Кентаур (астероид): Разлика помеѓу преработките
| [проверена преработка] | [проверена преработка] |
Избришана содржина Додадена содржина
с →Отстапувања од критериумите: Замена со македонски назив на предлошка, replaced: cite book → Наведена книга |
|||
Ред 101:
=== Распределба ===
[[Image:TheKuiperBelt 42AU Centaurs.svg|right|thumb|upright=1.5|Орбитите на познати Кентаури.<ref group=note>За целта на овој дијаграм, тело се класифицира како Кентаур ако неговата [[голема полуоска]] се наоѓа меѓу Јупитер и Нептун</ref>]]
На дијаграмот се претставени орбитите на познатите кентаури во сооднос со орбитите на планетите. За одбраните тела, [[орбитално занесување|занесувањето]] на орбитите се претставува со црвените делови (се протегаат од [[перихел]] до афел).
Орбитите на кентаурите имаат голем обем на занесување, па така со големо занесување ([[5145 Фол|фол]], [[8405 Асбол|Асбол]], [[55576 Амик|Амик]], [[7066 Нес|Нес]]) и со скоро круѓна орбита ([[10199 Харикло|Харикло]] и [[Астероид пресекувач на орбитата на Сатурн|Сатурновите пресекувачи]] [[32532 Тереј|Тереј]] и [[52872 Окироја|Окироја]]).
Џа да се прикаже доометот на орбиталните параметри, дијаграмот прикажува неколку тела со многу невообичаени орбити, исцртани со жолта боја :
*{{mpl|1999 XS|35}} ([[Аполон (астероид)|Аполон]]) се движи по крајно занесена орбита({{nowrap|1=''e'' = 0.947}}), што го доведува до внатрешната орбита на Земјата (0,94 АЕ) и назад зад Нептун ({{nowrap|> 34 АЕ}})
*{{mp|2007 TB|434}} се движи по квази-кружна орбита ({{nowrap|''e'' < 0,026}})
*{{mp|2001 XZ|255}} го поседува најмалиот [[наклон (орбита)|наклон]] ({{nowrap|''i'' < 3°}}).
*{{mpl-|144908|2004 YH|32}} приопадник на мал дел на кентаури со крајни [[Ретроградно и проградно движење#Наклон|проградни наклони]] ({{nowrap|''i'' > 60°}}). се движи по толку накосена орбита (79°) што, и се движи од астероидниот појас од Сонцето, па се до зад Сатурн, ако орбитата се проектира на рамнината на Јупитеровата орбита, не се придвижува зад Јупитер.
Преку дузина кентаури се движат по ретроградни орбити. Нивните наклони се движат од скромни (''пр.''., 160° за [[20461 Диореца|Диореца]]) до крајни ({{nowrap|''i'' < 120°}}; ''e.g''. 105° за {{mpl|(342842) 2008 YB|3}}<ref name="Marcos">{{Cite journal
| author = C. de la Fuente Marcos
| author2 = R. de la Fuente Marcos
| s2cid = 119255885
| title = Large retrograde Centaurs: visitors from the Oort cloud?
| journal = Astrophysics and Space Science
| date = 2014 | doi = 10.1007/s10509-014-1993-9
| volume = 352
| issue = 2
| pages = 409–419
| arxiv=1406.1450 | bibcode = 2014Ap&SS.352..409D
}}
</ref>).
Седумнаесет од овие кентаури со голем наклон и ретроградно движење се дел од оспорена теорија које вели дека истите тие имаат меѓуѕвездено потекло.<ref>{{cite journal |last1=Fathi Namouni and Maria Helena Moreira Morais |s2cid=216056648 |title=An interstellar origin for high-inclination Centaurs |journal=Monthly Notices of the Royal Astronomical Society |volume=494 |issue=2 |pages=2191–2199 |date=May 2020 |doi=10.1093/mnras/staa712 |arxiv=2004.10510 |bibcode=2020MNRAS.494.2191N }}</ref><ref>{{cite journal|arxiv=2006.04534|doi=10.1093/mnrasl/slaa111|title=No evidence for interstellar planetesimals trapped in the Solar system|year=2020|last1=Raymond|first1=S. N.|last2=Brasser|first2=R.|last3=Batygin|first3=K.|last4=Morbidelli|first4=A.|s2cid=219531537|journal=Monthly Notices of the Royal Astronomical Society: Letters|volume=497|issue=1|pages=L46–L49|bibcode=2020MNRAS.497L..46M}}</ref><ref name="Namouni_Moreira Morias_2020b">{{cite arXiv |last1=Namouni |first1=Fathi |last2=Moreira Morais |first2=Maria Helena |title=On the interstellar origin of high-inclination Centaurs |year=2020 |arxiv=2009.09773}}</ref>
=== Променливи орбити ===
[[File:AsbolA.png|upright=1.5|thumb|right|[[Голема полуоска|Големата полуоска]] на [[8405 Асбол|Асбол]] во следните 5500 години, користејќи две различни пресметки од моменталните орбитални елементи. По средбата со Јупитер во 4713 година двете пресметки се разликуваат.<ref name=AsbolusClones>{{cite web
|title=Three clones of centaur 8405 Asbolus making passes within 450Gm
|url=http://home.surewest.net/kheider/astro/AsbolusClones.txt
|accessdate=2009-05-02
|url-status=dead
|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150913215558/http://home.surewest.net/kheider/astro/AsbolusClones.txt
|archivedate=2015-09-13
}} ({{cite web|url=http://chemistry.unina.it/~alvitagl/solex/|title=Solex 10|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20081220235836/http://chemistry.unina.it/~alvitagl/solex/|archive-date=2008-12-20 }})</ref>]]
Бидејќи кентаурите не се заштотени од [[орбитална резонанса|орбиталната резонанса]], нивните орбити се нестабилни во периоди од 10<sup>6</sup>–10<sup>7</sup> години.<ref name=Jewitt2006/> На пример, [[55576 Амик]] е во нестабилна орбита во близина на резонанса 3:4 со Уран.<ref name=Horner2004a/> Динамиќките изучувања на нивните орбити укажуваат дека со тоа што се кентаури е некаков вид на преодна орбитална состојба на телата при преминот од [[Кајперов Појас|Кајперовиот Појас]] до [[Јупитерово кометно семејство|Јупитеровото семејството]] на краткопериодичните [[комета|комети]].
Овие тела можно е под дејство на гравитациони [[превирање (астрономија)|превирања]] да пристигнуваат од Кајперовиот Појас, по што стануваат астероиди пресекувачи на орбитата на [[Нептун]] и заемнодејстуваат гравитационо со таа планета (Погледајте [[#Теории за потеклото|Теории за потеклото]]). Од тој момент тие се класифицирани како кентаури, но нивните орбити се хаотични, и се развиваат релативно брзо како што кентаурите се приближуваат до една или повеќе планети. Некои кентаури ќе се развијат во астероиди пресекувачи на орбитата на Јупитер по што нивниот перихел може да се намали во внатешниот Сончев Систем и повторно ќе бидат прекласифицирани како активни [[комета|комети]] припадници на Јупитеровото кометно семејство и пројавуват кометна активност. Кентаурите на карј веројатно ќе се [[сударен настан|судрат]] со Сонцето или пак планета или пак ќе бидат исфрелни во меѓуѕвездениот простор при блиска средба со некоја од планетите, особено со [[Јупитер]].
== Физички карактеристики ==
==Значајни Кентаури==
| |||