Мутација: Разлика помеѓу преработките
| [проверена преработка] | [проверена преработка] |
Избришана содржина Додадена содржина
с →Наводи |
с Правописна исправка, replaced: неколку пати → неколкупати, повеќе пати → повеќепати |
||
Ред 9:
Стекнатите (или ''соматски'', т.е. ''телесни'') мутации се случуваат во ДНК молекулата на поедини клетки во одреден период од [[онтогенеза]]та. Овие промени може да се предизвикани од различни [[еколошки фактор]]и, како [[ултравиолетово зрачење]] од Сонцето, или, пак, можат да се појават доколку настанат грешки при [[Репликација|репликацијата на ДНК]] во текот на [[Делба на клетките|клеточниот циклус]]. Стекнатите мутации не се предаваат на [[потомство]]то.
Мутациите можат да се случат и во една клетка од раниот [[ембрион]]ски стадиум. На овој начин, единката ќе има клетки со мутиран генетски материјал, како и нормални клетки. Оваа појава е позната како [[мозаицизам]].
Некои мутации се јавуваат многу ретко, додека други се доста чести во [[популација]]та. Мутациите што се присутни кај повеќе од 1% од популацијата се наречени [[Полиморфизам|полиморфизми]]. Тие се толку често што се сметаат за нормални варијации во структурата на ДНК. На пример, полиморфизмите се одговорни за многу [[фенотип]]ски разлики кај луѓето, како боја на очите, боја на косата или разликите во типот на [[Крвна група|крвните групи]]. Иако многу полиморфизми немаат негативен ефект на здравјето на единката, сепак одредени полиморфни варијации доведуваат до некои нарушувања.
Ред 32:
* При ''[[инсерција]]та'' се менува бројот на ДНК бази во еден ген по пат на додавање на дел од ДНК. Како резултат на тоа, белковината синтетизирана од страна на овој ген може да не функционира правилно.
* При ''[[делеција]]та'' се менува бројот на ДНК бази со отстранување на дел од ДНК. Малите делеции можат да отстранат една или неколку базни парови во еден ген, додека големите делеции можат да збришат еден цел ген или неколку соседни гени. Делецираната (избришаната) ДНК може да ја измени функцијата на синтетизираните белковини.
* При ''[[дупликација]]та'', еден дел од ДНК е абнормално умножен за еден или
* При ''[[Мутација на изместување од рамката|мутацијата на изместување од рамката]] (frameshift)'', додавањето или губитокот на ДНК бази доведува до во промени на полипептидната низа. Отчитувачката рамка на еден ген се состои од групи по 3 бази ([[кодон]]), од кои секоја кодира по една аминокиселина. Frameshift-мутацијата го менува групирањето на овие бази и го менува кодот за соодветната аминокиселина. Добиената белковина е обично нефункционален. Frameshift-мутации можат да бидат и инсерциите, делециите и дупликациите.
* ''[[Повторувачка експанзија]]''. [[Нуклеотид]]ите се кратки ДНК секвенци кои се повторуваат
==Мутацијата како тема во уметноста и во популарната култура==
Некои дела од областа на [[
* „Мутант“ - расказ на рускиот писател [[Едвард Лимонов|Едуард Лимонов]].<ref>Едуард Лимонов, ''Девојка-ѕвер!''. Скопје: Темплум, 2007, стр. 14-30.</ref>
| |||