Мозаицизам: Разлика помеѓу преработките
[проверена преработка] | [проверена преработка] |
Избришана содржина Додадена содржина
с →top: Јазична исправка, replaced: индивидуи → единки (2) |
с →top: Јазична исправка, replaced: индивидуа → поединец |
||
Ред 2:
'''Мозаицизам''' — состојба при која [[организам|организмот]] поседува [[клетка|клетки]] со различен [[генотип]].<ref name="NYT-20180521">{{наведени вести |last=Zimmer |first=Carl |authorlink=Carl Zimmer |title=Every Cell in Your Body Has the Same DNA. Except It Doesn’t. |url=https://www.nytimes.com/2018/05/21/science/mosaicism-dna-genome-cancer.html |date=21 May 2018 |work=[[The New York Times]] |accessdate=22 May 2018 }}</ref><ref name="Strachan 1999">{{наведена книга |first1=Tom |last1=Strachan |first2=Andrew P. |last2=Read |year=1999 |chapter=Glossary |chapterurl=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK7584/ |title=Human Molecular Genetics |edition=2nd |location=New York |publisher=Wiley–Liss |isbn=978-1-85996-202-2 |pmid=21089233 |url-access=registration |url=https://archive.org/details/humanmolecularge0002stra }}</ref> Генерално, секоја соматска клетка во еден организам поседува иста [[ДНК]], односно ист генотип. Понекогаш група на клетки, клеточни линии, [[ткиво|ткива]] и органи поседуваат клетки кои имаат различен генотип.
Доколку се земе предвид честотата со која настануваат генетските мутации и „неспособноста“ на клетката секогаш да ја репарира (поправи) мутираната ДНК, може да се каже дека секој организам во одреден размер е мозаичен. Како причина за мозаицизмот може да биде мутација на еден [[ген]], промена во поголем генски регион или, пак, аберација на еден или повеќе [[хромозом]]и. Доколку соматските мутации настанат рано во [[ембрион]]алниот развој, тогаш бројот на клетките, ткивата и органите кои содржат мутирани гени ќе биде поголем, а со тоа и мозаицизмот во организмот ќе биде застапен во поголем процент. Колку фенотипски ќе биде изразен мозаицизмот зависи од типот на мутираниот ген, бројот и видот на клетките кои се мутирани и способоста на нормалните клетки да ја компензираат нефункционалноста на мозаичните мутрирани клетки. Нормално, колку е помал бројот на мутираните клетки или со други зборови кажано, колку е помал мозаицизмот толку фенотипски неговиот ефект ќе биде помалку изразени и обратно, колку повеќе клетки се мозаични толку фенотипот ќе биде повеќе изразен. Во некои случаеви мозаицизмот фенотипски воопшто не е изразен. Х-инактивацијата кај женските единки е типичен пример за мозацизам. За време на раната ембриогенеза еден од двата Х хромозоми кај женските единки на база на случајност се инактивира. Притоа, една половина од клетките имаат активен еден Х хромозом кој потекнува од едниот родител, а другата половина од клетките го имаат активен другиот Х хромозом, кој потекнува од другиот родител. Бидејќи двата хромозома можат да носат различни алели од двата родитела, клетките ќе поседуваат различен генотип, а со тоа и организмот ќе биде мозаичен. Доколку има мутација на некој функционален ген на едниот Х хромозом, тогаш инактивацијата е повеќе насочена кон Х хромозомот на кој се наоѓа мутацијата. Друг класичен пример за мозаицизам се [[тумор]]ите, чии клетки содржат бројни мутации споредбено со останатите клетки на организмот. Доколку мозаицизмот е присутен во гаметите, станува збор за гонаден мозаицизам. Кај овој тип на мозаицизам фенотипски промени не се забележуваат кај
==Наводи==
|