Авганистан: Разлика помеѓу преработките
| [проверена преработка] | [проверена преработка] |
Избришана содржина Додадена содржина
Нема опис на уредувањето |
Нема опис на уредувањето |
||
Ред 1:
{{Инфокутија за држава
|native_name = <span style="line-height:1.33em;"><big>جمهوری اسلامی افغانستان </big><br /><small>({{lang-fa|Jamhūrī-ye Islāmī-ye Afġānistān}})</small></span><br /><big> د افغانستان اسلامي جمهوریت </big><br /><small>({{lang-ps|De Afġānistān Islāmī Jomhoriyat}})</small>
Ред 286 ⟶ 285:
Исламот се користел како главна основа за изразување противење на модернизацијата на Авганистан од страна на кралот Аманулах во дваесеттите години на минатиот век. Го користеле и муџахедините за време на Советско-авганистанската војна во 1980 - тите и денес од талибанците.
== Управување ==
[[Податотека:200229-D-AP390-1529_(49603221753).jpg|десно|мини| Арг (претседателска палата) во Кабул]]
Авганистан е исламска република која се состои од три гранки, извршна, законодавна и судска. Нацијата е предводена од претседателот Ашраф Гани со Амрулах Салех и Сарвар Даниш како потпретседатели. Националното собрание е законодавен дом, [[Дводомен парламент|дводомно]] тело со две тела, Дом на народот и Дом на старешините. Врховниот суд е предводен од главниот судија Саид Јусуф Халем, поранешен заменик министер за правда. <ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://supremecourt.gov.af/en/page/614/the-supreme-court-chief-justice-biography|title=The Supreme Court Chief Justice Biography|work=supremecourt.gov.af|archive-url=https://web.archive.org/web/20151003084704/http://supremecourt.gov.af/en/page/614/the-supreme-court-chief-justice-biography|archive-date=3 October 2015}}</ref> <ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.afghan-bios.info/index.php?option=com_afghanbios&id=3158&task=view&total=3197&start=1041&Itemid=2|title=Database|work=afghan-bios.info|archive-url=https://web.archive.org/web/20151002084116/http://www.afghan-bios.info/index.php?option=com_afghanbios&id=3158&task=view&total=3197&start=1041&Itemid=2|archive-date=2 October 2015|accessdate=1 October 2015}}</ref>
Според Транспаренси Интернешнл, Авганистан останува на врвот на списокот на најкорумпирани земји. <ref name="TI">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.transparency.org/news/feature/corruption_perceptions_index_2016|title=Corruption Perceptions Index 2016 Results|publisher=[[Transparency International]]|archive-url=https://web.archive.org/web/20170125040730/http://www.transparency.org/news/feature/corruption_perceptions_index_2016|archive-date=25 January 2017|accessdate=30 November 2017}}</ref> Извештајот од јануари 2010 година објавен од Канцеларијата на Обединетите нации за дрога и криминал открил дека митото имало износ еднаков на 23% од БДП на нацијата. <ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.unodc.org/unodc/en/frontpage/2010/January/corruption-widespread-in-afghanistan-unodc-survey-says.html|title=Corruption widespread in Afghanistan, UNODC survey says|date=19 January 2010|publisher=UNODC.org|archive-url=https://web.archive.org/web/20140416023007/http://www.unodc.org/unodc/en/frontpage/2010/January/corruption-widespread-in-afghanistan-unodc-survey-says.html|archive-date=16 April 2014|accessdate=14 November 2010}}</ref>
На 17 мај 2020 година, претседателот Ашраф Гани постигнал договор за поделба на моќта со неговиот ривал од претседателските избори, Абдула Абдула, одлучувајќи кој ќе управува со почитуваните клучни министерства. Договорот ставил крај на повеќемесечниот политички ќор-сокак во земјата. Било договорено дека додека Гани ќе го води Авганистан како претседател, Абдулах ќе го надгледува мировниот процес со [[Талибанци|талибанците]]. <ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.dw.com/en/afghanistan-president-ashraf-ghani-and-rival-abdullah-abdullah-reach-power-sharing-deal/a-53470402|title=Afghanistan president Ashraf Ghani and rival Abdullah Abdullah reach power-sharing deal|work=Deutsche Welle|accessdate=17 May 2020}}</ref> <ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.reuters.com/article/us-afghanistan-politics/afghan-president-and-rival-strike-power-sharing-deal-after-feuding-for-months-idUSKBN22T08J?feedType=RSS&feedName=worldNews&utm_source=feedburner&utm_medium=feed&utm_campaign=Feed%3A+Reuters%2FworldNews+%28Reuters+World+News%29&&rpc=401|title=Afghan president and rival strike power-sharing deal after feuding for months|work=Reuters|accessdate=17 May 2020}}.</ref>
=== Избори и партии ===
[[Податотека:President_Donald_J._Trump_and_President_Ashraf_Ghani_of_Afghanistan_at_the_United_Nations_General_Assembly_(36747065014).jpg|лево|мини| Американскиот претседател [[Доналд Трамп]] со претседателот на Авганистан Ашраф Гани во 2017 година.]]
Еден инструмент на авганистанското управување е ''лоја џирга'' (големо собрание), паштунски консултативен состанок кој главно се организира за избор на нов шеф на државата, усвојување нов устав или решавање на национално или регионално прашање како што е војната. <ref name="news.bbc.co.uk">{{Наведени вести|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/south_asia/1782079.stm|title=Q&A: What is a loya jirga?|date=1 July 2002|work=BBC News|access-date=2 June 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190523165931/http://news.bbc.co.uk/2/hi/south_asia/1782079.stm|archive-date=23 May 2019}}</ref> Овие состаноци се одржуваат најмалку од 1747 година, {{Sfn|Barfield|2012}} а последниот се одржал во 2013 година. <ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://edition.cnn.com/2013/11/24/world/asia/us-afghanistan-security-agreement/|title=Loya jirga approves U.S.-Afghan security deal; asks Karzai to sign|date=17 November 2013|publisher=CNN|archive-url=https://web.archive.org/web/20190602150201/https://edition.cnn.com/2013/11/24/world/asia/us-afghanistan-security-agreement/|archive-date=2 June 2019|accessdate=2 June 2019}}</ref>
Според уставот од 2004 година, и претседателските и парламентарните избори треба да се одржуваат на секои пет години. Сепак, поради спорните претседателски избори во 2014 година, закажаните парламентарни избори во 2015 година биле одложени до 2018 година. <ref>{{Наведени вести|url=https://www.bbc.com/news/world-asia-45919057|title=Afghans defy deadly poll violence|date=21 October 2018|work=BBC News|access-date=16 November 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20181116111300/https://www.bbc.com/news/world-asia-45919057|archive-date=16 November 2018}}</ref> Претседателските избори користат систем на два круга; доколку ниту еден кандидат не добие мнозинство гласови во првиот круг, ќе се одржи втор круг со двајцата најдобри кандидати. Парламентарните избори имаат само еден круг и се засноваат на единствениот непренослив систем на глас, кој им овозможува на некои кандидати да бидат избрани со само еден процент од гласовите. <ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.afghan2010.com/news/afghanistans-lottery-effect|title=Afghanistan's "Lottery Effect"|work=Afghan 2010|archive-url=https://web.archive.org/web/20150110162654/http://www.afghan2010.com/news/afghanistans-lottery-effect|archive-date=10 January 2015|accessdate=10 January 2015}}</ref>
Претседателските избори во Авганистан во 2004 година биле релативно мирни, на кои [[Хамид Карзаи]] победил во првиот круг со 55,4% од гласовите. Сепак, претседателските избори во 2009 година се карактеризирале со недостаток на безбедност, слаба излезеност на гласачите и широко распространета изборна измама, завршувајќи со реизбор на Карзаи. <ref name="Karzai Gets New Term as Afghan Runoff is Scrapped">{{Наведени вести|url=https://www.nytimes.com/2009/11/03/world/asia/03afghan.html|title=Karzai Gets New Term as Afghan Runoff is Scrapped|last=Cooper|first=Helene|date=2 November 2009|work=The New York Times|access-date=4 February 2012|archive-url=https://web.archive.org/web/20110511225923/http://www.nytimes.com/2009/11/03/world/asia/03afghan.html|archive-date=11 May 2011}}</ref> Претседателските избори во 2014 година завршиле со победа на Ашраф Гани со 56,44% од гласовите. <ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://iec.org.af/results/en/runoff|title=2014 Afghanistan Election Results|publisher=Independent Election Commission of Afghanistan|archive-url=https://web.archive.org/web/20180606124832/http://iec.org.af/results/en/runoff|archive-date=6 June 2018|accessdate=4 July 2019}}</ref>
[[Податотека:Afghan_parliament_building_2015.jpg|мини| Националното собрание на Авганистан во Кабул, изградено во 2015 година]]
Политичките партии играле маргинална улога во авганистанската политика по 2001 година, делумно поради спротивставувањето на Карзаи кон нив. {{Sfn|Barfield|2012}} На парламентарните избори во 2005 година, на гласачките ливчиња не била прикажана партиската припадност на кандидатите, па резултатите биле диктирани од личниот престиж на кандидатите. {{Sfn|Barfield|2012}} Меѓу избраните службеници имало голема мешавина од поранешни муџахедини, исламски фундаменталисти, воени лидери, племенски националисти, поранешни комунисти, реформисти, урбани професионалци, [[Ројализам|ројалисти]] и неколку поранешни соработници на Талибанците. <ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.rawa.org/temp/runews/rawagallery.php?mghash=dc96d38caecd6694eb17fc894bb73212&mggal=2|title=RAWA Photo Gallery: They are Responsible for Afghanistan's Tragedy|publisher=RAWA|archive-url=https://web.archive.org/web/20101019075455/http://www.rawa.org/temp/runews/rawagallery.php?mghash=dc96d38caecd6694eb17fc894bb73212&mggal=2|archive-date=19 October 2010|accessdate=11 October 2010}}</ref> <ref>https://www.boell.de/sites/default/files/Afghanistan_s_Parliament_in_the_Making-Endf.pdf</ref> Во истиот период, Авганистан станала 30-та највисока нација според женската застапеност во Националното собрание. <ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.ipu.org/wmn-e/classif.htm|title=Women in Parliaments: World Classification|date=30 November 2009|publisher=Ipu.org|archive-url=https://web.archive.org/web/20140328105108/http://www.ipu.org/wmn-e/classif.htm|archive-date=28 March 2014|accessdate=29 December 2009}}</ref> Партиите станале повлијателни по 2009 година, кога со новиот закон биле утврдени построги барања за регистрација на партиите. <ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://ukinafghanistan.fco.gov.uk/en/about-us/working-with-afghanistan/Politics/Political-Parties-in-Afghanistan/|title=Political Parties in Afghanistan|publisher=British Embassy Kabul|archive-url=https://web.archive.org/web/20110703133046/http://ukinafghanistan.fco.gov.uk/en/about-us/working-with-afghanistan/Politics/Political-Parties-in-Afghanistan/|archive-date=3 July 2011|accessdate=6 July 2019}}</ref> Речиси сто нови партии биле регистрирани откако законот стапил на сила, <ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://centralasiaonline.com/en_GB/articles/caii/features/pakistan/main/2012/09/11/feature-01|title=Afghanistan sees new political parties form|last=Zia Ur Rehman|publisher=Central Asia Online|archive-url=https://web.archive.org/web/20140222160719/http://centralasiaonline.com/en_GB/articles/caii/features/pakistan/main/2012/09/11/feature-01|archive-date=22 February 2014}}</ref> и партиската активност се зголемила на изборите во 2014 година, но влијанието на партијата останало ограничено. <ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://permanent.access.gpo.gov/gpo57865/SR362-Political-Parties-in-Afghanistan.pdf|title=Political Parties in Afghanistan|last=Anna Larson|publisher=United States Institute of Peace|pages=1–3|archive-url=https://web.archive.org/web/20190808032821/https://permanent.access.gpo.gov/gpo57865/SR362-Political-Parties-in-Afghanistan.pdf|archive-date=8 August 2019|accessdate=6 July 2019}}</ref>
=== Административни поделби ===
Авганистан е административно поделен на 34 провинции (''[[Вилает|вилајати]]''). <ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://ariananews.co/en/afghanistan-provinces/|title=Afghanistan Provinces|publisher=Ariana News|archive-url=https://web.archive.org/web/20190704210454/https://ariananews.co/en/afghanistan-provinces/|archive-date=4 July 2019|accessdate=4 July 2019}}</ref> Секоја провинција има гувернер и главен град. Земјата понатаму е поделена на скоро 400 провинциски области, од кои секоја вообичаено опфаќа град или неколку села. Секој округ е претставен од гувернер на област.
Провинциските гувернери се назначени од претседателот на Авганистан, а окружните гувернери се избрани од провинциските гувернери. <ref>{{Наведени вести|url=https://www.nytimes.com/2012/12/09/world/asia/for-afghan-officials-prospect-of-death-comes-with-territory.html|title=For Afghan Officials, Prospect of Death Comes With Territory|last=Ahmed|first=Azam|date=8 December 2012|work=The New York Times|access-date=7 April 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171019103603/http://www.nytimes.com/2012/12/09/world/asia/for-afghan-officials-prospect-of-death-comes-with-territory.html|archive-date=19 October 2017|issn=0362-4331}}</ref> Провинциските гувернери се претставници на централната влада во Кабул и се одговорни за сите административни и формални прашања во рамките на нивните покраини. Постојат и покраински совети кои се избираат преку непосредни и општи избори за четири години. <ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.iec.org.af/eng/content.php?id=5&cnid=24|title=Explaining Elections, Independent Election Commission of Afghanistan|date=9 October 2004|publisher=Iec.org.af|archive-url=https://web.archive.org/web/20100827204439/http://www.iec.org.af/eng/content.php?id=5&cnid=24|archive-date=27 August 2010|accessdate=4 February 2012}}</ref> Функциите на покраинските совети се да учествуваат во планирањето на покраинскиот развој и да учествуваат во мониторингот и проценката на другите институции за управување со провинцијата.
Според член 140 од уставот и претседателскиот декрет за изборниот закон, градоначалниците на градовите треба да бидат избрани преку слободни и директни избори за четиригодишен мандат. Сепак, во пракса, градоначалниците се назначени од владата. <ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://webarchive.urban.org/UploadedPDF/412448-An-Assessment-of-Afghanistans-Municipal-Governance-Framework.pdf|title=An Assessment of Afghanistan's Municipal Governance Framework|last=Jamie Boex|last2=Grace Buencamino|publisher=Urban Institute Center on International Development and Governance|archive-url=https://web.archive.org/web/20190704193403/http://webarchive.urban.org/UploadedPDF/412448-An-Assessment-of-Afghanistans-Municipal-Governance-Framework.pdf|archive-date=4 July 2019|accessdate=4 July 2019|last3=Deborah Kimble}}</ref>
Следува список на сите 34 покраини по азбучен ред:
[[Податотека:Afghanistan_provinces_numbered.png|мини| Авганистан е поделен на [[Покраини во Авганистан|34 провинции]], кои понатаму се поделени на голем број области]]
{{Пст}}
# [[Badakhshan Province|Badakhshan]]
# [[Badghis Province|Badghis]]
# [[Baghlan Province|Baghlan]]
# [[Balkh Province|Balkh]]
# [[Bamyan Province|Bamyan]]
# [[Daykundi Province|Daykundi]]
# [[Farah Province|Farah]]
# [[Faryab Province|Faryab]]
# [[Ghazni Province|Ghazni]]
# [[Ghor Province|Ghor]]
# [[Helmand Province|Helmand]]
# [[Herat Province|Herat]]
# [[Jowzjan Province|Jowzjan]]
# [[Kabul Province|Kabul]]
# [[Kandahar Province|Kandahar]]
# [[Kapisa Province|Kapisa]]
# [[Khost Province|Khost]]
# [[Kunar Province|Kunar]]
# [[Kunduz Province|Kunduz]]
# [[Laghman Province|Laghman]]
# [[Logar Province|Logar]]
# [[Nangarhar Province|Nangarhar]]
# [[Nimruz Province|Nimruz]]
# [[Nuristan Province|Nuristan]]
# [[Oruzgan Province|Oruzgan]]
# [[Paktia Province|Paktia]]
# [[Paktika Province|Paktika]]
# [[Panjshir Province|Panjshir]]
# [[Parwan Province|Parwan]]
# [[Samangan Province|Samangan]]
# [[Sar-e Pol Province|Sar-e Pol]]
# [[Takhar Province|Takhar]]
# [[Wardak Province|Wardak]]
# [[Zabul Province|Zabul]]
{{Пстк}}
=== Надворешни односи ===
Авганистан станала членка на Обединетите нации во 1946 година. {{Sfn|Dupree|1997}} Земјата има добри односи со голем број на [[НАТО]]-членки и сојузнички нации, особено со САД, Канада, Велика Британија, Германија, Австралија и Турција. Во 2012 година, САД и Авганистан го потпишале својот договор за стратешко партнерство во кој Авганистан станал главен сојузник надвор од НАТО. <ref>{{Наведени вести|url=https://www.bbc.co.uk/news/world-asia-18750732|title=Hillary Clinton says Afghanistan 'major non-Nato ally'|date=7 July 2012|work=[[BBC News]]|access-date=4 July 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190705181134/https://www.bbc.co.uk/news/world-asia-18750732|archive-date=5 July 2019}}</ref> Авганистан историски има силни односи со Германија, една од првите земји што ја признала независноста на Авганистан во 1919 година; [[Советски Сојуз|Советскиот Сојуз]], кој обезбедил голема помош и воена обука за силите на Авганистан и вклучувале потпишување на Договор за пријателство во 1921 и 1978 година; и Индија, со која бил потпишан договор за пријателство во 1950 година. <ref>https://www.mea.gov.in/bilateral-documents.htm?dtl/6584/Treaty+of+Friendship.</ref> Односите со Пакистан честопати биле напнати од различни причини, како што е прашањето за границата со Дуранд и наводната вмешаност на Пакистан во авганистански востанички групи. Земјата исто така, има дипломатски односи со соседна Кина, Иран, Таџикистан, Туркменистан и Узбекистан, вклучително и со регионални држави како Бангладеш, Јапонија, Казахстан, Непал, Русија, Јужна Кореја и ОАЕ. Авганистанското Министерство за надворешни работи продолжува да ги развива дипломатските односи со другите земји од целиот свет.
Мисијата за помош на Обединетите нации во Авганистан (УНАМА) е основана во 2002 година за да и помогне на земјата да се опорави од децениската војна. <ref>{{Наведени вести|url=https://www.un.org/News/Press/docs/2002/SC7345.doc.htm|title=Security Council endorses establishment of UN Assistance Mission in Afghanistan for initial 12-month period|date=28 March 2002|access-date=28 July 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20060721212704/https://www.un.org/News/Press/docs/2002/SC7345.doc.htm|archive-date=21 July 2006|publisher=United Nations}}</ref> Денес, неколку земји-членки на НАТО распоредуваат околу 17.000 војници во Авганистан, како дел од Мисијата за решителна поддршка . <ref name="NATO">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.nato.int/nato_static_fl2014/assets/pdf/pdf_2019_06/20190625_2019-06-RSM-Placemat.pdf|title=Resolute Support Mission: Key Facts and Figures|date=June 2019|publisher=NATO|archive-url=https://web.archive.org/web/20190807214427/https://www.nato.int/nato_static_fl2014/assets/pdf/pdf_2019_06/20190625_2019-06-RSM-Placemat.pdf|archive-date=7 August 2019|accessdate=28 July 2019}}</ref> Неговата главна цел е да ги обучи авганистанските сили за национална безбедност .
=== Воени сили ===
[[Податотека:First_set_of_Afghan_UH-60A_Black_Hawks.jpg|мини| [[Сикорски УХ-60 Црн јастреб|Црните јастреби]] на авганистанското воено воздухопловство на аеродромот Кандахар. Како голем сојузник што не е член на НАТО, авганистанските вооружени сили добиваат најголем дел од својата опрема и обука од САД .]]
Авганистанските вооружени сили се под Министерството за одбрана, во кое се вклучени Авганистанските воздушни сили (АВС) и Авганистанската национална армија (АНА). Во авганистанскиот универзитет за одбрана се сместени разни образовни установи за вооружените сили на Авганистан, вклучувајќи ја и Националната воена академија на Авганистан. <ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.army.mil/article/156986/USACE_TAA_employee_named_top_engineer|title=USACE TAA employee named top engineer|last=Glasch|first=Mike|work=Army.mil|publisher=US Army|archive-url=https://web.archive.org/web/20161122222319/https://www.army.mil/article/156986/USACE_TAA_employee_named_top_engineer|archive-date=22 November 2016|accessdate=22 November 2016}}</ref>
=== Спроведување на законот ===
[[Податотека:ANP_trucks_in_Kunar.jpg|мини| Авганистанската национална полиција (АНП) во провинцијата Кунар]]
Спроведувањето на законот во Авганистан е одговорност на Авганистанската национална полиција (АНП), која е дел од Министерството за внатрешни работи . АНП се состои од два примарни гранка, авганистанската униформирана полиција и авганистанската гранична полиција. Мисијата на униформираната полиција е да обезбеди безбедност во Авганистан, да спречи криминал и да го заштити имотот. Граничната полиција е одговорна за обезбедување и одржување на границите на нацијата со соседните држави, како и со сите меѓународни аеродроми во земјата. <ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.longwarjournal.org/multimedia/ANSF%20OOBpage%206-ANP.pdf|title=Afghan National Security Forces Order of Battle|last=CJ Radin|date=November 2008|work=The Long War Journal|archive-url=https://web.archive.org/web/20120206143412/http://www.longwarjournal.org/multimedia/ANSF%20OOBpage%206-ANP.pdf|archive-date=6 February 2012|accessdate=25 May 2019}}</ref> Авганистанската [[Разузнавачка служба|разузнавачка агенција]], Националниот директорат за безбедност (НДБ), помага на АНП во безбедносните прашања. <ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.bbc.co.uk/news/world-south-asia-14379194|title=Afghanistan's dysfunctional security agencies|date=14 August 2011|publisher=BBC|archive-url=https://web.archive.org/web/20190925154935/https://www.bbc.co.uk/news/world-south-asia-14379194|archive-date=25 September 2019|accessdate=25 May 2019}}</ref>
Сите делови на Авганистан се сметаат за опасни поради милитантни активности и инциденти поврзани со тероризам. Киднапирање за откуп и грабежи се вообичаени во поголемите градови. Секоја година стотици авганистански полицајци се убиваат при извршување на службената должност. <ref>{{Наведени вести|url=https://www.bbc.com/news/world-asia-47005558|title=Staggering Afghan death toll revealed|date=25 January 2019|access-date=25 January 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190125190922/https://www.bbc.com/news/world-asia-47005558|archive-date=25 January 2019}}</ref> Авганистан е исто така водечки светски производител на опиум. <ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.unodc.org/documents/wdr/WDR_2010/World_Drug_Report_2010_lo-res.pdf|title=UNODC 2010 world drug report, page 43|archive-url=https://web.archive.org/web/20111219180453/http://www.unodc.org/documents/wdr/WDR_2010/World_Drug_Report_2010_lo-res.pdf|archive-date=19 December 2011|accessdate=30 November 2011}}</ref> [[Афион|Афионот во]] Авганистан произведува повеќе од 90% недозволен хероин на глобално ниво и повеќе од 95% од европската понуда. <ref>{{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=5N95OLwIcUYC|title=Shooting Up: Counterinsurgency and the War on Drugs|last=Vanda Felbab-Brown|date=1 December 2009|publisher=[[Brookings Institution Press]]|isbn=978-0-8157-0450-8|page=113|author-link=Vanda Felbab-Brown|access-date=26 May 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190419135433/https://books.google.com/books?id=5N95OLwIcUYC|archive-date=19 April 2019}}</ref> Авганистанското Министерство за борба против наркотици е одговорно за следење и искоренување на нелегалниот бизнис со дрога.
=== Човекови права ===
[[Слобода на говорот|Слободата на изразување]] и печатот е дозволена и промовирана во сегашниот устав од 2004 година, се додека не го загрозува националниот или верскиот интегритет или не клевети поединци. Во 2019 година, <nowiki><i>Репортери без граници</i></nowiki> го навеле медиумското опкружување во Авганистан како 121 од 179 на својот [[Индекс на слободата на печатот|Индекс за слобода на печатот]], и 1-в како најслободен. <ref>{{Наведени вести|url=https://rsf.org/en/afghanistan|title=Afghanistan|access-date=16 April 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190416161829/https://rsf.org/en/afghanistan|archive-date=16 April 2019|publisher=[[Reporters Without Borders]]}}</ref> <ref>{{Наведени вести|url=https://www.tolonews.com/index.php/afghanistan/afghanistan-descends-3-points-press-freedom-index|title=Afghanistan Descends 3 Points on Press Freedom Index|date=19 April 2019|access-date=28 July 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190419131844/https://www.tolonews.com/index.php/afghanistan/afghanistan-descends-3-points-press-freedom-index|archive-date=19 April 2019|publisher=TOLOnews}}</ref> Сепак, многу прашања во врска со човековите права постојат спротивно на законот, честопати сторени од локални племиња, законодавци и тврдокорни свештеници. Новинарите во Авганистан се соочуваат со закана и од безбедносните сили и од бунтовниците. <ref>{{Наведени вести|url=https://www.theguardian.com/media/greenslade/2015/jan/21/afghani-journalists-face-increasing-attacks-and-threats-report|title=Afghan journalists 'face increasing attacks and threats' – report|work=The Guardian|access-date=21 January 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20150325205330/http://www.theguardian.com/media/greenslade/2015/jan/21/afghani-journalists-face-increasing-attacks-and-threats-report|archive-date=25 March 2015}}</ref> Комитетот за безбедност на авганистанските новинари во 2017 година тврдел дека авганистанската влада учествува со 46% од нападите врз авганистански новинари, додека бунтовниците се одговорни за остатокот од нападите. <ref>{{Наведени вести|url=https://www.rferl.org/a/afghanistan-violence-journalists-2017-deaths/28637286.html|title=Violence Against Journalists Surges in Afghanistan in 2017|access-date=25 July 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170725152649/https://www.rferl.org/a/afghanistan-violence-journalists-2017-deaths/28637286.html|archive-date=25 July 2017|publisher=Radio Free Europe/Radio Liberty}}</ref>
Според Глобални Права, скоро 90% од жените во Авганистан доживеале физичко малтретирање, сексуално злоставување, психичко малтретирање или присилен брак. Извршители на овие злосторства се семејствата на жртвата. <ref name=":0">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.aljazeera.com/programmes/101east/2015/06/afghanistan-country-women-150630115111987.html|title=Afghanistan: No Country for Women {{!}} International Women's Day {{!}} Al Jazeera|publisher=Al Jazeera|archive-url=https://web.archive.org/web/20190105052634/https://www.aljazeera.com/programmes/101east/2015/06/afghanistan-country-women-150630115111987.html|archive-date=5 January 2019|accessdate=5 January 2019}}</ref> Предлогот за закон против насилството врз жените од 2009 година може да се донесе само преку претседателски указ. Во 2012 година, Авганистан забележал 240 случаи на убиство на честта, но се верува дека вкупниот број е многу поголем. Од пријавените убиства за чест, 21% биле извршени од сопрузите на жртвите, 7% од нивните браќа, 4% од татковците, а остатокот од други роднини. <ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.khaama.com/240-cases-of-honor-killing-recorded-in-afghanistan-aihrc-2177|title=240 cases of honor killing recorded in Afghanistan|date=9 June 2013|publisher=khaama.com|archive-url=https://web.archive.org/web/20131206114349/http://www.khaama.com/240-cases-of-honor-killing-recorded-in-afghanistan-aihrc-2177|archive-date=6 December 2013|accessdate=23 December 2013}}</ref> <ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://latinbusinesstoday.com/2013/06/aihrc-400-rape-honor-killings-registered-in-afghanistan-in-2-years/|title=AIHRC: 400 rape, honor killings registered in Afghanistan in 2 years|date=10 June 2013|publisher=latinbusinesstoday.com|archive-url=https://web.archive.org/web/20150214224858/http://latinbusinesstoday.com/2013/06/aihrc-400-rape-honor-killings-registered-in-afghanistan-in-2-years/|archive-date=14 February 2015|accessdate=23 December 2013}}</ref>
Хомосексуалноста е [[табу]] тема во авганистанското општество; <ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.bbc.com/news/world-asia-36884732|title=The LGBT community living under threat of death|last=Ahmadzai|first=Aria|date=7 October 2016}}</ref> според Кривичниот законик, хомосексуалната интимност се казнува со затвор до една година. <ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.humandignitytrust.org./country-profile/afghanistan/|title=Afghanistan | Human Dignity Trust|work=www.humandignitytrust.org.}}</ref> Со спроведување на [[Шеријат|шеријатскиот закон,]] прекршителите можат да се соочат со смрт . <ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.rferl.org/a/afghanistan-being-gay-fake-life/28731934.html|title='Fake Life': Being Gay in Afghanistan|work=RadioFreeEurope/RadioLiberty}}</ref> <ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.independent.co.uk/news/world/gay-lesbian-bisexual-relationships-illegal-in-74-countries-a7033666.html|title=LGBT relationships are illegal in 74 countries, research finds|date=17 May 2016|work=The Independent|archive-url=https://web.archive.org/web/20190614095346/https://www.independent.co.uk/news/world/gay-lesbian-bisexual-relationships-illegal-in-74-countries-a7033666.html|archive-date=14 June 2019|accessdate=3 June 2019}}</ref> Сепак, опстојува древна традиција која вклучува машки хомосексуални акти меѓу млади и постари мажи (типично богати или елитни луѓе) наречена ''бача бази''. Ова дело е исто така незаконско според Кривичниот законик и сторителите можат да бидат затворени. <ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://blogs.lse.ac.uk/southasia/2018/01/24/the-revised-afghanistan-criminal-code-an-end-for-bacha-bazi/|title=The revised Afghanistan criminal code: an end for Bacha Bazi?|date=24 January 2018}}</ref> <ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.washingtonpost.com/news/worldviews/wp/2016/06/15/how-afghanistans-mixed-messages-on-homosexuality-play-into-the-orlando-shooting-debate/|title=How Afghanistan's mixed messages on homosexuality play into the Orlando shooting debate|work=The Washington Post}}</ref> <ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://thediplomat.com/2016/06/afghanistans-love-hate-relationship-with-homosexuality/|title=Afghanistan's Love-Hate Relationship With Homosexuality|last=Pillalamarri|first=Akhilesh|work=thediplomat.com}}</ref>
На 14 август 2020 година, експертите на [[Совет за човекови права на Обединетите нации|Советот за човекови права на ООН]] издале заедничка изјава со која ги повикуваат авганистанските власти да спречат убиства на бранителите на човекови права, бидејќи од јануари 2020 година има девет смртни случаи на бранители на човекови права. <ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://news.un.org/en/story/2020/08/1070232|title=Afghanistan: More action needed to stop killings of human rights defenders|work=UN News|accessdate=14 August 2020}}</ref>
==Економија==
{{Главна|Економија на Авганистан}}
| |||