|
'''Ораториум''' простор за молитва, е име за наративно-драмска [[Музички форми|музичкa форма]] која изведува повеќе соло гласови, со помош на [[хор]]от и [[Оркестароркестар]]от. Ораториум обично имааима во религиските пораки.
Типично траење на ораториумот е 40-50 минути, а текст има 350-450 стихови. РаниотРаните ораториуми биле дводелни. Најголемата популарност ја доживеале во [[Италија]] во 17 век. Подоцна се појавиле ораториуми со црковни теми ([[Клаудио Монтеверди]], [[Георг Фридрих Хендл]]).
== Ораториум и опера ==
За разлика од [[Операопера]]та, ораториумите се изведуваат во концерти, а не во сценска форма. Работата на публиката му се претставува преку текст и музика. Другата разлика е во тоа што операта се занимава со широк спектар на теми, додека ораториумот воглавноглавно се занимава со духовни теми. Ораториумот традиционално се изведува во црквите и во поврзаните згради, што за операта е реткост. Операта и ораториумот низ историјата разменувале влијанија. Викаме, ораториумите од операта ја презеле аријата [[да капо]] ариа, а посредникот бил [[Алесандро Скарлати]].
== Структура ==
* [[Арија]] за вокални солисти
* [[Рецитатив]], обично служи за да ја објасни работата
* Хорски ариарии, кои често се монументални и компонирани така што предизвикуваат впечаток за БожијаБожја слава. Карактеристични инструменти кои ги пратат овие ариеарии се [[тимпани]] и [[Труба]].
ОраторијумОраториумот е вокално-инструментално дело со поголем обем, обично е пишано за вокални солисти, хор и оркестар (но и во други варијанти). Во него се прикажува одредена драмска работа, но без помош на така нареченататаканаречената фаза на сценско изведување (тоа е негова главна разлика од операта). Ораториумите во почетокот биле исклучливоисклучиво со духовен карактер, но подоцна се јавувале во сесè поголем број.
Ораториумот се појавил во [[Рим]] на почеткот на [[17 век]]. Почетоците му лежат во духовните вежби на свештеникот [[Филип Нери]] кој собирал верници во просториите за молитва во римските цркви. Во екуекот противреформацискина противреформациските стремежи на тимот вежбите беабиле прочитаничитани од пасуси од [[Библија]]та, одржувале проповеди и пееле едноставни и духовни песни (често само едногласни).
Слични духовни вежби почнале да се одржаваатодржуваат подоцна и по останатите италијански градови со соработниците на Нери 1575 година оправдано Конгрегација за ораториум. Во музичкото дело вежбите на Нери понекогш одземале познати световни композиции и им подметнувале нови, духовнитедуховни текстови. Во почеткот таквите песни – делови на духовни вежби – пееле на делимично импровизиран начин, со учествовањеучество на сите присутни верници.
Подоцна од школованите музичари почнале да се процесираат, со помош на блиските соработници од свСв. Филип Нерија, и тоа композитори [[Џованино Перлучи да Палестрина]] и Анимуцио, така музичкиот дел НериевиникНериевите духовни вежби попримил облик на духовни концерти. Така што се пред верникот патем музиката почнала да изнесува и одредена драмска работа и тоа најчесто какво случување од Библијата. Во иднината да не било сценски работи, требало на слушателите да им се каже деловите помеѓу наступило појединечнипоединечни ликови, а тоа напавилонаправило посебен солист наречен тесто. Хорот настапува во улога на народот и во медитативните делови.
Другиот облик ораториумана ораториум, таканаречен ораторио латино сличен по структура на претходниот, но не и по тоа ѓтошто запрел. Овој облик на ораторијумораториум се развил директно од страсти и полифонични мотиви. Исто така, латинскиот оратор имаше исклучиво латински текст, а во проза се изведува главно во цркви и честопати како слободен дел од литургијата.
За првиот пра (развије) ораториум се смета ораториум на композиторот Цавалиериа под името Раппресентазионе ди Анима е ди Цорпо – „Раздвојување на душите и на телата“ од 1600 година изведен во Рим. Најзначајни композитори во првиот период се Скарлати, Карисими, Витори и др. ВО [[18 век|-{XVIII}-]] век ораториумот ја преоѓа границата на Италија и се развиени во Франција (-{M. A. Charpentier}-), и [[Германија]] и [[Австрија]] каде што беа ентузијастички поздравени од католичките кругови, за разлика од протестантите, кои беа миленистички страсти и кантати. Во - {XVIII} - најпознатиот ораториум како "Месија", "Јуде Макабеј", "Израел во Египет", Хендла и други, се појавуваат денес. Секако, хор бр. 42 од Ортони Месија на Хендел, познатата "Алилуја" стана една од најпрепознатливите ораторски, па дури и духовни хорови во светската музичка литература.
== Познати ораториуми ==
* [[Антонио Вивалди]], ''[[Тријумф Јудите]]'' -{RV}- 644 (1716)
* [[Јохан Себастијан Бах]], ''[[Божикен ораторијумораториум]]'' (1734)
* [[Георг Фридрих Хендл]], ''[[Израел во ЕгиптЕгипет]]'' (1739)
* [[Георг Фридрих Хендл]], ''[[Месија (Хендл)|Месија]]'' (1741).
* [[Георг Фридрих Хендл]], ''[[Самсон (Хендл)|Самсон]]'' (1743)
* [[Георг Фридрих Хендл]], ''[[Јуда МакабејацМакабеец (Хендл)|Јуда МакабејацМакабеец]]'' (1747)
* [[Јозеф Хајдн]], ''[[Правење света (Хајдн)]]'' (1798)
* [[Јозеф Хајдн]], ''[[Годишна возраст (Хајдн)]]'' (1801)
* [[Феликс Менделсон]], ''[[Свети Павле (Менделсон)|Свети Павле]]'' (1836)
* [[ЕкторХектор Берлиоз|Хектор Берлиоз]], ''[[Христово детство (Берлиоз)|Христово детињстводетство]]'' (1854)
* [[Игор Стравински]] опера-ораторијумораториум ''[[КраљКрал Едип (Стравински)|КраљКрал Едип]]'' (1927)
* [[Френк Запа]], ''[[Апсолутно слободанслободен (Запа)|Апсолутно слободанслободен]]'' (1967)
* [[Вангеис Папатанасиу]], ''[[Митодеја (Вангелис)|Митодеја]]'' (2001)
* [[Никола Херцигоња]], ''[[Горски вијенацвенец (Херцигоња)|Горски вијенацвенец]]'' (1957)
* [[Рајко МаксимовићМаксимовиќ]], ''Буна против дахијадахиите''
* [[Слободан АтанацковићАтанацковиќ]], -{''Dies gloriae''}-, ''Акатист''
[[Категорија:Ораториум|!]]
[[Категорија:Музички формиоблици]]
| 