|
===Бугарски централен акционен комитет===
{{Главна|Бугарски централен акционен комитет}}
[[Податотека:Васил Хаджикимов – един от основателите на ММТРО.jpg|мини|лево|150п|Васил Хаџикимов, еден од основачите на Акциониот комитет]][[Податотека:Bulgarian army 1941.jpg|мини|десно|300п|Свечен пречек на бугарските сили при нивното навлегување во Македониja, организиран од Бугарските акциони комитети.<ref>''[http://www.kroraina.com/knigi/bugarash/bccc_1941/index.html Bulgarian Campaign Committees in Macedonia - 1941] Dimitre Mičev''</ref><ref><small>''[http://www.kroraina.com/knigi/bugarash/mac1941/mac41.html Македония 1941 Възкресение]'' (''Macedonia 1941 Resurrection''), Сотир Нанев (Sotir Nanev), Sofia 1942, reprinted Sofia 1993, p. 15</ref><ref>'' Between Past and Future: Civil-Military Relations in Post-Communist Balkan States by Biljana Vankovska, 2003, ISBN 1-86064-624-7, page 270.''</ref><ref>''[http://books.google.com/books?id=ZMyZdvTympMC&pg=PA119&dq=bulgarians+liberators+macedonia+1941&hl=bg&cd=5#v=onepage&q=bulgarians%20liberators%20macedonia%201941&f=false Yugoslavism: histories of a failed idea, 1918-1992, Автор Dejan Djokić, Издател C. Hurst & Co. Publishers, 2003, ISBN 1-85065-663-0, стр. 119.]''</ref><ref>''[http://books.google.com/books?id=qYAwZFwyYdwC&pg=PA67&dq=The+struggle+for+Greece,+1941-1949,+Christopher+Montague+Woodhouse,+C.+Hurst+%26+Co.+Publishers,+2002,+ISBN+1850654921++felt++to+be+bulgarians&cd=1#v=onepage&q=&f=false The struggle for Greece, 1941-1949, Автор Christopher Montague Woodhouse, Издавашство C. Hurst & Co. Publishers, 2002, ISBN 1-85065-492-1, стр. 67]''</ref><ref><small>''[http://books.google.com/books?id=UpC4QJP66HUC&pg=PA90&dq=Mediterranean+politics,+pro-bulgarian+brothers&lr=&cd=1#v=onepage&q=&f=false Mediterranean politics, Volume 1, Author Richard Gillespie, Publisher Fairleigh Dickinson University Press, 1994, ISBN 0-8386-3609-8, стр. 90.]</ref> Населението ja прифатило Бугарската воjска како ослободителка од српскиот гнет.<ref>[http://books.google.com/books?id=ppbuavUZKEwC&pg=PA101&dq=Who+are+the+Macedonians+bulgarians+as+liberators&hl=bg&cd=1#v=onepage&q=Who%20are%20the%20Macedonians%20bulgarians%20as%20liberators&f=false Who are the Macedonians? , Автор Hugh Poulton, Издавашство C. Hurst & Co. Publishers, 1995, ISBN 1-85065-238-4, стр. 101.]</ref><ref>[http://books.google.com/books?id=eWmDAd6vr5sC&pg=PA160&dq=bulgarians+liberators+macedonia+1941&lr=&hl=bg&cd=17#v=onepage&q=bulgarians%20liberators%20macedonia%201941&f=false Eastern Europe: politics, culture, and society since 1939, Автор Sabrina P. Ramet, Издател Indiana University Press, 1998, ISBN 0-253-21256-1, стр. 160.]''</small></ref><ref>''The Macedonian Question: Britain and the Southern Balkans 1939-1949''
Oxford historical monographs, Автор Dimitris Livanios, Издател Oxford University Press US, 2008
ISBN 0-19-923768-9, стр. 179.''</ref> Сепак, кратко потоа воодушевувањето и ентузијазмот преминаа во презир<ref>"'''''The army that had been greeted with such enthusiasm became an object of disgust.'''''" - [http://books.google.mk/books?id=HjSsAAAAIAAJ&printsec=frontcover&source=gbs_ge_summary_r&cad=0#v=snippet&q=%22%20The%20army%20that%20had%20been%20greeted%20with%20such%20enthusiasm%20became%20an%20object%20of%20disgust.%20%22&f=false Marshall Lee Miller: "Bulgaria During the Second World War," chapter "''The Bulgarian occupation of Macedonia,''" Stanford University Press, pg. 122-125, 1975.]</ref>. Македонскиот народ ја увидел вистината, дека Бугарите не се ослободители, туку окупатори.]]
Заедно со германската војска што навлегувала во Македонија, во [[Скопје]] пристигнала од Бугарија една група на македонски политички емигранти, кои заедно со месни Македонци, под заштита на германската воена власт, на [[13 април]] [[1941]] година го формирале [[Бугарски централен акционен комитет|Бугарскиот централен акционен комитет]]. Под негово раководтсво набргу потоа биле формирани слични комитети во внатрешноста на Македонија. Нивната активност била помагана од [[Гестапо]] и германската воена команда.<ref>Историја на македонскиот народ, книга трета, издава нип Нова Македонија - заедница за издавачка дејност, книги, периодика и публицистика - Скопје, Скопје, 1969 година</ref>
Групата околу Димитар Чкатров и Димитар Ѓузелов била составена главно од месната интелигенција. По навлегувањето на германската окупаторска војска, во оваа група дошло до раслојување во две помали групи. Првата се залагала Македонија да се присоедини кон Бугарија, а втората група, во која биле Д. Чкатров, Д. Ѓузелов, С. Китинчев и други, барала да се прогласи автономна или независна македонска држава под протекторат на Третиот Рајх.
===Окупаторот пречекан како непријател===
Се покажало дека Бугарските соработници, нити имаат контрола над населението, нити дека населението има симпатии кон Бугарската војска.
Во некои градови влезот на Бугарските окупаторски сили бил пречекани со револт, акции па и протести од страна на Македонското население.Таков е случајот во Струмица, Куманово, Скопје, Тетово и неколку други градови.
Според сведочењето на Д.К.Будимовски во Скопје, на 07.IV.1941 имало нешто околу 40 тина луѓе на "свечениот пречек" на Бугарските "ослободители", вбројувајќи ги тука нивните жени и деца. Додава дека Скопјани им направиле пречек со камења и јајца на локацијата на денешниот Дом на АРМ со извиците "Ууууааа опиничари" и "Вратете се од каде што сте дошле!".
Слично било и во Струмица. Каде настанот го опишува [[Мира Минанева]]. Иако во градот имало постари генерации кои му верувале на врховистот Ванчо Михајлов, а ги предводел Димитар Ѓузелов сепак свечен пречек немало. Туку со состанок на Градското Партиско Довереништво одржан на 8ми Април, превземени биле активности да се разобличат Бугарските тврдења дека ќе навлезе ослободителна војска. Тоа и им успеало, па така на 16 април штом се чула веста за пристигнување на Бугарската војска, масовно се собрале граѓани, младинци и работници кој носејќи мапа на етничка Македонија и пароли "Македонија на Македонците", "Смрт на шпекулантите", „Долу шпекулацијата" пеејќи револуционерни песни дошло до судир меѓу граѓаните на Струмица со профашистичките / пробугарските групи кои го организирале пречекот<ref>{{Наведена книга|title=Струмица и Струмичко
низ историјата|first=Д-р. Манол Пандевски / Ѓорѓи Стоев — Трнката|publisher=Општински одбор на Сојузот на здружението на
борците од НОВ — Струмица|year=1969|isbn=|location=Струмица|pages=}}</ref>. Истите биле истерани од градот и "свечениот пречек" морале да го направат надвор од градот.
Со тоа јасно се ставило до знаење дека се пречекува непријател, а не ослободител. <ref name=":0">"Судењата како последен пораз" од Јован Павловски, Тетово 1966, Скопје 1977</ref>
За лошото расположение на населението во Кумановскиот регион пак, сведочат и архивските материјали на штотуку конституираната бугарска окупаторска власт:<blockquote>''До Г. Околискиот Управител - Куманово (доверливо)''
''Населението ја пречека власта речиси рамнодушно, без да пројави некое посебно задоволство...''
''10 Јули, 1941 - Симеон Агов, Кмет на Клечевското селско општинско Управление''
''До Г. Околискиот Управител - Куманово (доверливо)''
''Се забележува незадоволство меѓу населението од наредбата за принудно продавање на волната и оставање на човек по едно руно, незадоволство од високите цени на пченката, незадоволство од недостигот на сапун, сол и тутун...''
''7 Август, 1941 - За Градишческото селско општинско Управление Кмет (потпис нечиток)''</blockquote>По само неколку месечна активност овие комитети биле распуштени, што поради немањето влијание меѓу народните маси, а делумно и поради нивното некоординирано дејствување, често поврзано со злоупотреба на финансиски средства и митото кое го прибавувале од Македонскиот народ, преку уцени и ветувања кои очигледно не можеле да ги исполнат. <ref name=":0" /> По скоро 3 месечно постоење Бугарскиот централен акционен комитет бил распупштен.
Паралелно со влегувањето на новиот окупатор, почнуваат со формирање и првите [[Македонски партизански одреди]], кои си поставиле јасна цел, борба за слобода на Македонскиот народ против Фашистичките окупаторски сили на Германија, Италија и Бугарија.
== Албански комитети ==
Со спогодбата на фашистичките земји од 20 Април 1941, беше одредена и демаркациона линија помеѓу двата сојузника, Бугарија и Италија. Западна Македонија со градовите Тетово, Гостивар, Кичево, Дебар, Струга и преспанските села, првично биле окупирани од Германски сили, а потоа со посебен декрет, предадени во владение на фашистичка Италија<ref>{{Наведена книга|title=Окупација на западна Македонија|first=Глигор Тодороски|publisher=|year=1975|isbn=|location=Скопје|pages=7-8}}</ref>. Италијанците пак, ја предале цивилната власт на Албанските квинслинзи. Во нивно владение потпаѓаала една префектура и четири потпрефектури.<ref>{{Наведена книга|title=Слободата беше нивниот идеал|first=Јелица Алексоска / Алит Ајрадиноски и др.|publisher=Музеј на Западна Македонија во НОВ - Кичево|year=1982|isbn=|location=Кичево|pages=21}}</ref> Судирот на интереси помеѓу Италија од една страна и фашистичка Бугарија од друга, се одвивал токму во Кичевскиот регион, па така на терен паралелно се појавиле и про-албанските слуги на Италија и про-бугароманските комитети во служба на Бугарија, а против Македонскиот народ. Во Западна Македонија, која била окупирана од Италија, се формирале разни комитети и братства кои ималеималке за цел да предизвикаат раздор помеѓу локалните Македонци, Турци и Албанци, како и потикнување на месното населени на соработка со новата италијанска и албанска власт. Во текот на интеррегнумот до извршувањето на окупацијатаокупшацијата од страна на италијанската војска, односно ноќта помеѓу [[9 мај (настани)|9]] и [[10 мај (настани)|10 мај]] [[1941]] година, бил формиран Албански комитет во [[Тетово]], кој побарал овој град да биде ослободено од Италија и приклучено кон [[Голема Албанија|Албанија]]. По примерот на Албанскиот комитет во [[Тетово]], слични комитети биле формирани и во други градови во западниот дел од [[Вардарска Македонија]]. Албанските комитети во [[Тетово]] и [[Струга]] на целокупното муслиманско население му наложиле да носат бели кечиња со цел да се докаже дека албанското население е мнозинство и отука тоа е природно тоа да се најде во рамките на албанската држава. ▼[[Податотека:Repression_done_by_the_Albanian_groups_in_Slivovo_1943.jpg|лево|мини|252x252пкс|Репресалии на Албанските Балисти во село Сливово - 1943]]
▲Со спогодбата на фашистичките земји од 20 Април 1941, беше одредена и демаркациона линија помеѓу двата сојузника, Бугарија и Италија. Западна Македонија со градовите Тетово, Гостивар, Кичево, Дебар, Струга и преспанските села, првично биле окупирани од Германски сили, а потоа со посебен декрет, предадени во владение на фашистичка Италија<ref>{{Наведена книга|title=Окупација на западна Македонија|first=Глигор Тодороски|publisher=|year=1975|isbn=|location=Скопје|pages=7-8}}</ref>. Италијанците пак, ја предале цивилната власт на Албанските квинслинзи. Во нивно владение потпаѓаала една префектура и четири потпрефектури.<ref>{{Наведена книга|title=Слободата беше нивниот идеал|first=Јелица Алексоска / Алит Ајрадиноски и др.|publisher=Музеј на Западна Македонија во НОВ - Кичево|year=1982|isbn=|location=Кичево|pages=21}}</ref> Судирот на интереси помеѓу Италија од една страна и фашистичка Бугарија од друга, се одвивал токму во Кичевскиот регион, па така на терен паралелно се појавиле и про-албанските слуги на Италија и про-бугароманските комитети во служба на Бугарија, а против Македонскиот народ. Во Западна Македонија, која била окупирана од Италија, се формирале разни комитети и братства кои имале за цел да предизвикаат раздор помеѓу локалните Македонци, Турци и Албанци, како и потикнување на месното населени на соработка со новата италијанска и албанска власт. Во текот на интеррегнумот до извршувањето на окупацијата од страна на италијанската војска, односно ноќта помеѓу [[9 мај (настани)|9]] и [[10 мај (настани)|10 мај]] [[1941]] година, бил формиран Албански комитет во [[Тетово]], кој побарал овој град да биде ослободено од Италија и приклучено кон [[Голема Албанија|Албанија]]. По примерот на Албанскиот комитет во [[Тетово]], слични комитети биле формирани и во други градови во западниот дел од [[Вардарска Македонија]]. Албанските комитети во [[Тетово]] и [[Струга]] на целокупното муслиманско население му наложиле да носат бели кечиња со цел да се докаже дека албанското население е мнозинство и отука тоа е природно тоа да се најде во рамките на албанската држава.
Албанските комитети дошле во судир со Акциониот комитет, бидејќи тој создал свои разграноци во Западна Македонија и испраќал делегации до бугарската влада и двор во [[Софија]], со барање Западна Македонија да се најде во рамките на Царството Бугарија.
=== Бугарска окупаторска администрација ===
{{Главна|Бугарска окупација на Македонија во Втората светска војна}}
[[Податотека:Timishoara Macedonian POWs.jpg|мини|лево|276x276px300п|ЗаробенициМакедонски воени заробеници предпреди нивното ослободување од германски плен, Темишвар, Романија, мај 1941. Со бугарска помош биле ослободени 1147 заробенициповеќе од Темишвар12,000 меѓумакедонски кои 934 биле од Вардарска Македониjазаробеници.<ref>Н.сLetter No.11660 д-р''From Благовестthe Нягулов,Ministry Отof БанатWare доto Македония:the освобождаванетоBulgarian наCentral военнопленницитеCampaign вCommittee Тимишоараof презMacedonia'' майSofia, 28 May 1941. МакедонскиCSA, fund преглед396, бр.list 21, 1999file г.37, стрpage 4. 81-92Original, typed.</ref>]]
[[Податотека:Map of Bulgaria during WWII.png|мини|десно|281x281px300п|Царството Бугарија во Втората светска војна]]
Бугарската окупација на [[Вардарска Македонија]] започнала во втората половина на [[април]] [[1941]] година, а преземањето на новите административно-полициски органи се одвивала бргу. По доаѓањето на бугарските воени сили и полициски органи во Македонија, уследило и назначување на највисоки функционери во организираните обласни дирекции, кои претставувале нависока извршна власт на државниот ситем на [[Царството Бугарија]].
По организирањето на административната власт се започнало со создавање и на други институции: граѓански судови, обласна финансиска дирекција (''Сметна палата''), централно комесарство за снабдува|мини|лево|150п| инспекциски служби и слично. Во административно-политичкиот систем во спроведувањето на новата бугарска власт значајна улога имале и институциите ''кметство'' и ''кметско намесништво'' (старешина на селото - определен од власта), како органи на централната власт во [[Софија]].
[[Податотека:Германска и Бугарска војска во окупирана Македонија.jpg|мини|десно|281x281px300п|Германска и Бугарска војска во окупирана Македонија “{{fact}}”]]
[[Податотека:Mass_murders_done_by_the_Bulgarian_Fascist_in_Macedonia_1942.jpg|лево|мини|277x277пкс|Масовни убиства врз Македонци од страна на Бугарските фашисти - 1942]]
Раководниот кадар и најголемиот дел од службениците биле регрутирани од Бугарија. Заедно со воено-полициската администрација од Бугарија пристигнале и голем број на службеници, сите тие заедни ја претставувале главната потпора на бугарската власт во Македонија. Со оваа политика на Царството Бугарија покажало дека немаа доверба во македонското население. Оделни пратеници во бугарското Народно собрание побарале бугарската влада да преземе мерки против манифестирањето на македонската национална самобитност. Бугарското собрание побарало за Македонците да се употребува терминот Бугари од Македонија, а не Македонци.
=== Бугарски организации ===
[[Податотека:Brannik emblem.svg|right|thumb|150px|Амблем на организацијата ''"Браник"'']]
[[Податотека:Masovno streljanje u Makedoniji 1943.jpg|лево|мини|293x293пкс|Масовно стрелање во Македонија од страна на бугарскиот окупатор - 1943]]
Бугарската влада за да си создаде потпора во оној дел од Македонија кој се наоѓал под нејзина власт, дозволила да се формираат фашистичките и националистичките организации: ''Браник'', ''Отец Пајсиј'', ''Сojуз на бугарските национални легиони'', ''Рaтник'', ''Војници од фронтот'', ''Ополченци'', ''Сojуз на резервните офицери'', ''Јунак'', ''Труд и радост'' и други
Во [[1943]] година бугарската влада на Божилов ја создала организацијата ''Општествена сила''. Таа имала за цел да го придобие македонскиот народ зад бугарската влада и нејзината политика, да развива посебна активност сред македонските средини, тие на Бугарија да гледаат како на ослободител и соработка меѓу нејзините групи за дејност против македонското ослободително движење.
Дека сето ова, било само една голема пропаганда на фашистичка Бугарија, најдобро говори фактот, кој лично го потврдува бугарскиот полициски началник од Скопје - Асен Богданов, при неговото судење. Тој како и неговите потчинети, биле изненадени од реалноста која ја увиделе, а таа е дека Македонскиот народ не се чувствува за Бугарски, нити мечтае за некаков сојуз со Бугарија, како што им било всадувано во глава и ним и на целокупното Бугарско општество. Богданов, потврдува дека бугарски слуги и послушници биле мал број на граѓани кои имале некаква корист да соработуваат со нив. Затоа и доаѓа до терор, масовни убиства, угнетување и репресалии на македонскиот народ, кој решително застанал во одбрана против фашистичкиот окупатор<ref name=":0" />. Односно, оние кои биле психолошки спремани дека ќе бидат ослободители, всушност сфатиле дека се окупатори дојдени на туѓа земја. Бројот на жртвите - Македонски граѓани, настрадани во Втората Светска војна изнесува 24000.
===Албански организации ===
|
