Кнежје: Разлика помеѓу преработките

[проверена преработка][проверена преработка]
Избришана содржина Додадена содржина
с Исправка на помешани латинични букви меѓу кириличните, replaced: Географиja → Географија, Историja → Историја
Нема опис на уредувањето
Ознака: Изворно уредување 2017
Ред 1:
{{Инфокутија за село во Република Македонија
| име = Кнежје
| слика=
| имеслика = Поглед на Кнежје 2.jpg
| големина на слика = 300п
| регион={{грбови|Вардарски Регион}}
| опис = Поглед кон селото од [[Билазора]]
| општина=[[Општина Свети Николе|Свети Николе]]
| општина = {{општинскигрб|Општина Свети Николе}}
| население=86
| регион = {{грбови|Вардарски Регион}}
| поштенски број=
| област = [[Овче Поле]]
| надморска височина=
| население = 86<ref name="попис">{{нмс|url=http://www.stat.gov.mk/Publikacii/knigaX.pdf|title=Попис на Македонија |date=2002|publisher=Завод за статистика на Македонија|accessdate=5 април 2021}}</ref>
| година = 2002
| поштенски број = 2220
| повикувачки број = 032
| надморска височина = 390
| lat_dir=N | lat_deg=41 | lat_min=50| lat_sec=51
| lon_dir=E | lon_deg=21 | lon_min=54| lon_sec=19
| слава = [[Вознесение Христово|Спасовден]]
| географска широчина=
| мрежно место =
| географска должина=
| карта = Кнежје во Општина Свети Николе.svg
| мрежно место=
| карта = Кнежје во Општина Свети Николе.svg
}}
 
'''Кнежје''' — село во областа [[ОпштинаОвче Свети НиколеПоле]], во областа [[ОвчеОпштина ПолеСвети Николе]], во околинатаблизина на градот [[Свети Николе]].
 
== Географија и местоположба ==
 
Селото се наоѓа во областа [[Овче Поле]], оддалечено 4 километри југозападно од [[Свети Николе]].
[[Податотека:Поглед на Кнежје 3.jpg|мини|300п|лево|Поглед на селото]]
 
Селото се наоѓа во областа [[Овче Поле]], во западниот дел на територијата на [[Општина Свети Николе]], на десната страна на [[Светиниколска Река]]. Со оглед на тоа што од самиот град [[Свети Николе]] е оддалечено само 4 километри, селото припаѓа на неговата рурбална зона.<ref name="енциклопедија">{{наведена книга|last=Панов|first=Митко|title=Енциклопедија на селата во Република Македонија|url= https://commons.wikimedia.org/wiki/File:%D0%95%D0%BD%D1%86%D0%B8%D0%BA%D0%BB%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0_%D0%BD%D0%B0_%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%82%D0%B0_%D0%B2%D0%BE_%D0%A0%D0%B5%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B0_%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D1%98%D0%B0.pdf|accessdate=5 април 2021|year=1998|publisher=Патрија|location=Скопје|language=македонски|page=152}}</ref> Селото е рамничарско, на надморска височина од 390 метри.<ref name="енциклопедија" />
 
Селото се наоѓа 3,5 километри југозападно од гратчето [[Свети Николе]], сместено во сува долина. Низ долината водел некогашниот пат Велес-Свети Николе-Куманово. Жителите со вода за пиење се снабдувале од една чешма, спроведена од изворот Горни Бавчи.<ref name=":0">{{Наведена книга|title=Овчепољска Котлина|last=Трифуноски|first=Јован|publisher=[[Хрватска академија на науките и уметностите|Југословенска академија на науките и уметностите]]|year=1964|isbn=|location=[[Загреб]]|pages=717-719}}</ref>
 
Месностите во атарот на селото ги носат следниве имиња: Река, Градиште, Под Лозја, Горни Ливади, Мангале, Расје, Јански Рид, Велешки Рид, Чурлиново, Трнче, Канда и Гробиште.<ref name=":0" />
 
Селото има збиен тип. Некои делови од селото се наречени по главните родови, како што се Пикови, Унковци, Чалевци и други.<ref name=":0" />
 
Селото е поврзано со асфалтен пат директно од градот [[Свети Николе]], а од 2021 година и со велосипедска патека.
 
== Историја ==
 
Во XIX век селото е дел од Штипската каза, нахија Свети Николе, во [[Отоманско Царство|Отоманското Царство]].
[[Податотека:Вилазора.jpg|мини|300п|десно|Поглед на ископините од античкиот град [[Билазора]]]]
 
Покрај селото, на спротивната падина од долината се наоѓа Градиште, односно таму е сместен античкиот град [[Билазора]]. Дел од видливите ѕидини на ова градиште биле ископувани и употребувани од мештаните за изградба на куќи. И потокот во подножјето на градиштето повремено откопува грнци, гробови, стари пари и ќупови.<ref name=":0" />
 
Поради поставеноста на селото на стариот пат Велес-Свети Николе-Куманово, во селото некогаш постоел голем ан, во кој можеле да се сместат и стотина патници. Анот бил затворен кон крајот на {{римски|19}} век, односно кога била пуштена во употреба железницата долж Вардар.<ref name=":0" />
 
Во народната традицина не е наведено кога е основано денешното село. Во него постојат македонски родови, кои потекнуваат од доселени предци. Најстари родови се Башлинци, Гочеви и Пикови, доселени на почетокот на {{римски|19}} век.<ref name=":0" />
 
Во ова село имало и населени Турци (10 до 20 куќи), кои во втората половина на {{римски|19}} век извршиле размена со последните македонски родови од тогаш мнозинско муслиманското село [[Горобинци]]. Турците во Кнежје живееле во југозападниот дел на селото, а нивните гробишта се наоѓале во месноста Гумења.<ref name=":0" />
 
== Стопанство ==
 
[[Податотека:Поглед на Кнежје.jpg|мини|300п|десно|Куќи во селото]]
== Демографија ==
Според статистиката на бугарскиот етнограф [[Васил К’нчов]] ([[Македонија. Етнографија и статистика|Македонија, Етнографија и статистика]]) од [[1900]] година, селото Кнежје имало 360 жители, сите [[Македонци]].<ref name=":0">Кѫнчовъ, Василъ. Македония. Етнография и статистика. София, Българското книжовно дружество, 1900. ISBN 954430424X. с. 232.</ref>
 
Атарот зазема простор од 9,5&nbsp;км<sup>2</sup>. На него преовладува обработливото земјиште на површина од 738 [[хектар]]и, на пасиштата отпаѓаат 168 хектари, а на шумите симболични 5 хектари.<ref name="енциклопедија" />
Според секретарот на егзархијата [[Димитар Мишев]] („[[La Macédoine et sa Population Chrétienne]]“) од [[1905]] година, во Кнежје имало 240 [[Македонци]], под врховенството на [[Бугарска егзархија|Бугарската егзархија]].<ref name=":1">Brancoff, D.M. "La Macédoine et sa Population Chrétienne". Paris, 1905, pp. 134 – 135.</ref>
 
Селото, во основа, има исклучително полјоделска функција.<ref name="енциклопедија" />
Селото броело 205 жители во [[1961]] година, додека во [[1994]] година има само 71 жител.
 
За време на отоманскиот период, во селото имало четири чифлици, кои ја поседувале целокупната земја, а ја обработувале Македонците. Сите сопственици на чифлиците живееле во [[Велес]], освен еден во [[Штип]].<ref name=":0" />
Според пописот од 2002 година, селото Кнежје има 86 жители, сите [[Македонци]].<ref>[http://www.stat.gov.mk/publikacii/knigaX.pdf Попис на населението, домаќинствата и становите во Република Македонија, 2002 - Книга X]</ref>
 
== Население ==
На табелата е прикажан бројот на населението во сите пописни години:<ref>Население на Република Македонија според изјаснувањето за етничката припадност, по населени места, според пописите на население 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 1994 и 2002 година (согласно територијалната организација од 1996 година). [http://makstat.stat.gov.mk/PXWeb/pxweb/mk/MakStat/MakStat__Popisi__PopisNaNaselenie__PopisiNaseleniMesta/Popis_nm_1948_2002_NasPoEtnPrip_mk.px/?rxid=b7539b0f-f64f-46b7-b99d-a34d7ae55646 База на податоци МАКСтат]. Државен завод за статистика.</ref>
{| class="wikitable"
!Година
!1900
!1905
!1948
!1953
!1961
!1971
!1981
!1991
!1994
!2002
|-
|'''Население'''
|360<ref name=":0" />
|240<ref name=":1" />
|309
|316
|205
|140
|101
|76
|71
|86
|}
 
Според статистиката на [[Васил К’нчов]] („[[Македонија. Етнографија и статистика|Македонија, Етнографија и статистика]]“) од 1900 година, во Кнежје живееле 360 жители, сите [[Македонци]].<ref name=":3">[http://www.promacedonia.org/vk/vk_2_34.htm Кънчов, Васил. „Македония. Етнография и статистика“. София, 1900, стр. 232.]</ref> Според егзархискиот секретар [[Димитар Мишев]], во 1905 година во Кнежје имало 240 [[Македонци]], под врховенството на [[Бугарска егзархија|Бугарската егзархија]].<ref name=":1">Brancoff, D.M. "La Macédoine et sa Population Chrétienne". Paris, 1905, pp. 134-135.</ref>
 
Кнежје е мало село, коешто во 1961 година имало 205 жители, а во 1994 година 71 жител, македонско население.<ref name="енциклопедија" />
 
Според последниот попис од 2002 година, во селото Кнежје живееле 86 жители, сите [[Македонци]].<ref name="попис" />
 
{{Пописи|360|240|309|316|205|140|101|76|71|86}}
=== Родови ===
Кнежје е македонско село.
 
Кнежје е македонско село.<ref name=":0" />
Според истражувањата од 1958 година, родови во селото се:
 
Според истражувањата на [[Јован Трифуноски]] во 1957/58 година родови во селото се:
* '''Доселеници со непознато потекло:''' ''Башлинци (2 к.)'' родот го основал предокот Славко кој се доселил однекаде околу 1818 година; ''Гочевци (2 к.), Чалевци (3 к.), Атанасовци (3 к.) и Унковци (8 к.).''
* '''Доселеници со познато потекло:''' ''Пиковци (5 к.)'' доселени се од некое место во [[Прилепско]].Основачот на родот кој се доселил се викал Ѓорге; ''Кралевци или Лишковци (2 к.)'' доселени се од некое село во [[Кривопаланечко]]. Доселени се во првата половина на XIX век. Го знаат следното родословие: Тоде (жив на 66&nbsp;г. во 1958 година) Тиме-Крало-Здраве, кој се доселил; ''Китановци (2 к.)'' доселени се од [[Ерџелија]] или [[Мустафино]]. И таму биле доселени однекаде; ''Здравковци (2 к.)'' доселени се од некое село во [[Тетовско]]; Портарци (3 к.) доселени се од селото [[Сарамзалино]]. Таму припаѓале на родот ''Теофци'' кој бил доселен однекаде; ''Ристевци (2 к.) и Ордевци (1 к.)'' доселени се во турско време од селото [[Горобинци]] каде биле староседелци; ''Говедарци или Чалмарци (1 к.)'' доселени се од некое место во [[Тиквеш]]; ''Маневци (1 к.) и Тошевци (1 к.)'' доселени се од [[Горно Црнилиште]], и таму биле доселени однекаде; Донче (1 к.) дошол како домазет од селото [[Преод]]. Таму припаѓал на родот ''Ристевци'' чие потекло е непознато.<ref name=":2">{{Наведена книга|title=Овчеполска Котлина|last=Трифуноски|first=Јован|publisher=|year=1962|isbn=|location=|pages=}}</ref>
 
* '''Доселеници со непознато потекло:''' ''Башлинци'' (2 к.), родот го основал предокот Славко кој се доселил однекаде околу 1818 година; ''Гочевци'' (2 к.), ''Чалевци'' (3 к.), ''Атанасовци'' (3 к.) и ''Унковци'' (8 к.).
== Општествени установи ==
* '''Доселеници со познато потекло:''' ''Пиковци'' (5 к.), доселени се од некое место во [[Прилепско]]. Основачот на родот кој се доселил се викал Ѓорге; ''Кралевци'' или ''Лишковци'' (2 к.), доселени се од некое село во [[Кривопаланечко]]. Доселени се во првата половина на XIX век. Го знаат следното родословие: Тоде (жив на 66&nbsp;г. во 1958 година) Тиме-Крало-Здраве, кој се доселил; ''Китановци'' (2 к.), доселени се од [[Ерџелија]] или [[Мустафино]]. И таму биле доселени однекаде; ''Здравковци'' (2 к.), доселени се од некое село во [[Тетовско]]; ''Портарци'' (3 к.), доселени се од селото [[Сарамзалино]]. Таму припаѓале на родот ''Теофци'' кој бил доселен однекаде; ''Ристевци'' (2 к.) и ''Ордевци'' (1 к.), доселени се во турско време од селото [[Горобинци]] каде биле староседелци; ''Говедарци'' или ''Чалмарци'' (1 к.), доселени се од некое место во [[Тиквеш]]; ''Маневци'' (1 к.) и ''Тошевци'' (1 к.), доселени се од [[Горно Црнилиште]], и таму биле доселени однекаде; ''Донче'' (1 к.), дошол како домазет од селото [[Преод]]. Таму припаѓал на родот ''Ристевци'' чие потекло е непознато.
 
=== Иселеништво ===
 
Родот ''Колеви'' се целосно иселени од селото. Иселеници има во [[Стањевци]] (''Петканци''), [[Џидимирци (Велешко)|Џидимирци]] кај [[Велес]] (''Шутевци''). Од родот ''Портарци'' во 1938 година, едно семејство заминало во селото [[Ѓуземелци]].<ref name=":0" />
 
Иселеници има и во [[Скопје]] (од родовите ''Портарци'', ''Маневци'', ''Атанасови'' и ''Ордеви'').<ref name=":2" />
<!--== Општествени установи ==-->
== Самоуправа и политика ==
 
Во {{римски|19}} век, Кнежје било село во [[Штипска каза|Штипската каза]], на [[Отоманското Царство]].
 
Селото влегува во рамките на [[Општина Свети Николе]], која била една од ретките општини кои не биле променети по новата територијална поделба на Македонија во 2004 година. Во периодот од 1996-2004 година, селото исто така се наоѓало во Општина Свети Николе.
 
Во периодот од 1965 до 1996 година, селото се наоѓало во рамките на големата општина Свети Николе. Селото припаѓало на некогашната општина Свети Николе во периодот од 1955 до 1965 година.
 
Во периодот 1950-1955, селото било дел од тогашната Светиниколска градска општина, во која покрај селото градот Свети Николе, се наоѓале и селата Кнежје, Нова и Стара Мездра.
 
=== Изборно место ===
 
Во селото постои изборното место бр. 1685 според [[Државна изборна комисија на Македонија|Државната изборна комисија]], сместенисместено во просториитепростории на основнотоприватен училиштеобјект.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://mojotizbor.mk/arhiva/parlamentarni-izbori-2011/9-uncategorised/194-opisi-na-izbiracki-mesto.html|title=Описи на ИМ|last=|first=|date=|work=|archive-url=|archive-date=|dead-url=|accessdate=3 ноември 2019}}</ref>
 
На [[Македонски претседателски избори (2019)|претседателските избори во 2019 година]], на ова изборно место биле запишани вкупно 61 гласачигласач.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://rezultati.sec.mk/mk-MK/1/r/all/56/1613|title=Претседателски избори 2019|last=|first=|date=|work=|archive-url=|archive-date=|dead-url=|accessdate=3 ноември 2019}}</ref>
 
На [[Македонски парламентарни избори (2020)|парламентарните избори во 2020 година]], на ова изборно место биле запишани вкупно 61 гласач.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://rezultati.sec.mk/|title=Предвремени избори за пратеници 2020|last=|first=|date=|work=|archive-url=|archive-date=|dead-url=|accessdate=5 април 2021}}</ref>
 
== Културни и природни знаменитости ==
 
[[Податотека:Црква „Св. Никола“ - Кнежје 7.jpg|мини|300п|десно|Поглед на главната селска црква „Св. Никола“]]
* [[Билазора]]
 
;Археолошки наоѓалишта<ref name="АрхеоКарта">{{АрхеоКарта|351}}</ref>
== Редовни настани ==
* [[Билазора]] — пајонски град од доцната антика; и
* [[Над Бавчи (Кнежје)|Над Бавчи]] — населба од доцноантичко време.
 
;Цркви<ref>{{наведена книга|last=Јелена Павловска, Наташа Ниќифоровиќ и Огнен Коцевски|title=Карта на верски објекти во Македонија|editor=Валентина Божиновска|publisher=Комисија за односи во верските заедници и религиозните групи|location=Менора - Скопје|date=2011|isbn=978-608-65143-2-7|language=македонски}}</ref>
== Личности ==
* [[Црква „Св. Никола“ - Кнежје|Црква „Св. Никола“]] — главна селска црква
 
;Други свети места<ref name=":0" />
== Култура и спорт ==
Во околината на селото постојат три крста посветени на Св. Спас, Св. Илија и Св. Трифун
 
== Редовни настани ==
== Иселеништво ==
''Колеви'' се целосно иселени од селото. Иселеници има во [[Стањевци]] (''Петканци''), [[Џидимирци (Велешко)|Џидимирци]] кај [[Велес]] (''Шутевци'').<ref name=":2" />
 
Иселеници има и во [[Скопје]] (од родовите ''Портарци, Маневци, Атанасови и Ордеви'').<ref name=":2" />
 
;Слави<ref name=":0" />
* Спасовден — главна селска слава
* Илинден — помала слава
<!--== Личности ==
;Родени во или по потекло од Кнежје
== Култура и спорт ==-->
== Наводи ==
{{наводи|2}}
 
== Поврзано ==
* [[Овче Поле]]
* [[Општина Свети Николе]]
* [[Свети Николе]]
 
== Надворешни врски ==
{{Ризница-ред|Knežje}}
{{рвр-авто}}
 
{{Општина Свети Николе}}
 
[[Категорија:Кнежје| ]]
[[Категорија:Села во Македонија]]
[[Категорија:Светиниколски села]]
[[Категорија:Села во Општина Свети Николе]]
[[Категорија:Кнежје| ]]
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/wiki/Кнежје