Википедија

Каторга: Разлика помеѓу преработките

Интерактивен преглед на историјата
[проверена преработка][проверена преработка]
← Постаро уредувањеПоново уредување →
Избришана содржина Додадена содржина
НагледноВикитекст
Нема опис на уредувањето
Нема опис на уредувањето
Ред 1:
[[Податотека:Evening_-_Applying_handcuffs.PNG|мини|423x423px| Цртеж на [[Александар Сочачевски]]; прикажана примена на окови во сибирските каторга кампови.]]
'''Каторга''' ([[Руски јазик|руски]]: ка́торга) ебил систем на [[казнен труд]] во [[Руска Империја|Руската Империја]]<ref>[http://www.bucknell.edu/x17601.xml Russian History], Bucknell University, 2008.</ref> и [[Советски Сојуз|Советскиот Сојуз]]. Затворениците биле испраќани во далечински казнени колонии, во големи ненаселени области на [[Сибир]] и [[Руски Далечен Исток|Рускиот Далечен Исток]], каде доброволци доселеници и работници никогаш не биле достапни во доволен број. Затворениците вршеле присилна работа под тешки услови.
 
== Историја ==
[[Податотека:Russian_prisoners_of_Amur_Railway.jpg|мини|леводесно|300x300пкс|Затворениците во камп на Амурскиот пат, меѓу 1908 и 1913 година.]]
''Каторга'', категорија казна во рамките на [[Судска власт|судскиот]] систем на [[Руска Империја|Руската империја]], имала многу од карактеристиките поврзани со затворот во [[Труд-камп|работниот логор]]: затворање, поедноставени установи (наспроти [[Затвор|затворите]]) и [[принуден труд|принудна работа]], обично вклучувана тешка, неквалификувана или полу-квалификувана работа.▼
[[Податотека:Allan,_David_-_Bashkirs_-_1814.jpg|мини|лево|299x299px|[[Башкири]] водат осудени лица на [[Сибир]], цртеж на [[Вилијам Ален (сликар)|Вилијам Ален]], 1814 година.]]▼
▲''Каторга'', категорија казна во рамките на [[Судска власт|судскиот]] систем на [[Руска Империја|Руската империја]], имала многу од карактеристиките поврзани со затворот во [[Труд-камп|работниот логор]]: затворање, поедноставени установи (наспроти [[Затвор|затворите]]) и [[принуден труд|принудна работа]], обично вклучувана тешка, неквалификувана или полу-квалификувана работа.
 
Камповите ''каторга'' биле основани во XVII век од страна на [[Алексеј I Романов|Алексис од Русија]] во ново освоените, недоволно населени области на [[Сибир]] и [[Руски Далечен Исток|Рускиот Далечен Исток]] - региони кои имале малку градови или извор на храна. И покрај изолираните услови, неколку затвореници успешно избегале во населените места. Од овие времиња, Сибир се здобил со својата страшна конотација на казна, што било дополнително засилено со [[Советски Сојуз|советскиот]] систем [[гулаг]].
Ред 13 ⟶ 12:
Најчестите занимања во камповите кампови биле [[Рударство|рударството]] и работа со дрво. Забележителен пример била изградбата на патот за коли, [[Амур (пат)|Амур]] (Амурская колесная дорога), пофален како успех во организацијата на казнениот труд.
 
Во 1891 година [[Антон Павлович Чехов|Антон Чехов]], рускиот писател и драматург, ги посетил населбите каторга на островот [[Сахалин]] на Рускиот Далечен Исток и напишал за условите таму во својата книга „''[[Островот Сахалин]]“''. Тој ја критикувал кратковидоста и неспособноста на одговорните службеници што доведувало до лош животен стандард, губење на државни средства и намалување на продуктивноста. [[Александар Солженицин|Александар Солженицинин]], во својата книга за работни логори од времето на [[Советски Сојуз|Советскиот Сојуз]], „''[[Архипелаг Гулаг|Архипелагот Гулаг]]“'', опширно го цитирал Чехов за да го илустрира огромното влошување на условите за живот на затворениците и огромното зголемување на бројот на луѓе испратени таму во советската ера, во споредба со каторга системот на времето на Чехов.
 
[[Петар Кропоткин|Питер Кропоткин]], додека бил аѓутант на гувернерот на [[Трансбајкалски|Трансбајкалија]] во 1860-тите, бил назначен да ја провери состојбата на затворскиот систем во областа; подоцна ги опишал своите откритија во неговата книга „''Во„Во руски и француски затвори“'' (1887).
 
== Значајни каторга ==
▲[[Податотека:Allan,_David_-_Bashkirs_-_1814.jpg|мини|лево|299x299px|[[Башкири]] водат осудени лица на [[Сибир]], цртеж на [[Вилијам Ален (сликар)|Вилијам Ален]], 1814 година.]]
 
* [[Нерчинска каторга]] (Нерчинская каторга)
* [[Акатуј каторга]] (Акатуйская каторга)
Ред 28 ⟶ 27:
 
== Познати осудени лица во каторга ==
 
=== Грузија ===▼
 
* [[Јосиф Сталин]] избегал двапати, во 1902 и 1908 година, пред конечно да биде затворен во каторга, кај [[Енисеј|реката Јенисеј]] 1913–1917 година, конечно ослободен во времето на [[Февруарска револуција|февруарската револуција]].▼
 
=== Руски ===
 
* [[Александар Николаевич Радишчев]], автор и социјален критичар уапсен и прогонет под [[Катерина II (Русија)|Катерина Велика]].
* Авторот [[Фјодор Михајлович Достоевски|Фјодор Достоевски]], од 1849 до 1854 година, за револуционерна активност против [[Цар|царот]] [[Николај I (Русија)|Николај Први]].
* [[Николај Чернишевски]], од 1864 до 1872 година за [[Народњаштво|народичка]] револуционерна активност.
* [[Давид Ријазанов]] (1891–1895), народник во тоа време и последен основач на Институтот [[Институт Маркс-Енгелс|Институтот Маркс-Енгелс]].
* Револуционерката [[Вера Фигнер]], револуционерка, позната политичка активистка.
* [[Декемвриски револт|ДекемвристиДекабристи]]: првичната пресуда била 16 лица за безвременска каторга, 5 лица за 10 години, 15 лица за 6 години. По судењето, царот Николај Први ги намалил казните; последователните амнестии дополнително ги скратил термините.
* [[Фани Каплан]], руски политички револуционер и обид за убиство на [[Владимир Илич Ленин|Владимир Ленин]].
* [[Сухомлинов]], руски поранешен министер за војна, за злоупотреба на моќ.
* [[Андреј Синјавски]], дисидентски автор се обиде во 1960-тите со [[Јули Даниел]].
 
=== Украински ===▼
* Поетот и уметник [[Тарас Шевченко]], од 1847 до 1857 година, за револуционерна активност против [[Цар|царот]] [[Николај I (Русија)|Николај Први од Русија]].▼
* Водечки [[Советски Сојуз|советски]] ракетен инженер за време на [[Вселенска трка|вселенската трка]], [[Сергеј Корољов|Сергеј Королев]]. Од 1938 до 1944 година.▼
 
▲=== Грузија ===
▲* [[Јосиф Сталин]] избегал двапати, во 1902 и 1908 година, пред конечно да биде затворен во каторга, кај [[Енисеј|реката Јенисеј]] 1913–1917 година, конечно ослободен во времето на [[Февруарска револуција|февруарскатаФевруарската револуција]].
 
=== Полски ===
Ред 53 ⟶ 55:
* [[Бенедикт Дибовски]]
* [[Бронислав Пишудски]]
* [[Јозеф ПишудскиПилсудски]] 1887–92
* [[Пјотр Висоцки]]
* [[Барбара Скарга]] 1944–54
 
▲=== Украински ===
 
▲* Поетот и уметник [[Тарас Шевченко]], од 1847 до 1857 година, за револуционерна активност против [[Цар|царот]] [[Николај I (Русија)|Николај Први од Русија]].
▲* Водечки [[Советски Сојуз|советски]] ракетен инженер за време на [[Вселенска трка|вселенската трка]], [[Сергеј Корољов|Сергеј Королев]]. Од 1938 до 1944 година.
 
== Советско време ==
Ред 75 ⟶ 72:
{{Наводи}}
== За понатамошно читање ==
 
* Daly, Џонатан W. ''Autocracy под Опсада: Безбедност Полицијата и Опозицијата во Русија, 1866-1905'' (1998).
 
== Надворешни врски ==
* [http://dwardmac.pitzer.edu/Anarchist_Archives/kropotkin/prisons/chap1.html '' П. Kropotkin: На„Во руски и француски Затвори''затвори“]▼
 
▲* [http://dwardmac.pitzer.edu/Anarchist_Archives/kropotkin/prisons/chap1.html '' П. Kropotkin: На руски и француски Затвори'']
[[Категорија:Принуден труд]]
[[Категорија:Историја на Русија]]
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/wiki/Каторга“