаш, во второто издание тој не постигнал неутрално гледиште.
Вазариевите биографии се прошарани со забавни озборувања. Многу од анегдотите личат на вистинити, додека други се измислици. Меѓутоа, само со неколку исклучоци, естетското расудување на делото е остроумно и без пристрасност. При создавањето на делото, Вазари не трагал по точни датуми, како што би направиле денешните историчари на уметноста, и затоа неговите биографии се потпираат на сликарите од неговата генерација и оние веднаш зад нив. Современата критика, користејќи се со нови материјали за истражување, има исправено голем дел од погрешните години, датуми и припишувања. Делото сепак останува класика, иако задолжително мора да се дополни со современа критичка работа.
На крајот на книгата, Вазари дава краток преглед и на сопствената биографија, и додава други подробности за себеси и семејството во животите на Лаѕаро Вазари и [[Франческо Салвијати]].
== Наводи ==
[[Image:The Mutiliation of Uranus by Saturn.jpg|thumb|300px|„[[Кастрација|Кастрирањето]] на [[Уран]]“: фреска од Вазари и [[Кристофано Герарди]] (~ 1560, Сала на Козимо I, [[Палацо Векјо]], Фиренца).]]
{{commonscat}}
{{1911}}
*''The Lives of the Artists'' (Oxford World's Classics). Oxford University Press, 1998. ISBN 0-19-283410-X
*''Lives of the Painters, Sculptors and Architects, Volumes I and II''. Everyman's Library, 1996. ISBN 0-679-45101-3
*''Vasari on Technique''. Dover Publications, 1980. ISBN 0-486-20717-X
*''Life of Michelangelo''. Alba House, 2003. ISBN 0-8189-0935-8
*[http://www.articlemyriad.com/36.htm Биографија на Вазари и анализа на четири поважни дела]
*[http://www.kirjasto.sci.fi/gvasari.htm Кратка верзија на „Животите“]
==Надворешни врски==
*[http://bepi1949.altervista.org/vasari/vasari00.htm Le Vite] 1550, италијански оригинал {{it}}
*[http://www.archive.org/details/storiesoftheital007995mbp „Приказни за италијанските уметници од Вазари“], превод на Е. Л. Сили, 1908, скратена верзија {{en}}
{{DEFAULTSORT:Вазари, Џорџо}}
[[Категорија:Италијански сликари]]
[[Категорија:Италијански архитекти]]
[[Категорија:
[[Категорија:Ренесансни архитекти]]
[[Категорија:Италијански историчари на уметноста]]
[[Категорија:Луѓе од Арецо]]
[[Категорија:Родени 1511 година]]
[[Категорија:Починати 1574 година]]
[[ar:جورجو فازاري]]
[[bs:Giorgio Vasari]]
[[br:Giorgio Vasari]]
[[bg:Джорджо Вазари]]
[[ca:Giorgio Vasari]]
[[cs:Giorgio Vasari]]
[[cy:Giorgio Vasari]]
[[da:Giorgio Vasari]]
[[de:Giorgio Vasari]]
[[et:Giorgio Vasari]]
[[el:Τζόρτζιο Βαζάρι]]
[[en:Giorgio Vasari]]
[[es:Giorgio Vasari]]
[[eo:Giorgio Vasari]]
[[eu:Giorgio Vasari]]
[[fr:Giorgio Vasari]]
[[gl:Giorgio Vasari]]
[[ko:조르조 바사리]]
[[hy:Ջորջո Վազարի]]
[[hr:Giorgio Vasari]]
[[id:Giorgio Vasari]]
[[it:Giorgio Vasari]]
[[he:ג'ורג'ו וזארי]]
[[la:Georgius Vasari]]
[[hu:Giorgio Vasari]]
[[nl:Giorgio Vasari]]
[[ja:ジョルジョ・ヴァザーリ]]
[[no:Giorgio Vasari]]
[[pl:Giorgio Vasari]]
[[pt:Giorgio Vasari]]
[[ro:Giorgio Vasari]]
[[ru:Вазари, Джорджо]]
[[simple:Giorgio Vasari]]
[[sr:Ђорђо Вазари]]
[[fi:Giorgio Vasari]]
[[sv:Giorgio Vasari]]
[[th:จอร์โจ วาซารี]]
[[uk:Вазарі Джорджо]]
[[zh:乔尔乔·瓦萨里]]
| |||