Акадски јазик: Разлика помеѓу преработките

[непроверена преработка][непроверена преработка]
Избришана содржина Додадена содржина
с Бот Менува: eu:Akadiko
с ситна промена
Ред 12:
|азбука=[[Клинесто писмо|Сумеро-акадско клинесто писмо]]
|ранк=
|нација=најпрвин [[Акад]] (северна [[Месопотамија]]); [[лингалингва франка]] на [[Близок Исток|Блискиот Исток]] и [[Египет]] во доцното [[Бронзено доба|Бронзено]] и раното [[Железно доба]].
|агенција=
|исчезнат=100 н.е.
Ред 43:
 
==Фонологија==
Колку што можеме да виимевидиме од ортографијата на акадското клинесто писмо, во акадскиот јазик се губат еколку [[протосемитски јазик|протосемитски]] фонеми. [[Протосемитски јазик|Протосемитските]] глотални и фарингални запирки {{Semxlit|[[Алеф|*ʾ]], [[Ајин|*ʿ]]}} и фрикативите {{Semxlit|[[Хе (буква)|*h]], [[Хет|*ḥ]], [[Гајин|*ġ]]}} се губат како согласки, или по пормена на звучноста или ортаграфски, но од нив произлегува самоглсната карактеристика ''e'' непозната во протосемитскиот јазик. Меѓузабните и безвучните латерални фрикативи ({{Semxlit|[[Шат|*ś]], [[Дад|*ṣ́]]}}) се споиле со сибилантите (шушкавите самоглскисамогласки) како кај [[Канански јазици|кананскиоткананските јазици]],
со тоа останувајќи на 19 согласни фонеми:
 
Ред 108:
Деклинацијата на акадските именки се одвива според род, број и падеж. Постојат три рода; машки, женски и заеднички. Заедничкиот род се јавува само во неколку именки. Постојат три падежи (номинатив, акузатив и генитив) и три броја (еднина, двоина и множина). Деклинацијата на предавките е идентична на онаа кај именките.
 
Акадските глаголи имаат тринаесет разни основи. Трите основни модификации на едноставната основа (I, или ''Grundstamm'', ''G-Stamm'') се удвојуваат на втората буква од основата (II или ''Doppelungsstamm'', ''D-Stamm''), š-наставка (III или ''Š-Stamm'') или n-наставка (IV или N-Stamm). Втората група се прави со инфиксирање на слогот ''ta'' помеѓу првите две букви од коренот, создавајќи генерално рефлексивна група основи. Овие две групи од по четири основи се најчести во акадскиот јазик. третата група се прави со инфиксирање на слогот ''tan'' between помеѓу орвитепрвите две букви од коренот. Финаллната основа користи како š-настаквка, така и удвојување на втората буква од коренот.
 
Акадските глаголи обично имаат трисогласен корен, иако постојат такви и со две и четири согласки. Постојат три [[граматичко време|времиња]]: сегашно, историско минато (претерит) и пермансив. Сегашното време се користи за свршени дејствија, а преперитот за несвршени, додека [[предикативен глагол|пермансивното]] време изразува услов и обично зема честичка.
Ред 115:
 
==Зборовен редослед==
Редоследот на акадската реченица бил од типот подмет+прирок+глагол (ППГ), што го разликува од речиси сите други стаи семитски јазици како [[Арапски јазик|арапскиот]] и [[Бибилики хебрејски јазик|библискиот хебрејски]], кои обично имаат реченици во обликот [[Глагол подмет прирок|глагол-поодметподмет-прирок (ГПП)]]. Според една хипотеза се смета дека овој редослед е резултат на влијанијата од [[сумерски јазик|сумерскиот јазик]], кој го има истот тој редослед. Според доказите, говирниците на овие два јазика биле во влиски односи и живееле во заедничко општество речиси 500 години, така што најверојатно се формирал [[шпрахбунд]]. Редоследот на зборовите се променил во периодот помеѓу [[1 милениум п.н.е.]] и [[1 милениум|1 милениум н.е.]], можеби под влијаније на [[Арамејски јазик|арамејскиот јазик]].
 
==Акадска книжевност==