Домашна коза: Разлика помеѓу преработките
| [проверена преработка] | [проверена преработка] |
Избришана содржина Додадена содржина
Нема опис на уредувањето |
|||
Ред 3:
| status = DOM
| image = Irish Goat.jpg
| regnum = [[
| phylum = [[
| classis = [[
| ordo = [[
| familia = [[
| subfamilia = [[
| genus = ''[[
| species = ''[[
| subspecies = '''''C. a. hircus'''''
| trinomial = ''Capra aegagrus hircus''
| trinomial_authority = ([[Карл
}}
'''Домашната коза''' (лат. Capra aegagrus hircus)
Нејзиното припитомување се одвивало уште во текот на [[11 век п.н.е.|11 век п.н.е]], на подрачјето на [[Блискиот Исток]]. Обично се претпоставува, дека припитомувањето многу брзо доведува до морфолошки промени на [[Скелет|скелетот]] на таквите животни, како што е промената на роговите, и нивната помала големина. Луѓето од козите го користат [[месо]]то, [[кожа]]та, [[млеко]]то и [[волна]]та.
== Историја ==
Козите се меѓу најраните [[животни]] припитомени од [[луѓе]]то.<ref name=OKstate>{{cite journal|title=Breeds of Livestock; Goats: (Capra hircus)|url=http://www.ansi.okstate.edu/breeds/goats/|publisher=Oklahoma State University Board of Regents}}</ref> Најновата генетска анализа<ref name="Naderi et al. 17659–17664">{{cite journal
|date=18 ноември 2008
|title=The goat domestication process inferred from large-scale mitochondrial DNA analysis of wild and domestic individuals
|journal=PNAS
|volume=105
|issue=46
|pages=17659–17664
|doi=10.1073/pnas.0804782105
|pmid=19004765
|last1=Naderi |first1=Saeid
|last2=Rezaei |first2=Hamid-Reza
|last3=Pompanon |first3=François
|last4=Blum |first4=Michael G. B.
|last5=Negrini |first5=Riccardo
|last6=Naghash |first6=Hamid-Reza
|last7=Balkiz |first7=Özge
|last8=Mashkour |first8=Marjan
|last9=Gaggiotti |first9=Oscar E.
|last10=Ajmone-Marsan |first10=Paolo
|last11=Kence |first11=Aykut
|last12=Vigne |first12=Jean-Denis
|last13=Taberlet |first13=Pierre
|pmc=2584717
|bibcode=2008PNAS..10517659N
}}</ref> ги потврдува археолошките докази дека дивата анадолска коза од планините [[Загрос]] е веројатно изворниот предок на веројатно сите домашни кози денес.<ref name=OKstate />
[[Неолит]]ските фармери започнале да пасат диви кози првенствено за лесен пристап до [[млеко]] и [[месо]], како и до [[измет]], кој се користел како [[ѓубриво]]; а нивните [[коски]], [[коса]] и [[жила]] се користеле за [[облека]], градби и алатки.<ref name="hadog">Hirst, K. Kris. [http://archaeology.about.com/od/domestications/qt/goats.htm "The History of the Domestication of Goats".] ''About.com''. Пристапено на 16 април 2021.</ref> Најраните остатоци од домашни кози кои датираат 10.000 години пред денес се наоѓаат во Ганџ Дарех во [[Иран]]. Остатоци од кози се пронајдени на археолошките места во Ерихон, Чога Мами,<ref>Maisels, C.K. [https://books.google.com/books?id=1WOPkmChaFsC&pg=PA124&lpg=PA124&dq=choga+mami+goat&source=bl&ots=DAPCktHUVm&sig=HyDu9QXrdVcyJY37orgclD8ax1Q&hl=en&sa=X&ei=w311UKHMJIrW0QXS5YHYDg&sqi=2&ved=0CCQQ6AEwAQ#v=onepage&q=choga%20mami%20goat&f=false ''The Near East: Archaeology in the ''Cradle of Civilization''] Routledge, 1999; стр. 124</ref> Џејтун и Чајону, датирајќи го припитомувањето на кози во [[Западна Азија]] пред околу 8.000 до 9000 години.<ref name=OKstate />
Студиите за докази на ДНК предложуваат 10.000 години БП како датум на припитомување.<ref name="Naderi et al. 17659–17664" />
Историски гледано, козјата кожа била користена за шишиња за [[вода]] и [[вино]] и при патување и при превоз на вино за продажба. Користена била и за производство на [[пергамент]].
== Исхрана ==
Ред 26 ⟶ 59:
==Козата како тема во уметноста и во популарната култура==
[[Податотека:Коза - Зоо Скопје.jpg|мини|Коза во [[Зоолошка градина Скопје|Зоо Скопје]].]]
Понекогаш, козата се јавува како тема во делата од уметноста и популарната култура, како:
* „[[Волкот и седумте јариња]]“ – сказна на [[браќата Грим]].<ref>Браќа Грим, ''Храбриот кројач'', Детска радост, Скопје, 1980.</ref>
Ред 42 ⟶ 76:
[[Категорија:Кози| ]]
[[Категорија:Добиток]]
[[Категорија:Зоолошка градина Скопје]]
| |||