Џими Картер: Разлика помеѓу преработките

'''Џими Картер''' ({{Lang-en|James Earl Carter Jr.}}:), ({{Роден на|1|октомври|1924}}) — американски [[политичар]] и [[филантроп]] кој служеше какобил 39-ти претседател на [[Соединети Американски Држави|САД]] од 1977 до 1981 година. Демократ, кој претходно служел какобил сенатор на државата [[Џорџија]] од 1963 до 1967 година и како 76-ти гувернер на Џорџија од 1971 до 1975 година. По неговото претседателствување, Картер останаостанал активен во приватниот сектор; во 2002 година, му бешебила доделена [[Нобелова награда за мир|Нобеловата награда за мир]] за неговата работа во коосноваштво на центарот Картер.<ref>{{Наведена книга|url=http://dx.doi.org/10.1002/9781118907634.ch29|title=A Companion to Gerald R. Ford and Jimmy Carter|last=Jacobson|first=Frances M.|date=2015-10-23|publisher=John Wiley & Sons, Inc|isbn=9781118907634|location=Hoboken, NJ|pages=532–547}}</ref>

Пораснал во <nowiki>''Plains''</nowiki>, државата [[Џорџија]], Картер дипломирадипломирал на Поморската академија во 1946 година и се приклучуваприклучил на Американската морнарица. По смртасмртта на неговиот татко во 1953 година, Картер ја напуштил работата и се вратил дома за да го превземепреземе фамилијарниот бизнис за одгледување на [[кикирики]]. Тој наследил многу малку од неговиот татко поради исплаќање на неговите долгови и поделбата на имотот помеѓу децата. Сепак, неговиот сон за да го прошири и подобри бизнисот станал реалност. Во овој период, Картер бил мотивиран да се спротивстави на политичката клима на расната сегрегација и да го поддржи растечкото движење за граѓански права. Станал активист во [[Демократска партија (САД)|Демократската партија]]. Од 1963 до 1967 година, Картер служел во Државниот Сенатсенат на Џорџија, а во 1970 година бил избран за гувернер на истата, поразувајќи го поранешниот гувернер Карл Сандерс во неговата партија насо платформата против сегрегација. Картер остана какоостанал гувернер до 1975 година.

И покрај тоа што тој бил малку познат надвор од Џорџија на почетокот на кампањата, Картер успеал да ја добие номинацијата за претседателската кандидатура одво 1976 година. На општите избори, Картер трчаше какобил аутсајдер и тесно го поразипоразил републиканскиот кандидат и претседател [[Џералд Форд]].<ref>{{Наведено списание|date=2019-06-05|title=1976 United States presidential election|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=1976_United_States_presidential_election&oldid=900476997|journal=Wikipedia|language=en}}</ref>

Неговото претседателствување значително се разликувало од неговите претходници, особено во надворешната политика на САД, нагласувајќи ги човековите права како најважен стандард за меѓународните односи. Од една страна, тој го продолжил процесот на нуклеарно разоружување, но неговата цел била да ја ослабне дипломатската позиција на [[Советски Сојуз|Советскиот сојузСојуз]], посебно во стратешки важниот [[Близок Исток|Блиски Исток]]. ИницијаторБил еиницијатор на мировните преговори помеѓу Египет и Израел кои ќе резултираатрезултирале со договор.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://politi.co/2U2s7Ul|title=Egypt, Israel conclude peace treaty, March 26, 1979|last=Andrew Glass|work=POLITICO|language=en|accessdate=2019-06-07}}</ref>

Иранската револуција и исламскиот режим ќе се спротистват на американската влада и затоа во 1979 година, цената на нафтата енормно ќе се зголеми, па така тоа негативно ќе влијае врз кревката американска економија и врз угледот на претседателот Картер. Неговите напори да ја победи високата инфлација не биле успешни и како резултат на тоа, ќе се зголеми невработеноста и американската економија ќе стагнира, економистите ќе го наречат овој економски феномен - [[стагфлација]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.thoughtco.com/stagflation-in-a-historical-context-1148155|title=An Overview of Economic Stagflation in the 1970s|last=State|first=U. S. Department of|work=ThoughtCo|language=en|accessdate=2019-06-07}}</ref> Ваквиот разочарувачки тренд ќе подигне многу граѓани да се противат на неговото владеење, а во 1980 ќе се појават и разни екстремно десничарски движења. Проблемите ќе станат уште потешки кога есента 1979 година од хуманитарни причини ќе дозволи прогонетиот ирански шах да дојде на лекување во САД. Иранските револуционери на тоа ќе реагираат со окупација на амбасадата и дипломатите на Америка во [[Техеран]]. Со таквиот потег, Картер ќе го охрабри Советскиот сојузСојуз да изврши инвазија на Авганистан.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.history.com/topics/middle-east/iran-hostage-crisis|title=Iran Hostage Crisis|last=Editors|first=History com|work=HISTORY|language=en|accessdate=2019-06-07}}</ref>

Во знак на протест тој ќе најави бојкот на Олимпијадата во Москва<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.politico.com/story/2017/03/president-carter-orders-an-olympic-boycott-march-21-1980-236185|title=President Carter orders an Olympic boycott, March 21, 1980|last=Andrew Glass|work=POLITICO|language=en|accessdate=2019-06-07}}</ref>, додека неговиот советник Брзезински ја организирал операцијата на [[Централна разузнавачка агенција|ЦИА]] за наоружување и обучување на авганистанските муџахедини. Исто така ЦИА и другите агенции сеги интезивирале воинтензивирале активностиактивностите за поддршка на анти-советскитеантисоветските движења на [[Солидарност]] во Полска. По завршување на првиот мандат, нема да успее да го порази против кандидатотпротивкандидатот на републиканците [[Роналд Реган]] кој целосно ја придобил средната класа по најавата дека значително ќе ги намали даноците и ќе го добие “мирот„мирот преку силата“ со неговата изборна кампања "Make„Make America Great Again"Again“.<ref>{{Наведено списание|date=2019-06-04|title=Make America Great Again|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Make_America_Great_Again&oldid=900185585|journal=Wikipedia|language=en}}</ref>

Картеровиот углед на миротворец и дипломат ќе ја засени неговата не баш умешна политика како американски претседател. Тој ќе продолжи да се залага за светски мир и соработка помеѓу народите. Во 1994 година, тој ќе ги убеди СевернокореанцитеСевернокорејците да се откажат од создавање на нуклеарно оружје и во тоа ќе успее. Во 2002 година, Картер повторно ќе биде во фокусот поради посетата на [[Фидел Кастро|Кастро]] во [[Куба]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.cartercenter.org/news/documents/doc528.html|title=President Carter's Cuba Trip Report|work=www.cartercenter.org|accessdate=2019-06-07}}</ref> Во тој период, тој ќе биде голем критичар на претседателот Буш и премиерот Блер поради нивните полтики кон [[Ирак]]. Картер е исто така познат и по тоа што тој често ја критикувакритикувал внатрешната политика на САД. На пример, тој го критикувал во повеќе прилики претседателот Клинтон поради скандалот со корупција во неговата администрација.<ref>{{Наведено списание|date=2019-05-20|title=Post-presidency of Jimmy Carter|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Post-presidency_of_Jimmy_Carter&oldid=897977228|journal=Wikipedia|language=en}}</ref>

Во 2019 година, Картер го надминанадминал Џорџ Х. В. Буш како најдолговечен американски претседател во историјата на САД.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://sitel.com.mk/dzhimi-karter-stana-najdolgovechen-pretsedatel-na-sad-go-nadzhivea-i-bush-senior|title=Џими Картер стана „најдолговечен претседател на САД“: Го надживеа и Буш Сениор|work=Сител Телевизија|language=mk|accessdate=2019-06-07}}</ref> Тој се смета за клучна фигура во добротворната организација Хабитат за човештвото<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.habitat.org/|title=Habitat for Humanity|work=www.habitat.org|accessdate=2019-06-07}}</ref>. Напишал над 30 книги кои се движат од мемоари до поезија.

{{DEFAULTSORTОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Картер, Џими}}