|
[[Податотека:Creed_icon_(Russia,_17_c.).jpeg|мини|353x353пкс|Образец на символотсимболот на верата, во XVII век]]
'''Симбол на верата''' ({{lang-el|σύμβολον}}) — систем на основните начела и верувања на [[православие|православното христијанство]].
== Христијански символисимболи на верата ==
Во [[христијанство]]то, под символисимболи на верата традиционално се сметаат кратките излагања на црковните догмати.
Некои богослови го изведуваат символотсимболот на верата од сопственото излагање на верувањата, т.е од излагањата на христијанските вероученија кои произлегуваатод Вселенските собори, или пак како исповедања на верата на одделни лица. СимволитеСимболите на верата секогаш се одликуваат по нивната краткост; тие само ги излагаат, во аподиктски облик, основните и неоспориви темели (догмати) на христијанството, без обид да тие се докажат, туку како предмет на вера.
=== Историја на христијанските символисимболи на верата ===
Во темелот на христијанството лежи верувањето дека [[Бог]], заради спасение на човештвото од товарот на [[прародителскиот грев]], го испратил својот Син [[Исус Христос]] на земјата, кој се воплотил од[[Богородица Марија|секогаш-дева Марија]] и Светиот Дух, кој заземал човечки облик, бил распнат, умрел и воскреснал на третиот ден, победувајќи ја смртта.
Првите [[Црковни Отци|црковни отци]] ги излагале ученијата на Исуса Христа и неговите [[апостоли]] пред своите ученици, воспоставувајќи ја основата на пастирската дејност, која се означува со зборовите πιστις κάνων αληθεία, regula veritatis и влегла во составот на христијанската disciplinae arcanae. Самите црковни отци неретко забележуваат дека πιστις, или regula fidei им била предана ним од апостолите кои, пак, ја примиле лично од Христа. Писменото излагање на некои детали околу таа regula fidei прво се појавуваат околу 140 година по Христа, во евангелската формула за крштевање (''во името на Отецот и Синот и Светиот Дух'') и натписите на [[Тертулијан]], [[Кипријан]], [[Фирмилијан Ќесариски]] и канонот на [[Коптска православна црква|коптската]] црква.
Првиот праобраз на символотсимболот на верата се појавува кај апостолот Павле, кој запишал:
''Јас најпрвин ви ја пренесов најважната порака, онака како што и мене ми беше пренесена: Христос умре за нашите гревови, согласно со предвестувањето запишано во Светото Писмо;беше погребан и воскресна на третиот ден, согласно со предвестувањето запишано во Светото Писмо. Воскреснатиот Христос му се јави на Петар и на дванаесетте апостоли, а подоцна и на повеќе од петстотини Негови следбеници заедно, од кои повеќето се уште се живи, иако некои веќе починаа. Потоа му се јави на Јаков, а на крајот повторно на сите апостоли (1 послание до Коринќаните, 15:3-7).''
Руфин Аквилејски и Маркел Анкирски го превеле [[Староримскиот символсимбол на верата]] на латински (Руфин) и грчки (Маркел) јазик. Претходник на староримскиот символсимбол е [[Апостолскиот символсимбол на верата]].
Руфин го пронашол и таканаречениот Апостолски символсимбол на верата, напишан на латински јазик. При преведувањето на овој символсимбол на верата, Руфин утврдил дека тој е изворниот текст на символотсимболот, составен од апостолите на [[Апостолски собор|Ерусалимскиот собор]].
Според историските податоци, апостолите пред овој собор имале сопствени символисимболи на верата, согласно потребите на местата на коишто тие проповедале. Но, на соборот одлучиле да заеднички состават еден образец на верата, кој би им служел како одбрана од можните недоразбирања при проповедите и пастирската служба. Тие го нарекле овој колективен документ ''СимволотСимболот на верата'', укажувајќи дека тој преставувал сумација на ученијата кои ги проповедале сите апостоли.
Пронајдениот символсимбол Руфин го нарекува апостолски, затоа што секој збор во него бил предан од апостолите (1 Коринќаните 9, Дела апостолски 15), односно затоа што ја содржи верата која несомнено ја проповедале апостолите.
Но, затоа што пред него апостолите ги проповедале сопствените символисимболи на верата, '''овој символсимбол не може да се нарече единствен апостолски'''.
[[Римокатоличка црква|Римокатоличката црква]] го смета апостолскиот символсимбол на верата како еден од најважните христијански символисимболи, дотаму што в целост го вклучува во розариската молитва. Зборот ''апостолски, ''според нивните современи толкувања, означува дека символотсимболот ја исповеда верата онака како што ја проповедале апостолите, но не и дека тој произлегол од нивните пера.
Самиот Рубинов текст на апостолскиот символсимбол, очистен од премисите на аквилејското уредништво, содржи четири текстови на тој символсимбол според четири различни читања. Современиот текст на овој символсимбол првпат се среќава во записите на источната црква некаде околу шестиот век.
Од гледиштето на православието, основниот документ на христологијата е Халкидонскиот символсимбол на верата, додека во тријадологијата за главен символсимбол се смета Никејско-Цариградскиот. Овие символисимболи прво биле составени на Никејскиот собор, во 325 г. додека во 381 година на Цариградскиот биле обединети во еден.
Исповедањето на Никео-Цариградскиот символсимбол е неодвоив дел од светата тајна крштение. При крштевање на новороденчиња, символотсимболот наместо нив го исповеда нивниот кум.
=== Извор на символотсимболот ===
[[Податотека:Credo_(Kiev,_1759,_GIM)_by_shakko.jpg|мини|300x300пкс|СимволотСимболот на верата, во книгата «Последиците на соединувањето на иноверните кон православната источна црква». Киев, 1759. СимволотСимболот и бил прочитан на царицата Екатерина Алексеевна при нејзиниот премин во православие, на 28 јуни 1744 година.]]
<div>Самиот назив «СимволСимбол на верата» не се користел во древниот период на црквата; првпат се среќава кај Амвросие Медиолански, во неговото послание до папата Сирициј Први. Всушност, обичајот да тој се нарекува така е западни обичај, а самиот назив преминал во употреба токму затоа што на грчки значи «Ученија (повелби) на верата».
Источните црковни отци и собори не го нарекувале символотсимболот СимволСимбол, но ''Излагање на верата'', или едноставно: ''Верувам''. Во категоријата ''вероизложение, ''напишани од одделни богослови, Челцов ги сместува оние на презвитерот Викентије, монахот на Леринскиот монастир, напишани околу 434 година. Вероизложенијата и исповеданијата ги запишале авторитетни јерарси или други учени лица.<br>☃☃<br> За символисимболи на верата, Челцов ги смета следниве:<ul> <li>апостолската вера на ерусалимската црква</li> <li> црковната вера на ќесариско-палестинската црква</li> <li> вселенската вера на антиохиската црква</li> <li> апостолската вера на кипарската и малоазиската црква</li> <li> апостолските догмати на александриската црква и </li> <li> апостолскиот символсимбол на верата на римската црква</li> </ul>За изворноста на овие символисимболи и нивното апостолско потекло постојат докази уште од древните времиња. Иринеј и Тертулијан не говорат за овие символисимболи како за нешто ново, туку како апостолски преданија( 1 Тим. VI, 12; 1 Петр. III, 21). СимволитеСимболите на верата кои се читаат при крштевањето Тертулијан ги нарекува ''«правила, од Христа воспоставени, кои не избавуваат од секакви недоумици»''. Тој сметал дека при крштение се произнесува правилото на верата како одговор на прашањето кое го дава презвитерот кој крштева: ''«веруваш ли во она кое Господ го открил во Евангелијата?»''.
Кирил Ерусалимски го нарекува символотсимболот на верата на ерусалимската црква «света и апостолска вера»; Макарије Ерусалимски, по ликот на Геласиј Кизически, на Никејскиот собор го нарекол ерусалимскиот символсимбол на верата ''«апостолската неизменета вера, која ја штити црквата Христова по начелата и преданијата на Господа преку апостолите од колено на колено и ќе ја штити во век и векови»''.
Јован Касијан го смета текстот на антиохискиот символсимбол на верата како изложената вера на целата црква, како една вера за сите. Александар, епископот александриски, го нарекува александрискиот символсимбол на верата ''«апостолските догмати на црквата».''
</div>
=== СимволотСимболот на верата во богословието ===
Единствениот ран символсимбол на верата на кого му било дадено посебно име бил апостолскиот. Светото предание го припишува на дванаесетте апостоли: тоа тврди дека секој од нив напишал по еден дел од символотсимболот на верата. Иако не се знае со сигурност дали тој навистина настанал така, тој е сепак доволно древен за да да биде вистина. Бил составен речиси в целост врз основите на катехизисот и употребуван при крштевањето на возрасни личности. Во тој облик, тој би можел да биде составен уште во вториот век.
Апостолскиот символсимбол на верата скоро сигурно бил формулиран како против-одговор на докетизмот и други, слични идеи.
=== Никео-Цариградскиот символсимбол на верата ===
{{главна|Никејски симбол на верата}}
Составен на првиот вселенски собор во Никеја, Мала Азија, во 325 година. Во 381 година бил проширен и дополнет на вториот вселенски собор во Цариград. Бил именувам по местото на кое што се одржал соборот.
Овој символсимбол ги влече своите основи од апостолскиот символсимбол на верата. Кон оваа основа биле придодадени од христологијата тројството, отфрлајќи ја аријевската ерес.
Никео-Цариградскиот символсимбол се користи како во православието, така и во римокатолицизмот. Во вториот случај, тој се користи со дополнението ''филиокве'', т.е тврдењето дека Светиот Дух не произлегува само од Отецот, туку и од Синот.
=== Содржина на символотсимболот ===
Верувам во единиот Бог Отец, Седржител, Творец на небото и на земјата и на се видливо и невидливо.
Амин!
== БелешкиНаводи ==
{{наводи}}
[[Категорија:РелигијаСимболи на верата| ]]
[[Категорија:Христијански поими]]
| 