Јозеф Хајдн: Разлика помеѓу преработките

[проверена преработка][проверена преработка]
Избришана содржина Додадена содржина
с →‎Гудачки квартети на Хајдн: Додадена категорија
с Правописна исправка, replaced: потекар → птекар (2)
Ред 20:
Многу негови симфонии имаат наслови кои повеќето не потекнуваат од композиторот, туку од љубителите така на пример покрај лондонските симфонии се среќаваат насловите: симфонија - часовник, војничка симфонија, симфонија со удар во тимпан и симфонијата со тремоло во тимпан. Во инструменталното творештво на Хајдн се истакнуваат неговите 52 сонати за пијано, неколку успешни пијано – триа, а од концертната литература често изведуваниот концерт за виолина и оркестар во Д- дур.
 
Во неговите вокални дела постојат опери, соло – песни, црковни творби и ораториуми. Неговото најзначајно оперско дело е комичната опера АпотекарАптекар во која се обработува често користената тема на комичната опера од тоа време т.е. критика на скржавоста и лакомоста. Најзначајните вокални дела се ораториумите “Создавањето на светот” и Годишните времиња” , настанати под влијание на ораториумите на [[Хендл]] кој Хајдн ги слушнал во Лондон. Во ораториумите на Хајдн е присутна големата љубов кон светот и човекот. Тоа се вистинки химни кон светот на природата и човекот, а големиот мајстор на оркестарот И преку инструментите успева да го поддржи она за што говори текстот на самите дела. Триделниот ораториум „создавање на светот” го изнесува библиското прикажување на постанокот на земјата и луѓето, додека ораториумот „Годишни времиња” содржи опис на селскиот живот со сите промени, кои ги носи со себе смената на годишните времиња. Тоа е тема која пред него во концертната форма ја обработува [[Вивалди]], а во ораториумската форма [[Георг Фридрих Телеман]]. Во неговите најуспешни црковни форми припаѓаат 12 миси, од кои 6–те последни се свечени миси за солисти, хор и оркестар. Придонесот на Хајдн кон историјата на музиката е значаен и преголем. Како голем уметник на симфиниите и гудачките квартети, како усовршувањето на новиот инструментален јазик и втемелувач на модерниот оркестар, Хајдн ги проткајувал делата со оптимизам, радост и хумор. Во тој поглед е поучен фрагментот од едно негово писмо кое вели:
„Честопати сум се борел со секакви тешкотии, честопати се губела силата на мојот дух и тело и ми било навистина тешко да издржам на патот на којшто сум тргнал, но тогаш некое скришно чувство ми шепнало – на земјата има толку малку весели и задоволни луѓе, нив на сите страин ги прогонуваат грижи и можеби твојата работа некогаш ќе стане извор од кои тие луѓе оптоварени со грижи ќе црпат мир и утеха. Во тие моменти таквите мисли биле силен поттик за моите идни настојувања.“
 
Ред 28:
Гудачките квартети на Хајдн имаат слична тензија како и неговите симфонии. Во почетокот тоа се дела со не толку голем обем, слични со дивертиментата. Во нив редовно има 5 става од кои 2 се менуета. Индивидуализацјата на 4–те менуета сѐ уште не е спроведена, што се гледа од фактот дека главната мелодиска линија на првата виолина честопати остро се спротиставува на сосема подредената улога на останатите инструменти. Првите позначајни дела од овој вид на овој авторсе делата оп.18 и оп.20 од 1972 т.н. сончеви квартети, во кои самостојноста на делниците е остварена со примена на полифониот стил (посебно во завршните ставови од кои некои се напишани во форма на фуга). На тие дела се должи заслугата на Хајдн во изградбата на класичниот гудачки квартет. Во нив се јавува и т.н. лажна реприза – посебната на Хајдн во формалната структура на сонатната форма. Во понатамошните дела Хајдн се повеќе го продлабочува класичниот квартет, а посебен квалитет тој добива по средбата со делата на Моцарт.
 
Шестте т.н руски квартети од 1781 донесуваат богати моривски разработки и многу духовити детали за коешто сведочат ознаките скерцо и скерцанда во менуетите во овие дела.После квартетите оп. 50 (6 пруски) и 6 квартети оп. 64, врвот на Хајдн на полето на гудачките квартети слично како и кај симфонијата е остварен во контекст со лондонската музичка средина. Циклусите на гудачките квартети оп. 71, 74, 76 и 77 заедно со некои од истородните дела на Моцарт се најважните од овој вид во овој век. Мелодиските убавини, смелите модулации, продлабочувањето на формално–содржинскиот ефект, се се тоа елементи кои придонесуваат за големата убавина на овие дела. Од другите дела на Хајдн се истакнуваат негоите 52 сонати за клавир, а од концертната литература неговиот концерт за виолончело и пијано во Д-дур. Меѓу вокалните дела на Хајдн се среќаваат опери, соло – песни, црковни композиции и дела од ораториумски вид. Неговото оперско творештво долго се сметало за најслаб дел од неговиот опус, но со тек на време тоа мислење се променило, посебно во комичните опери на италијански текст, пишувани за театарот на дворовите на Естерхази. Ремек дело на Хајдн во тој поглед е неговата комична опера “Апотекар”“Аптекар” во која се обработува често искористувана тема за тоа време - исмејување на алчноста и скржавоста.
 
Најобемните дела на Хајдн од вокалниот род се неговите ораториуми: