|
| родено-име = Страхил Пинџур
| роден-дата = 3 март 1915
| роден-место = [[ВаташаСтрумица]],<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://a1on.mk/macedonia/sto-godini-od-smrtta-na-dimitar-pindzhurov-od-vatasha/|title=Сто години од смртта на Димитар Пинџуров од Ваташа|date=2015-10-15|work=А1он|accessdate=2020-04-25}}</ref><ref>[https://books.google.bg/books?id=RtcxAAAAMAAJ&q=%D0%9F%D0%B8%D0%BD%D1%9F%D1%83%D1%80+%D1%81%D1%82%D1%80%D0%B0%D1%88%D0%BE+%D1%80%D0%BE%D0%B4%D0%B5%D0%BD+%D1%81%D1%82%D1%80%D1%83%D0%BC%D0%B8%D1%86%D0%B0&dq=%D0%9F%D0%B8%D0%BD%D1%9F%D1%83%D1%80+%D1%81%D1%82%D1%80%D0%B0%D1%88%D0%BE+%D1%80%D0%BE%D0%B4%D0%B5%D0%BD+%D1%81%D1%82%D1%80%D1%83%D0%BC%D0%B8%D1%86%D0%B0&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwjilpK95OXUAhUBxxQKHcqNAG4Q6AEIJjAB Bugarskiot teror i otpor vo Skopskiot zatvor: seḱavanja, Edicija Memoari, Author Dučo Krango, Arhiv na Skopje, 1986, str. 28.]</ref><ref>Od Kajmakčalan do Fuštani, Biblioteka Naše revolucionerno minato : Edicija Memoari, zapisi, razkazi, hroniki, Author Dimo Jančevskiр Naša kniga, 1976, str. 20.</ref> [[Царство Бугарија]]<ref>Theodora Dragostinova, Between Two Motherlands: Nationality and Emigration among the Greeks of Bulgaria, 1900–1949, Cornell University Press, 2011, {{ISBN|0801461162}}, 81.</ref><br> (денес [[Македонија]])
| починал-дата = {{починал на и возраст|1943|01|04|1915|03|03|df=yes}}
| починал-место = [[Скопје]]
}}
'''Страшо Пинџур''' ([[Ваташа|с.ВаташаСтрумица]] - Кавадаречко, [[3 март]] [[1915]] - [[Скопје]], [[4 јануари]] [[1943]])<ref name=":0">{{Наведена книга|title=Беа, загинаа, останаа|first=Боро Кралевски и др.|publisher=Историски Архив-Скопје|year=1969|isbn=|location=Скопје|pages=16-17}}</ref> — македонски комунист, учесник во [[НОБ]]. Бил прогласен за [[народен херој на Југославија]] на [[29 јули]] [[1945]] година, како еден од првите борци од Македонија кои го добиле тоа одликување (заедно со [[Мирче Ацев]], [[Стеван Наумов - Стив]], [[Орце Николов]], [[Христијан Тодоровски - Карпош]] и [[Кузман Јосифовски - Питу]]).
== Животопис ==
=== Рани години ===
Страшо Пинџур е роден како '''Страхил Пинџуров''' во [[ВаташаСтрумица]] на [[3 март]] [[1915]] година. По смртта на татко му [[Димитар Пинџур]], кој загинал како бугарски офицер во почетокот на [[Првата светска војна]], во борбите кај [[Криволак]], мајка му се премажила во [[Неготино]], а грижата за него ја презела баба му Наца. Основното училиште го завршил во [[Ваташа]], а нижа гимназија во [[Кавадарци]]. Потоа, образованието го продолжил во [[Крагуевац]], а во [[Белград]] студирал право. Во Белград се вклучил во револуционерното движење и во [[1934]] година се зачленил во [[КПЈ]].
[[Податотека:Страшо Пинџур2.jpg|мини|лево|Страшо Пинџур со студенти, членови на друштвото “Вардар“ 1936 година]]
[[Податотека:Спомен-куќа на Страшо Пинџур во Ваташа 3.jpg|мини|200п|десно|Поглед на родната куќа на Пинџур, денес претворена во меморијален музеј и заштитена како споменик на културата]]
По [[Окупација на Македонија во Втората светска војна|окупацијата на Македонија]], Страшо Пинџур станал член на Покраинскиот комитет како инструктор, а од јуни 1942 г. бил член на [[Главен штаб на НОВ и ПОМ|Главниот штаб на НОВ и ПОМ]]. Есента [[1942]] бил разбиен [[Велешки партизански одред „Димитар Влахов“|Велешкиот партизански одред „Димитар Влахов“]]. Страшо Пинџур, заедно со [[Мирче Ацев]], дошол во [[Велес]] да ја консолидираат работата на партиската организацијата. На [[19 декември]] [[1942]] г., тие биле провалени во куќата на Јован Митрев и биле спроведени во Обласната полициска управа во [[Скопје]]. Потоа, двајцата биле подложени на невидени [[инквизиција|инквизициони]] мерки со цел да ги извлечат бараните информации од нив. Мирче не проговорил ниту збор, а Страшо извикал: „Ѕверови! Јас сум Страшо Пинџур! Доста е тоа за вас!“.
== Апсењето, мачењето и смртта ==
На [[19 декември]] [[1942]] г., тие биле провалени во куќата на Јован Митрев и биле спроведени во Обласната полициска управа во [[Скопје]]. Потоа, двајцата биле подложени на невидени [[инквизиција|инквизициони]] мерки со цел да ги извлечат бараните информации од нив. Мирче не проговорил ниту збор, а Страшо извикал: „Ѕверови! Јас сум Страшо Пинџур! Доста е тоа за вас!“.
На [[4 јануари]] [[1943]] г., во просториите на Скопскиот областен затвор, како последица на силните измачувања, умрел Страшо Пинџур. Истата вечер, неговото тело било однесено во непознат правец и закопано на тајно место, така што до ден-денес не се знае неговиот гроб. На тој начин се остварило претскажувањето од неговиот дневник, кој го водел во [[1933]] г., каде тој запишал: „Јас ќе умрам млад, а гробот нема да ми се знае“.
''Го тепавме со гумена палка по табаните и по целото тело, кој каде можеше, удирајќи го со клоци по грбот и стомакот, а два-три пати сме му ги ставале нозете во вода и потоа продолжувавме со тепањето. Два дена беше непрекинато тепан. Во мноrу тешка состојба беше вратен во келијата. Другиот ден попладне го испратив [[Тодор Маринов]] да го повика на сослушување. Тие се вратија и рекоа дека Пинџур умрел во келијата. Штом го рекоа тоа, отидов во келијата да го видам. Го најдов како лежи во пена што му избиваше од устата"''<ref name=":0" /></blockquote>За неговата активност во организирањето на [[Македонски народ|народот]] за борба против [[Фашизам|фашистичкиот]] окупатор, како и за неговото храбро и достоинствено движење во затворот, Страшо бил прогласен за еден од првите народни херои во [[Македонија]]. Во негова чест и во чест на Мирче Ацев се испеани песните „[[s:Од борбата/ 10 песна|Ајде ќе те прашам, бре Донке]]“.<ref>Томе Саздов, ''Грива тресе, бисер рони'' (епска народна поезија). Скопје: Заштита, 1970, стр. 134.</ref> и „[[s:Од борбата/ 11 песна|Вардаре горд, подзапри]]“. Во родното село Ваташа е зачувана [[Спомен-куќа на Страшо Пинџур|спомен-куќата на Страшо Пинџур]], во која, во [[1976]] г. е поставена постојана изложба на експонати поврзани со неговиот живот. Куќата била реновирана во [[2012]] година.<ref>[http://maticanaiselenici.mk/?p=2931 Светлана Дарудова, "Страшо Пинџур во писмо открива чувства спрема Мара Нацева"], ''[[Дневник (дневен весник)|Дневник]]'', година XVIII, број 5433, петок, 4 април 2014, стр. 13.</ref> ▼Сведоштвото на началникот на Обласната полиција во Скопје, [[Љубомир Јорданов]], вака го oпишува мачењето на Страшо. <blockquote>''"Пинџур, освен што го кажа своето име, не сакаше ништо друго да каже. Поради тоа го тепавме. Го тепавме јас, [[Тенјо Рајков]], Илија Николов, Андон Донев, [[Тодор Маринов]] ...''
▲''Го тепавме со гумена палка по табаните и по целото тело, кој каде можеше, удирајќи го со клоци по грбот и стомакот, а два-три пати сме му ги ставале нозете во вода и потоа продолжувавме со тепањето. Два дена беше непрекинато тепан. Во мноrу тешка состојба беше вратен во келијата. Другиот ден попладне го испратив [[Тодор Маринов]] да го повика на сослушување. Тие се вратија и рекоа дека Пинџур умрел во келијата. Штом го рекоа тоа, отидов во келијата да го видам. Го најдов како лежи во пена што му избиваше од устата"''<ref name=":0" /></blockquote>За неговата активност во организирањето на [[Македонски народ|народот]] за борба против [[Фашизам|фашистичкиот]] окупатор, како и за неговото храбро и достоинствено движење во затворот, Страшо бил прогласен за еден од првите народни херои во [[Македонија]]. Во негова чест и во чест на Мирче Ацев се испеани песните „[[s:Од борбата/ 10 песна|Ајде ќе те прашам, бре Донке]]“.<ref>Томе Саздов, ''Грива тресе, бисер рони'' (епска народна поезија). Скопје: Заштита, 1970, стр. 134.</ref> и „[[s:Од борбата/ 11 песна|Вардаре горд, подзапри]]“. Во родното село Ваташа е зачувана [[Спомен-куќа на Страшо Пинџур|спомен-куќата на Страшо Пинџур]], во која, во [[1976]] г. е поставена постојана изложба на експонати поврзани со неговиот живот. Куќата била реновирана во [[2012]] година.<ref>[http://maticanaiselenici.mk/?p=2931 Светлана Дарудова, "Страшо Пинџур во писмо открива чувства спрема Мара Нацева"], ''[[Дневник (дневен весник)|Дневник]]'', година XVIII, број 5433, петок, 4 април 2014, стр. 13.</ref>
== Наводи ==
|
