Тираспол: Разлика помеѓу преработките

[проверена преработка][проверена преработка]
Избришана содржина Додадена содржина
с →‎top: Замена со македонско име на предлошка, replaced: {{flag| → {{знаме|
Нема опис на уредувањето
Ред 29:
'''Тираспол''' ([[руски]] и [[украински]]:Тирáсполь, [[молдавски јазик|молдавски]]:Тираспол) е втор град по број на население во [[Молдавија]] и главен град и административен центар на [[де факто]] независната република [[Приднестровие]]. Градот се наоѓа во југоисточниот дел од Молдавија, а низ градот тече реката [[Днестар]]. Тираспол е регионален центар на лесната индустрија, а особено на електрични материјали.
 
Градот е основан во [[1792]] година од страна на рускиот [[генералисимус]] [[Александар Суворов]]. Градот ја пеославува својата годишнина на [[14 октомври]].
 
== Име ==
 
Тираспол е топоним составен од 2два збора од [[старогрчки јазик|старогрчкиот јазик]]: ''Тирас'' коешто било старогрчкото име за реката [[Днестар]] и ''полис'' што значи град.
 
== Историја ==
[[Податотека:Tiraspol government building.jpg|мини|лево|200px|Зградата на владата на Приднестровие. Пред неа се наоѓа статуата на [[Ленин]]]]
 
[[Податотека:soviet tank in the center of Tiraspol.jpg|мини|лево|200px|Советскиот тенк Т-34 во Тираспол]]
По руско[[Руско-турска војна (1787-1792)|Руско-турската војна]] од [[1787]] до [[1791]] година и Јаскиот мировен договор, [[Османлиско Царство|Османлиското Царство]] билабило должнадолжно на [[Руска Империја|Руската Империја]] да иѝ ја отстапи [[Очаково|Очаковската област]] којашто се наоѓа помеѓу реките Днестар и [[Јужен Буг]].
 
Во [[1792]], со поместувањето на границите, Руската Империја се проширила за сметка на Османлиската, а на рускиот [[генералисимус]] [[Александар Суворов]] му било доверено во рамките на Днестарската линија со цел полесни да ја одржи новоосвоената територија да изгради тврдина. Со тврдината управувал генерал-мајорот во руската армија де Волан. Во [[1795]] година, покрај тврдината бил изграден градот Тираспол во кој се преселиле и селаните од блиското село Суклеја, па така со пописот од 1795, уште со самото основање во градот веќе живееле околу 2,.500 жители. Во [[1816]], во градот живееле околу 5,.300 жители, а кон крајот на првата половина на 19. век - 10,.000.
 
Со статусот на автономија на [[Бесарабија]] во [[1828]], Тираспол изгубил на значење, но сепак развојот на градот и понатаму продолжил.
Развојот на градот се одликувал и со подобрување на патната мрежа и поврзување со останатите поголеми градови, па така во [[1867]] година градот бил поврзан со [[Одеса]] со железничка линија. Во [[1873]], била изградена и железничката линија кон [[Кишинев]].
 
Градот започнал и економски силно да се развива, па на крајот од 19. век градот произведувал производи и услуги во вредност поголема од 400,000 рубљи, а на 3 плоштади во градот секоја година се одржувале јармаркти (германски: Jahrmark што значи годишен пазар).
 
За време на [[Прва светска војна|Првата светска војна]], Бесарабија била додадена на [[Романија]], па така реката [[Днестар]] станала демаркациона линија. Власта во градот постојано се менувала, оно на крај сепак ја преземале Болшевицитеболшевиците. Од 1929 до 1940, Тираспол бил главен град на [[Молдавска ССР|Молдавската ССР]].
 
Во перидодтперидот помеѓу војните градот започнал култутнокултурно и научно да се развива. Во 1930, бил отворен Тирасполскиот институт на народно образование, а во 1936 бил отворен и градскиот театар.
 
За време на [[Втора светска војна|Втората светска војна]], на Источниот фронт, Романија ја окупирала територијата помеѓу реките Днестар и [[Јужен Буг]]. Градот бил окупиран на [[10 август]] [[1941]], а при окупационата операција биле убиени околу 4.000 луѓе од кои околу 1.500 биле [[Евреи]].
 
Од фашистичката окупација, Тираспол бил ослободен на [[12 април]] [[1944]].
Ред 58 ⟶ 57:
По Втората светска војна, продолжил развојот на градот. Особено се развиле машинската и електроиндустријата.
 
Во [[1967]] година, се појавило т.н. „Тролејбуско движење“ по што воградотво градот бил додаден и тролејбускиот превоз, а во 1987 веќе имало 9 тролејбуски линии во градот. Во 1993, била пуштена и познатата тролејбуска линија до градот Бендери.
 
На [[2 септември]], со прогласувањето на независноста на [[Приднестровие|Приднестровската Молдавска Република]] Тираспол станал нејзин главен град.
Ред 70 ⟶ 69:
 
== Споменици ==
 
[[Податотека:Statue of Suvorov in Tiraspol.jpg|thumb|200px|Споменикот на [[Александар Суворов]] во Тираспол]]
Статуата на [[Александар Суворов]] е поставена во Тираспол во [[1979]] година, на 250-годишнината од раѓањето на големиот руски војсководец и [[генералисимус]]. Пред зградата на владата на Приднестровие се наоѓа споменик на [[Ленин]]. Во спротива од централниот пшлоштад се наоѓа советски тенк од типот [[Т-34]] којшто ја симболизира победата на [[Советскиот Сојуз]] во [[Втората светска војна]] и претставува вечен пламен до оние кои го бранеле градот во [[1941]] и оние кои го ослободиле во [[1944]].
 
Многу од спомениците во градот се поврзуваат со различни конфликти како [[Советска војна во Авганистан (1979)|Советската војна во Авганистан (1979)]] и [[Војна во Приднестровие|Војната во Приднестровие]].
 
== Збратимени градови ==
Ред 84 ⟶ 82:
* [[Податотека:Flag of the Republic of Abkhazia.svg|22п]] [[Сухуми]] ([[Абхазија]])
* [[Податотека:Flag_of_South_Ossetia.svg‎|22px]] [[Цхинвали]] ([[Јужна Осетија]])
* [[Податотека:Flag_of_Norway.svg‎|22px]] [[ТронdхејмТрондхајм]] ([[Норвешка]])
* [[Податотека:Flag_of_Ukraine.svg‎|22px]] [[Николаев]] ([[Украина]])