Википедија

Јанош Туроци: Разлика помеѓу преработките

Интерактивен преглед на историјата
[проверена преработка][проверена преработка]
← Постаро уредувањеПоново уредување →
Избришана содржина Додадена содржина
НагледноВикитекст
Нема опис на уредувањето
с Јазична исправка, replaced: базиран → заснован
Ред 1:
{{Инфокутија Писател|name=Јанош Туроци|honorific_prefix={{lang-la|magister}} ("judge")|honorific_suffix=|image=Thuroczy elso lap.jpg|image_size=|alt=|caption=Првата страница од хрониката на Туроци|native_name=Туроци Јанош|native_name_lang=hu|pseudonym=|birth_name=|birth_date=[[circa|c.]] 1435|birth_place=|death_date=1488 или 1489|death_place=|resting_place=|occupation=[[Историчар]]|language=[[Латински]]|nationality=[[Kingdom of Hungary|Унгарец]]|citizenship=|education=|alma_mater=|period=|genre=<!-- or: | genres = -->|subject=<!-- or: | subjects = -->|movement=|notableworks=''[[Chronica Hungarorum]]''|spouse=<!-- or: | spouses = -->|partner=<!-- or: | partners = -->|children=|relatives=|awards=|signature=|signature_alt=|years_active=1486&nbsp;&ndash;&nbsp;1488|module=|website=|portaldisp=<!-- "on", "yes", "true", etc; or omit -->}}
 
'''Јанош Тороци''' ( {{Lang-hu|Thuróczy János}} ; {{Lang-sk|Ján z Turca}}) или '''Јан од Туроч''' , ({{Lang-de|Johannes de Thurocz}}, варијанта на современ правопис: ''de Thwrocz'' ) ( [[Цирка|околу]] 1435 &nbsp; &#x2013ndash; &nbsp; 1488 или 1489), бил [[Кралство Унгарија|унгарски]] историчар <ref name="Setton">{{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=0Sz2VYI0l1IC&pg=PA182J&d=Johannes+de+Thurocz|title=The Papacy and the Levant|last=Meyer Setton|first=Kenneth|last2=|publisher=Diane|year=1978|isbn=9780871691279|location=|page=182|author-link=|access-date=31 December 2014}}</ref> <ref>{{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=VrENAAAAIAAJ&q=Thuroczy+was+the+first&pg=207|title=Great historians from antiquity to 1800: an international dictionary|publisher=Greenwood Press|year=1989|isbn=9780313245176|editor-last=Boia|editor-first=Lucian|volume=1|page=207|access-date=31 December 2014}}</ref> и авторот на [[Латински јазик|латинскиот]] ''Хроника Хунгарорум'' ("Хроника на Унгарците"), најобемен труд од 15 век на Унгарија, и првата хроника на Унгарија напишана од лаик.
 
== Животот ==
Родителите на Туроци дошле од Туроц Горна Унгарија (сега во [[Словачка]] ). Јоханес Андреас добил имот во Пир како донација од кралот [[Сигизмунд (Свето Римско Царство)|Сигисмунд од Луксембург]] , а таткото на Јоханес Петар го наследил овој имот.
 
Туроци се школувал во Премонстранецот манастир во Иполисаг (сега Шахи , [[Словачка]] ), каде што студирал [[Латински јазик|латински]] и право. Во 1465 година се појавил во [[Будим|Буда]] , како обвинител на Премонстранецот манастир на Иполисаг. Од 1467 до 1475 година тој служел како нотар на судијата крал Ладислаус Палоци , од 1476 до 1486 година како главен нотар на судијата крал Стивен Батори на кралскиот двор, а од 1486 до 1488 година како главен нотар и судија на кралскиот службеник Томас Драги. Не е зачуван никаков доказ за какви било универзитетски студии.
 
== Хроника ==
[[Податотека:Matei_Corvin_Johannes_de_Thurocz_f137.jpg|десно|мини| Матијас Корвинус, како што е прикажано во ''Chronica Hungarorum'' од Јоханес де Тороц ]]
Хрониката на Туроци била напишана во три главни дела:
 
* Првиот дел е толкувањето на Тороци на песната на [[Венеција]] од Лоренцо де Монацис . Се занимава со владеењето на кралот [[Карло III од Неапол|Чарлс II од Унгарија]] , и најверојатно е напишано на иницијатива на претпоставениот Стефан Хашерг (генерален нотар на Кралскиот двор) на Тороч, или можеби на судијата во земјата Томас Драги.
* Туроц го напишал вториот дел напишан во 1486 година и ги опишува делата на унгарските цареви до [[Лајош I Анжујски|Луј Велики]] . Овој дел, пак, се состои од три под-секции:
 
:# таканаречената Хунишка хроника врз основа на стари унгарски хроники ( ''Chronicon Pictum , Buda Chronicle'' ) и сочувани ракописи, во кои Туроци се обидува да ги исправи грешките на неговите претходници;
:# толкување на историјата на унгарското Кралство од 895 (доаѓањето на Унгариците) до владеењето на кралот [[Карло Роберт|Чарлс I од Унгарија]] (1307 &nbsp; &#x2013; &nbsp; 42);
:# историја на дел од владеењето на [[Лајош I Анжујски|Луј I од Унгарија]] (царуваше 1342 &nbsp; &#x2013; &nbsp; 82), која се појавила преку вметнување на хроника напишана од Јован Кукулё .
 
* Третиот дел ги опишува настаните од смртта на кралот Карло II Малиот (почина 1386) до освојувањето на [[Виена]] и [[Винер Нојштат|Виенер Нојштад]] од кралот [[Матија Корвин|Матијас Корвинус]] во август 1487 година; ова може да се смета за оригинално дело на Туроци, и најчесто било напишано во почетокот на 1487 година. Тоа било инспирирано од познатиот историско-географски лексикон ''Космографија'' од [[Папа Пиј II|Енеас Силвиус Пиколомини]] и бил базиранзаснован главно на постоечки дипломатски документи и писма.
 
== Наводи ==
Ред 27:
* [http://digi.ub.uni-heidelberg.de/diglit/cpg156/0001 Германски текст]
* [https://archive.is/20070811033656/http://www.caslin.sk/htdoc/diglib/chrohung/gallery.htm Оригиналниот латински текст]
 
 
[[Категорија:Унгарски писатели]]
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/wiki/Јанош_Туроци“