Ал-Каеда: Разлика помеѓу преработките
| [проверена преработка] | [проверена преработка] |
Избришана содржина Додадена содржина
с →Смртта на Осама Бин Ладен: clean up, removed: |month=May |
с Македонски назив на предлошка, replaced: cite news → наведени вести (23), Cite news → наведени вести (54) |
||
Ред 2:
|име = Ал-Каеда<br />{{rtl-lang|ar|القاعدة}} </small>
|лого = Flag of al-Qaeda in Iraq.svg
|опис = Полна месечина; Арапски опис на [[Шехадет]]<br /><small>Формат: [[Ал-Каеда во Ирак]]<ref>{{
|водач = [[Осама Бин Ладен]] (1988–2011) [[Ајман ал-Завахири]] (2011 – денес)
|идеологија = ислам
|датуми = 11 август 1988 – денес
|подрачје = Цел свет
|идеологија = [[Сунитски исламизам]]<br /> [[Шеријат]]<br />[[Исламски фундаментализам]]<ref>{{Harvnb|Atwan|2006|p=40}}</ref><br />[[Такфири]]<ref>http://www.fas.org/irp/crs/RS21745.pdf</ref><br />[[Пан исламизам]]<br />[[Светски халифат]]<ref name="spiegel1">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.spiegel.de/international/0,1518,369448,00.html |title=The Future of Terrorism: What al-Qaida Really Wants – SPIEGEL ONLINE – News – International |work=Der Spiegel |date=September 11, 2001 |accessdate=October 18, 2011}}</ref><ref>{{
|статус = {{знамеикона|USA}} Прогласена за [[терористичка организација]] од [[Стејт департмент]]<ref name=USTerrorList>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.state.gov/s/ct/rls/fs/2002/12535.htm|title=Foreign Terrorist Organizations List|publisher=[[United States Department of State]]|accessdate=August 3, 2007| archiveurl = http://web.archive.org/web/20070712193357/http://www.state.gov/s/ct/rls/fs/2002/12535.htm| archivedate = July 12, 2007}} – [[U.S. State Department list of Foreign Terrorist Organizations|USSD Foreign Terrorist Organization]]</ref><br /> {{знамеикона|GBR}} Прогласена за [[Терористичко дело 2000]] од страна на [[Хоум Офис]]<ref name=UKTerrorList>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.opsi.gov.uk/acts/acts2000/20000011.htm|title=Terrorism Act 2000|publisher=[[Home Office]]|accessdate=August 14, 2007| archiveurl= http://web.archive.org/web/20070811053906/http://www.opsi.gov.uk/ACTS/acts2000/20000011.htm| archivedate= August 11, 2007 <!--DASHBot-->}} – [[Terrorism Act 2000]]</ref><br />{{знамеикона|Европска Унија}} Прогласена за терористичка организација од [[ЕУ]]<ref name=EUTerrorList>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.state.gov/s/ct/rls/45394.htm|title=Council Decision|publisher=[[Council of the European Union]]|accessdate=August 14, 2007| archiveurl = http://web.archive.org/web/20070714142855/http://www.state.gov/s/ct/rls/45394.htm| archivedate = July 14, 2007}}</ref><br />{{знамеикона|India}} Незаконска од страна на Индиската влада<ref name=IndiaTerrorList>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.mha.nic.in/uniquepage.asp?Id_Pk=292|title=Terrorism Act 2000|publisher=[[Ministry of Home Affairs (India)]]|accessdate=May 20, 2012}}</ref>
|size= 500–1,000 operatives (2001)<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.harpers.org/archive/2006/07/sb-al-qaeda-new-members-badly-needed-1151963690 |title=The Al Qaeda Clubhouse: Members lacking, By Ken Silverstein (Harper's Magazine) |publisher=Harpers.org |accessdate=March 22, 2010}}</ref>}}
'''Ал-Каеда''' ({{lang-ar|القاعدة}}) е глобална воена [[исламизам|исламистичка]] [[терористичка организација]] основана од [[Осама Бин Ладен]] во периодот помеѓу [[август]] [[1988]]<ref name=bergen75>{{Harvnb|Bergen|2006|p=75}}.</ref> и крајот на [[1989]] година<ref name="al-Fadl">{{cite court |litigants= United States v. Usama bin Laden et al.|vol= S (7) 98|reporter= Cr.|opinion= 1023|pinpoint= Testimony of Jamal Ahmed Mohamed al-Fadl|court= United States District Court for the Southern District of New York|date= 6 февруари 2001|url=http://cryptome.org/usa-v-ubl-02.htm}}</ref>. Работи како мрежа од мултинационална армија од лица без државјанство и радикалното движење на сунитите за глобален [[џихад]] и интерпретација на [[шеријат]]от. Прогласена е за „''терористичка организација''“ од страна на [[САД]], [[Обединетото Кралство]], [[Совет за безбедност на ОН|Советот за безбедност на ОН]], [[Европската Унија]], [[НАТО]] и многу други држави.
Ал-Каеда нападнала цивилни и воени мети во повеќе земји, како [[Терористички напади од 11 септември 2001 година|нападите на 11 септември]], бомбардирањата на амбасадата на САД во [[1998]] година и бомбардирањата на Бали во [[2002]] година. Владата на САД им возвратила со започнување на [[Војна против тероризмот]]. Ал-Каеда продлжила да постои и да се проширува. Со смртта на главните комуникатори, како [[Анвар ал Авлаки]], способноста на „брендот“ Ал-Каеда да инспирира, мотивира и и да внесува страв, нагло се намалила<ref>{{
Карактеристичните техники вклучуваат [[самоубиствен бомбашки напад|самоубиствени напади]] и истовремени бомбашки напади на различни цели<ref>{{Harvnb|Wright|2006|pp=107–108, 185, 270–271}}</ref>. Во овие активности се вклучени членови на движењето кои се заколниле на лојалност кон [[Осама бин Ладен]], или пак побројните индивидуалци поврзани со Ал-Каеда кои поминале низ обука во еден од нивните кампови во [[Авганистан]], [[Пакистан]], [[Ирак]] или [[Судан]], но не положиле никаква заклетва<ref>{{Harvnb|Wright|2006|p=270}}.</ref>. Идеолозите на Ал-Каеда предвидуваат целосно отфрлање на сите странски влијанија во муслиманските земји и создавање на нов исламски [[калифат]] ширум светот.<ref name="spiegel1"/><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.mi5.gov.uk/output/al-qaidas-ideology.html |title=al Qaida’s Ideology|publisher=MI5|accessdate=May 19, 2012|archiveurl=http://archive.is/sMxb|archivedate=August 5, 2012}}</ref><ref>{{
Ал-Каеда е исто така одговорна за иницирање на секташко насилство меѓу муслиманите.<ref>Dragons and Tigers: A Geography of South, East, and Southeast Asia – (2011) – Barbara A. Weightman</ref>. Ал-Каеда не ги толерира гранките на исламот кои не се сунитски, ги прогласува за неверници ([[текфир]]) и ги исклучува од заедницата. Лидерите на Ал-Каеда ги сметаат либералните муслимани, [[Шиити]]те, [[Суфити]]те, [[Ахмади]]те и други секти за еретици и имаат извршено напади врз нивните џамии, како и напади за време на нивните собири.<ref>Security strategy and transatlantic relations (2006) Roland Dannreuther</ref>. Примери за секташки напади се бомбардирањата на верската заедница [[Језиди]], бомбардирањата на градот Садр, масакрот Ашура и бомбардирањата на [[Багдад]] во април [[2007]] година.<ref>Jihad and Just War in the War on Terror (2011) Alia Brahimi</ref>
Ред 22:
Филозофијата на управување на Ал-Каеда е опишана како „''централизација на одлука и децентрализација на извршување''“"<ref>al-Hammadi, Khalid, "The Inside Story of al-Qa'ida", part 4, ''Al-Quds al-Arabi'', March 22, 2005</ref> . После војната против тероризмот се сметало дека лидерството на Ал-Каеда станало ''географски изолирано'', што довело до појава на ''децентрализирано лидерство на регионални групи користејќи го брендот на Ал-Каеда''.<ref>{{Наведена мрежна страница|author=Aug 13, 2004 |url=http://www.atimes.com/atimes/Middle_East/FH13Ak05.html |title=Evolution of the al-Qaeda brand name |publisher=Atimes.com |date=August 13, 2004 |accessdate=March 22, 2010| archiveurl= http://web.archive.org/web/20100411010338/http://www.atimes.com/atimes/Middle_East/FH13Ak05.html| archivedate= April 11, 2010 <!--DASHBot-->}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.sitemaker.umich.edu/satran/files/twq06spring_atran.pdf |title=The Moral Logic and Growth of Suicide Terrorism – SPRING 2006 |format=PDF |accessdate=March 22, 2010}}</ref>“
Многу експерти за тероризам сметаат дека глобалното [[џихад|џихадско движење]] на било кое ниво не е предводено од лидерите на Ал-Каеда. Иако Бин Ладен пред неговата смрт сè уште имал големо идеолошко влијание врз некои муслимански екстремисти, сепак експертите тврдат дека Ал-Каеда била фрагментирана со текот на годините во различни регионални движења кои немаат голема меѓусебна поврзаност. [[Марк Сагеман]], психијатар и поранешен советник во [[ЦИА|Централната разузнавачка агенција]], рекол дека сега Ал-Каеда: „ќе биде само симболичка ознака за движење кое е насочено против Западот. Не постои чадор-организација. Ние сакаме во нашите глави да си создадеме измислен ентитет, но тоа не е реалноста со која се соочуваме“<ref name="FT Threat">{{
Ова гледиште го отсликува исказот на Осама Бин Ладен во неговото интервју од октомври [[2001]] година за [[Тајсер Алуни]]:
Ред 50:
Информациите добиени од [[Џамал Ал Фадл]] им обезбедиле груба слика на американските власти за тоа како е организирана групата. Иако веродостојноста на информациите добиени од Ал Фадл и мотивацијата за неговата соработка се спорни, моменталната информираност на американските власти во врска со Ал-Каеда се базира најмногу на неговото сведочење.<ref name="first informant">{{Harvnb|McGeary|2001}}.</ref>.
[[Осама бин Ладен]] бил историски најзначаен [[емир]] или командант и главен оперативен шеф на Ал-Каеда пред да биде убиен на [[1 мај]] [[2011]] година од страна на силите на САД. [[Ајман ал Завахири]], заменик оперативен шеф на Ал-Каеда пред смртта на Бин Ладен, ја презел улогата на командант како што било објавено од Ал-Каеда на [[16 јуни]] [[2011]] година, заменувајќи го [[Саиф ал Адел]] кој бил привремен командант<ref>{{
Од [[6 август]] [[2010]] година шеф на операции бил [[Аднан Гулшаир ел Шукријумах]], заменувајќи го [[Калид Шеик Мухамед]].<ref>{{
Бин Ладен бил советуван од [[Шура (совет)|Шура советот]], кој според западните официјални лица броел 20-30 членови на Ал-Каеда од повисок ранг. [[Абу Мусаб Ал Заркави]] бил главен лидер на [[Ал-Каеда во Ирак]], но неговото засолниште било намерно погодено од проектили на САД, па него го наследил [[Абу Ајуб ал Масри]] кој подоцна на [[8 април]] [[2010]] година исто така бил убиен од страна на воените сили на [[Ирак]] и [[САД]]. [[Атијах Абд ал Рахман]] наводно бил втор командант пред неговата смрт на [[22 август]] [[2011]] година.
Ред 67:
=== Командна структура ===
Кога го прашале комесарот на лондонската полиција [[Сер Ијан Блер]] за можноста Ал-Каеда да е вмешана во [[Бомбашки напади во Лондон (2005)|бомбардирањата на Лондон]] на [[7 јули]] [[2005]] година тој одговорил: „''Ал-Каеда не е организација. Ал-Каеда е начин на работење... ова ја има ознаката на тој пристап... Ал-Каеда очигледно има способност да обезбеди обучување...да обезбеди експертиза... и мислам дека тоа всушност е она што се случи овде''<ref name='foxnewsblair'>{{
Како и да е, на [[13 август]] [[2005]] година, весникот „[[The independent]]“, врз основа на полицијата и истрагата на службата за безбедност (MI5) објавил дека бомбардерите дејствувале независно од главниот организатор на терористичките напади на Ал-Каеда<ref>{{
Што точно е Ал-Каеда или што беше, останува спорно. Авторот и новинар [[Адам Куртис]] тврди дека идејата на Ал-Каеда како формална организација првенствено е американска измислица. Куртис тврди дека името „''Ал-Каеда''“ првпат го привлекло вниманието на јавноста во [[2001]] година на судењето на Бин Ладен и четворицата мажи обвинети за бомбардирањата во 1998 година на амбасадата на САД во [[Источна Африка]]:
Ред 75:
<blockquote>Реалноста е дека Бин Ладен и Ајман ал Завахири станале центар на една асоцијација од разочарани исламистички војници кои биле привлечени од новата стратегија. Но организација не постоела. Ова биле војници кои најчесто ги планирале своите операции и очекувале од Бин Ладен финансирање и помош. Тој не бил нивен командант. Исто така нема доказ дека Бин Ладен го користел поимот „ал-каеда“ како име кое се однесува на некоја група сè до 11 септември кога сфатил дека ова е терминот кој Американците им го дале.<ref name="The Power of Nightmares">[http://www.archive.org/details/ThePowerOfNightmares ''The Power of Nightmares''], BBC Documentary.</ref></blockquote>
Од правна гледна точка, Министерството за правда на САД требало да покаже дека Бин Ладен бил лидер на криминална организација за да може да го обвини „''во отсуство''“ според правилникот на РИЦО. Името на организацијата и детали за нејзината структура биле добиени од сведочењето на [[Џамал ал Фадл]], кој кажал дека бил основач на организацијата и поранешен вработен на Бин Ладен.<ref>{{Наведена мрежна страница|last=McCloud|first=Kimberly|title=WMD Terrorism and Usama bin Laden |url=http://cns.miis.edu/reports/binladen.htm|work=CNS Reports|publisher=James Martin Center for Nonproliferation Studies|accessdate=May 4, 2011|author2=Osborne, Matthew|date=March 7, 2001| archiveurl= http://web.archive.org/web/20110506145417/http://cns.miis.edu/reports/binladen.htm| archivedate= May 06 2011 <!--DASHBot-->}}</ref>. Ал Фадл веќе бил осуден за заговор за напад на воените установи на САД ,па неговото сведочење било дел од договорот за да добие помала казна. Поради ова, како и поради неговото нечесно минато, се појавиле сомневања за веродостојноста на неговото сведочење.<ref name="first informant"/><ref>{{
|url=http://edition.cnn.com/2001/LAW/02/13/Embassy.bombings.trial/
|title=Witness: Bin Laden planned attack on U.S. embassy in Saudi Arabia
Ред 124:
Бин Ладен го објаснил потеклото на зборот во интервју снимено на видео лента со новинар на [[Ал Џезира]] во [[октомври]] [[2001]] година:
<blockquote>„Името Ал-Каеда било формирано многу одамна и случајно. Абу Убеида Ел Банашири ги основал камповите за обука за нашите муџахедини против тероризмот на Русија. Ние го викавме кампот за обука Ал-Каеда. Името остана“<ref>{{
Се тврдеше дека два документи запленети од канцеларијата на Меѓународната добротворна фондација во Сараево докажуваат дека името не било само присвоено од страна на муџахединското движење и дека група по име Ал-Каеда била основана во [[август]] [[1988]] година. Двата документи содржат записници од средби кои биле одржани за формирање на нова воена група и го содржат поимот „Ал-Каеда.<ref>{{Harvnb|Bergen|2006|p=75}}. Wright indirectly quotes one of the documents, based on an exhibit from the "Tareek Osama" document presented in <span class="plainlinks">[http://fl1.findlaw.com/news.findlaw.com/hdocs/docs/bif/usarnaout10603prof.pdf ''United States v. Enaam M. Arnaout'']</span>.</ref>“
Поранешниот секретар за надворешни работи на Британија, [[Робин Кук]], напишал дека зборот Ал-Каеда треба да се преведе како „базата на податоци“ (the database), бидејќи првично се однесувал на компјутерско досие со илјадници муџахедински војници кои биле регрутирани и обучени со помош на [[ЦИА]] за да се победат [[Руси]]те<ref>{{
== Идеологија ==
Ред 147:
== Историја ==
Историјата на организацијата може да се подели во пет фази: почетоците во доцните осумдесетти, „пустинскиот“ период од 1990-1996 година, нејзината „златна ера“ од 1996-2001 година, периодот на мрежата од 2001-2005 година и период на фрагментација од 2005 – до денес<ref>{{
=== Џихад во Авганистан ===
Ред 153:
[[Податотека:Afghan Muja crossing from Saohol Sar pass in Durand border region of Pakistan, August 1985.png|thumb|upright]]
Корените на Ал-Каеда како мрежа која поттикнува [[тероризам]] низ светот и обучува оперативци може да се побараат во Советската војна во Авганистан ([[декември]] [[1979]] - [[февруари]] [[1989]])<ref>{{
|title=1986–1992: CIA and British Recruit and Train Militants Worldwide to Help Fight Afghan War
|url=http://www.cooperativeresearch.org/context.jsp?item=a86operationcyclone
Ред 209:
По повлекувањето на Советскиот сојуз од Авганистан во [[февруари]] [[1989]] година Бин Ладен се вратил во [[Саудиска Арабија]]. [[Ирачка инвазија врз Кувајт|Ирачката инвазија врз Кувајт]] во [[август]] [[1990]] година ги ставила Кралството и Куќата на Сауд на ризик. Највредните светски нафтени полиња биле на лесно впечатлива оддалеченост од Ирачките сили во Кувајт, а повикот на Садам за пан-арабизам/исламизам можел да предизвика внатрешни несогласувања.
Во екот на навидум масивно ирачко воено присуство, сопствените сили на [[Саудиска Арабија]] биле добро вооружени, но во помал број. Бин Ладен му ги понудил услугите на своите муџахедини на кралот Фахд за да ја заштити Саудиска Арабија од ирачката армија. Монархот на Саудиска Арабија ја одбил неговата понуда, одлучувајќи притоа да им дозволи на САД и на сојузничките сили да распоредат трупи на територијата на Саудиска Арабија<ref>{{
Распоредувањето го разлутило Бин Ладен кој сметал дека присуството на странски трупи во „земјата на двете џамии“ ([[Мека]] и [[Медина]]) ја обезбожува [[Света земја|Светата земја]]. Откако јавно ја нападнал владата на Садиска Арабија за засолнувањето на американските трупи, тој бил протеран и принуден да живее во егзил во Судан.
Ред 231:
}}</ref>. Во [[јуни]] [[1995]] година многуте неуспешни обиди за да се убие египетскиот претседател [[Хосни Мубарак]] довеле до протерување на ЕИЏ, а во мај 1996 година и протерување на Бин Ладен од страна на суданската влада.
Според пакистанско-американскиот стопанственик [[Мансор Ијаз]], суданската влада и понудила на аминистрацијата на Клинтон голем број можности за апсење на Бин Ладен. Тие можности биле добро прифатени од страна на државниот секретар на САД , [[Медлин Олбрајт]], но одбиени кога [[Сузан Рајс]] и [[Ричард Кларк]] го убедиле советникот за национална безбедност [[Сенди Бергер]] да ја одбие понудата на Олбрајт. Тврдењата на Ијаз се појавиле во голем број колумни, вклучувајќи една во весникот „Los Angeles Times“<ref>{{
Неколку извори го оспорувале тврдењето на Ијаз, вклучувајќи ја и Националната комисија за терористички напади на САД (Комисија 9/11), која заклучила:
Ред 249:
Откако во [[мај]] [[1996]] година, [[Судан]] јасно дал до знаење дека Бин Ладен никогаш повеќе нема да биде добредојден, [[Авганистан]] кој бил под контрола на талибанците, со претходно воспоставени врски помеѓу групите, управуван со заедничка борбеност<ref>{{Harvnb|Kronstadt|Katzman|2008}}.</ref> и изолиран од американското политичко влијание и воена сила, обезбедил совршена локација за преместување на седиштето на Ал-Каеда. Талибанците ја штителе Ал-Каеда, а имала и легитимитет како дел од нивното Министерство за одбрана, иако само [[Пакистан]], [[Саудиска Арабија]] и [[Обединетите Арапски Емирати]] ги признавале талибанците како легитимна влада на Авганистан.
Додека биле во Авганистан, талибанската влада ја задолжила Ал-Каеда да ја обучува [[Бригада 055|Бригадата 055]], која била елитен дел од талибанската армија од 1997-2001 година. Бригадата претежно била составена од странски борци, многу од нив ветерани од советската инвазија, и сите со истата основна идеологија на муџахедините. Во [[ноември]] [[2001]] година, кога со операцијата „''Трајна слобода''“ била соборена талибанската влада, многу борци од Бригадата 055 биле заробени или убиени, а оние кои преживеале се верувало дека заминале во [[Пакистан]] заедно со Бин Ладен<ref>{{
До крајот на 2008 година некои извори изјавиле дека талибанците ги прекинале сите врски со Ал-Каеда<ref>{{
=== Повик за глобален џихад ===
Ред 264:
[[Податотека:AnschalgInZahran1996 KhobarTower.jpg|thumb|right|Бомбандирање на згради во Кобар.]]
Во [[1996]] година, Ал-Каеда најавила џихад за отстранување на странските трупи и интереси од земјите кои тие ги сметале за исламски. Бин Ладен издал [[фатва]] (обврзувачки верски указ)<ref>{{
|title=Bin Laden's Fatwa
|url=http://www.pbs.org/newshour/terrorism/international/fatwa_1996.html
Ред 274:
<blockquote>Одлуката да се убиваат Американците и нивните сојузници, цивили и воени лица, е индивидуална должност на секој муслиман кој може да ја исполни во било која држава каде може да се направи тоа, со цел да се ослободат џамијата Ал Акса во Ерусалим и Светата џамија во Мека и со цел нивните армии да се повлечат од сите исламски земји, поразени и без можност да им се закануваат на муслиманите. Ова е во согласност со зборовите на Семоќниот Алах, „ борете се против сите пагани, како што тие се борат против сите вас“ и „борете се сè додека повеќе нема побуни и угнетување, и сè додека не преовладува правдата и вербата во Алах<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.ict.org.il/articles/fatwah.htm|title=Text of Fatwah Urging Jihad Against Americans|accessdate=May 15, 2006| archiveurl = http://web.archive.org/web/20060422210853/http://www.ict.org.il/articles/fatwah.htm| archivedate = April 22, 2006}}</ref></blockquote>
Ниту Бин Ладен, ниту Ал Завахири не поседувале традиционални исламски научни квалификации за да издадат фатва. Како и да е, тие го отфрлиле и презеле авторитетот на привремените улеми (експерти за религија, кои ги гледале како платени слуги на џахилијанскиот концепт). Поранешниот агент на Руската федерална служба за безбедност (ФСБ), [[Александар Литвиненко]], кој подоцна бил убиен, рекол дека осум месеци пред фатвата од [[1996]] година, [[ФСБ]] го обучувала Ал Завахири во камп во [[Дагестан]]<ref>{{Наведена мрежна страница| last = Nyquist| first = J.R. | title = Is Al Qaeda a Kremlin Proxy?| publisher=jrnyquist.com| date = August 13, 2005| url = http://www.jrnyquist.com/nyquist_2005_0813.htm| archiveurl= http://web.archive.org/web/20080417001945/http://www.jrnyquist.com/nyquist_2005_0813.htm| archivedate= 17 април 2008}}</ref><ref>{{
=== Ирак ===
Ред 284:
=== Сомалија и Јемен ===
{{главна|Ал-Шабааб|Ал-Каеда на Арапскиот полуостров}}
Во [[Сомалија]], агентите на Ал-Каеда соработувале со своето сомалиско крило, создадено од групата Ал Шабааб. Во февруари 2012 година Ал Шабааб официјално се приклучила на Ал-Каеда, изјавувајќи ја лојалноста кон Ал-Каеда во заедничко видео<ref name="Join AQ">{{
Процентот на терористички напади на Западот кои доаѓале од авганистанско-пакистанската граница значително се намалиле од скоро 100% до 75% во [[2007]] година и до 50% во 2010 година, откако Ал-Каеда се преместила во [[Сомалија]] и [[Јемен]]<ref>{{
Во [[јануари]] [[2009]] година, дивизијата на Ал-Каеда во [[Саудиска Арабија]] се споила со крилото во [[Јемен]] и ја формирале Ал-Каеда на [[Арапски полуостров|Арапскиот Полуостров]]<ref>{{
=== Американски операции ===
Ред 297:
| accessdate =April 18, 2010
| publisher=[[Director of Central Intelligence]]
| url = http://www.foia.cia.gov/docs/DOC_0001110635/0001110635_0001.gif |archiveurl=https://archive.is/OYvs|archivedate=July 30, 2012}}</ref>. Претставници на САД го нарекле Авлаки „''пример на Ал-Каеда за влез''“ во САД во [[2008]] година по испитување на неговата поврзаност со киднаперите од [[11 септември]]<ref>{{Наведена книга | last = National Commission on Terrorist Attacks | title = The 9/11 Commission Report | publisher = W. W. Norton & Company | date = July 22, 2004 (first edition) | url = http://govinfo.library.unt.edu/911/report/911Report_Ch9.pdf | isbn = 0-393-32671-3}}</ref> каде загинале 2.977 луѓе<ref name="Flags">{{
Анонимен претставник тврдел дека има добра причина да верува дека Авлаки „бил вклучен во многу сериозни терористички активности откако замина од САД, (после 11 септември), вклучувајќи планирани напади против Америка и нашите сојузници“<ref>[http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2008/02/26/AR2008022603267_pf.html WashingtonPost.com], Imam From Va. Mosque Now Thought to Have Aided Al-Qaeda, 27 февруари 2008.</ref>. Покрај тоа, бомбашот на [[Божиќ]], [[Умар Фарук Абдулмуталаб]] рекол дека Ал Авлаки бил еден од неговите инструктори во Ал-Каеда.<ref name="jet_terror">{{
Претседателот на САД [[Барак Обама]] одобрил убивање на Ал Авлаки до [[април]] [[2010]], што го направило првиот граѓанин на САД ставен на листата на најбарани на [[ЦИА]]. За тоа била потребна согласност од Националниот совет за безбедност на САД и официјалните лица изјавиле дека било прифатливо за лица кои ја довеле во опасност националната безбедност<ref name="washingtonpost2">{{
=== Смртта на Осама Бин Ладен ===
Ред 307:
[[Податотека:Osama bin Laden compound1.jpg|thumb|Поглед кон куќата на Бин Ладен каде тој бил убиен.]]
На [[1 мај]] [[2011]] во Вашингтон (2 мај според пакистанско време), претседателот на САД, [[Барак Обама]] изјавил дека Осама Бин Ладен бил убиен од „мал американски тим“ кој дејствувал под директна наредба на Обама во тајна операција во [[Аботабад]], [[Пакистан]]<ref name="guardian1">{{
== Напади ==
Ред 321:
Ал-Каеда извршила вкупно шест поголеми терористички напади, од кои четири во својот [[џихад]] против Америка. Во сите случаи, лидерството го планирало нападот неколку години претходно, припремање за испорака на оружјето и експлозивите и обезбедување на засолниште и лажни идентитети за оперативците.
Ал-Каеда обично не исплаќа парични средства за напади и многу ретко прави електронски трансфери<ref>{{
=== 1992 година ===
Ред 348:
{{Главна|Напад на американската амбасада (1998)}}
Во 1996 година, Бин Ладен испланирал завера за убиство на Клинтон додека претседателот бил во [[Манила]] за Азиско-тихоокеанската економска соработка (АПЕК). Сепак, агенти на разузнавачката служба пресретнале порака само неколку минути пред да тргне колоната и ја предупредиле Тајната служба на САД. Агентите подоцна пронашле бомба поставена под мост.<ref>{{
Бомбардирањата на американските амбасади во [[Источна Африка]] во [[1998]] година, резултирале со повеќе од 300 жртви, главно месни жители. Како одговор на тоа, бран од крстосувачки ракети биле лансирани од страна на војската на САД и уништиле база на Ал-Каеда во [[Кост]], [[Авганистан]], но немало жртви во редовите на Ал-Каеда.
Ред 361:
Нападите биле извршени од страна на Ал-каеда, постапувајќи во согласност со фатвата од [[1998]] година издадена против САД и нивните сојузници од страна на воени сили под команда на Бин Ладен, Ал Завахири и други.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.fas.org/irp/world/para/docs/980223-fatwa.htm|title=Jihad Against Jews and Crusaders| accessdate=June 16, 2010| date=23 февруари 1998}}</ref>. Како виновници за нападите доказите укажуваат на бомбаши-самоубијци водени од воениот командант на Ал-Каеда [[Мухамед Ата]], со Бин Ладен, Ајман Ал Завахири, [[Калид Шеик Мухамед]] и Хамбали како главни организатори и дел од политичката и воената команда.
После 11 септември 2001 година, биле објавени пораки од Бин Ладен во кои ги пофалил нападите и ја објаснил нивната мотивација, но негирал било каква инволвираност<ref>{{
Бин Ладен тврдел дека Америка ги масакрира муслиманите во [[Палестина]], [[Чеченија]], [[Кашмир]] и [[Ирак]] и муслиманите треба да го задржат „правото за одмазднички напад“. Тој исто така тврдел дека во нападите на 11 септември не биле мета жени и деца, туку американските лица со воена и економска моќ<ref>Hamid Miir 'Osama claims he has nukes: If U.S. uses N-arms it will get the same response' "Dawn: the Internet Edition" November 10, 2001</ref>.
Излегле докази на виделина дека првичните цели за нападот можеби биле нуклеарните централи на источниот брег на САД. Подоцна целите биле променети од страна на Ал-Каеда, бидејќи се плашеле дека таков напад би можело да излезе од контрола.<ref name=AL-QAIDA-LEADERS-SAY-NUCLEAR-POWER-STATIONS-WERE-ORIGINAL-TARGETS>{{
|title=Al-Qaida leaders say nuclear power stations were original targets
|url=http://www.guardian.co.uk/afghanistan/story/0,1284,788431,00.html
|work=The Guardian |location=UK |date=9 септември 2002| first=Giles | last=Tremlett| archiveurl= http://web.archive.org/web/20070122160702/http://www.guardian.co.uk/afghanistan/story/0%2C1284%2C788431%2C00.html| archivedate= 22 јануари 2007}}</ref><ref name=Al-Qaeda-SCALED-BACK-10-PLANE-PLOT>{{
|title=Al Qaeda Scaled Back 10-Plane Plot
|url=http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/articles/A45853-2004Jun16_2.html
Ред 389:
* Холандија<ref name="Netherlands">{{Наведена мрежна страница|url=http://ftp.fas.org/irp/world/netherlands/aivd2004-eng.pdf|title=Annual Report 2004|accessdate=June 11, 2007|author=[[General Intelligence and Security Service]]|format=PDF| archiveurl= http://web.archive.org/web/20070614032136/http://ftp.fas.org/irp/world/netherlands/aivd2004-eng.pdf| archivedate= June 14, 2007 <!--DASHBot-->}}</ref>
* НАТО<ref name="NATOQaeda">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.nato.int/docu/speech/2001/s011122b.htm|title=Press Conference with NATO Secretary General, Lord Robertson|accessdate=October 23, 2006|author=NATO| archiveurl= http://web.archive.org/web/20061026040125/http://www.nato.int/docu/speech/2001/s011122b.htm| archivedate= October 26, 2006 <!--DASHBot-->}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.nato.int/structur/library/bibref/them0305.pdf|title=AL QAEDA|author=NATO Library|year=2005|accessdate=June 11, 2007|format=PDF| archiveurl= http://web.archive.org/web/20070614032137/http://www.nato.int/structur/library/bibref/them0305.pdf| archivedate= June 14, 2007 <!--DASHBot-->}}</ref>
* Русија<ref name="Russia">{{
* Јужна Кореја<ref name="Korea">{{
* Шведска
* Швајцаријаd<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.efv.admin.ch/d/dokumentation/downloads/themen/finanzkrimi/CH_UNTerror_1201_e.pdf|title=Report on counter-terrorism submitted by Switzerland to the Security Council Committee established pursuant to resolution 1373 (2001)|date = December 20, 2001|accessdate=June 11, 2007|format=PDF| archiveurl= http://web.archive.org/web/20070609153811/http://www.efv.admin.ch/d/dokumentation/downloads/themen/finanzkrimi/CH_UNTerror_1201_e.pdf| archivedate= June 09 2007 <!--DASHBot-->}}</ref>
Ред 404:
По последиците од нападите, владата на [[САД]] одлучила да возврати со воена сила и започнала да ги подготвува своите вооружени сили за да го собори талибанскиот режим кој сметале дека ја штити Ал-Каеда. Пред да нападнат, САД му дале можност на талибанскиот лидер [[Мулах Омар]] да го предаде Бин Ладен и неговите најблиски соработници. Првите сили кои биле поставени во Авганистан биле паравоени единици од елитната Дивизија за специјални активности на ЦИА.
Талибанците понудиле да го предадат Бин Ладен на судење во неутрална земја доколку САД обезбедат докази за соучество на Бин Ладен во нападите. Претседателот на САД, [[Џорџ Буш]] одговорил: „Знаеме дека е виновен. Предадете го“<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.seacoastonline.com/2001news/10_15_w1.htm| title=U.S. Jets Pound Targets Around Kabul| work=[[The Portsmouth Herald]]| date=October 15, 2001|accessdate=July 6, 2006}}</ref>, а британскиот премиер [[Тони Блер]] ги предупредил талибанците: „Предадете го Бин Ладен или предадете ја власта“<ref>{{
Набргу САД и нивните сојузници го нападнале Авганистан и заедно со Авганистанската северна алијанса ја симнале од власт талибанската влада во [[Авганистанска војна|Авганистанската војна]].
Ред 413:
Повторно, прикриени со интензивни воздушни бомбардирања, пешадијата на САД и локалните авганистански сили нападнале, ја уништиле воената позиција на Ал-Каеда и убиле или заробиле многу од војниците. До почетокот на 2002 година, на Ал-Каеда и бил нанесен сериозен удар во нејзините оперативни капацитети, а авганистанската инвазија имала почетен успех. Сепак, во Авганистан продолжил талибанскиот бунт и првите двајца лидери на Ал-Каеда, Бин Ладен и Ал Завахири избегнале апсење.
Се водела дебата за вистинската природа на улогата на Ал-Каеда во нападите на [[11 септември]] и откако започнала инвазијата на [[САД]], Министерството за надворешни работи на САД објавило видеолента на која се гледало како Бин Ладен разговара со мала група на приврзаници некаде во Авганистан, кратко време пред талибанците да бидат симнати од власт.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.defenselink.mil/releases/2001/b12132001_bt630-01.html| title=U.S. Releases Videotape of Osama Bin Laden| accessdate=July 4, 2006| date=December 13, 2001| archiveurl = http://web.archive.org/web/20060625223529/http://www.defenselink.mil/releases/2001/b12132001_bt630-01.html| archivedate = June 25, 2006}}</ref>. Иако автентичноста била доведена во прашање од страна на некои<ref>{{
Во [[септември]] [[2004]] година, Националната комисија за терористички напади на САД, Комисијата 9/11, која ги истражувала нападите од 11 септември официјално заклучила дека нападите биле смислени и имплементирани од страна на оперативците на Ал-Каеда.<ref>{{Наведена мрежна страница| url=http://www.9-11commission.gov/| title=National Commission on Terrorist Attacks Upon the United States| accessdate=April 27, 2006| date=September 20, 2004| archiveurl= http://web.archive.org/web/20060427220632/http://www.9-11commission.gov/| archivedate= 27 април 2006}}</ref>. Во [[октомври]] [[2004]] година, на видеолента објавена преку Ал Џезира, Бин Ладен ја презел одговорноста за нападите, кажувајќи дека бил инспириран од израелските напади врз солитери во инвазијата на Либан од 1982 година: „Како што гледав во срушените кули во Либан, ми дојде на ум дека треба да го казниме угнетувачот и дека треба да уништиме кули во Америка со цел да почувствуваат дел од она што ние почувствувавме и така да ги заплашиме да не убиваат наши жени и деца“.
До крајот на 2004 година, владата на САД објавила дека две третини од повеќето членови со висока позиција во Ал-Каеда од 2001 година биле фатени и испрашувани од ЦИА: [[Абу Зубајдах]], [[Рамзи Бин Ал Шиб]] и [[Абд Ал Рахим Ал Нашири]] во 2002 година<ref name="martinez interrogations">{{
== Активности ==
Ред 425:
Исламистичките бунтовници во [[Сахара]] кои самите се нарекувале Ал-Каеда во исламскиот [[Магреб]], во последните години го зголемиле своето насилство<ref>
*{{
*{{
*{{
=== Европа ===
{{главна|Ал-Каеда во Европа}}
Во [[2003]] година, исламистите извршиле серија бомбашки напади во [[Истанбул]], во кои загинале 57 луѓе а 700 биле повредени. 74 луѓе биле обвинети од турските власти. Некои се сретнале претходно со Бин Ладен и иако експлицитно одбиле да дадат заветсза верност кон Ал-Каеда побарале нивен благослов и помош<ref>{{
Во [[2009]] година, [[Танвир Хусеин]], [[Асад Сарвар]] и [[Ахмед Абдула Али]] од [[Лондон]], биле осудени за завера за активирање бомби во безалкохолни пијалаци во седум авиони за [[Канада]] и [[САД]].<ref>* {{
* {{
=== Арапскиот свет ===
Ред 461:
Во [[Ирак]] силите на Ал-Каеда кои не биле цврсто поврзани со лидерството биле вклучени во организацијата „Група за монотеизам и џихад“ водена од [[Абу Мусаб ал Заркави]]. Специјализирани за самоубиствени операции, тие биле „клучен поттикнувач“ на бунтот на [[сунити]]те<ref>{{Harvnb|Riedel|2008|p=100}}.</ref>. Иако тие имале мал удел во бунтот, околу 30-42% од вкупниот број на самоубиствени бомбашки напади кои се случиле во раните години се сметало дека се од организацијата на Заркави<ref>See the following works cited in {{Harvnb|Riedel|2008|p=101}}:
*{{Harvnb|Hafez|2007|pp=97–98}}
*{{
Ал-Каеда започнала да обучува [[Палестинци]] во доцните 1990-ти. Ова не треба да сугерира дека борците во отпорот биле помалку застапени во мрежата, бидејќи голем број Палестинци, повеќето од [[Јордан]], сакале да се придружат и успеале да добијат значајни функции во Авганистан<ref name="palestinian operatives">{{Harvnb|Gunaratna|2002|p=150}}.</ref>. На големите групи како [[Хамас]] и [[Палестински исламски џихад|Палестинскиот исламски џихад]], кои соработувале со Ал-Каеда, им било тешко да прифатат стратешки сојуз, бидејќи се плашеле дека Ал-Каеда ќе ги кооптира нивните помали ќелии. Во последно време ова е можеби променето, бидејќи Израелските служби за безбедност и разузнавање сметаат дека Ал-Каеда успеала да инфилтрира операртивци од окупираните територии во Израел и го чека вистинското време за напад<ref name="palestinian operatives"/>.
Ред 496:
Во минатото, [[Alneda.com]] и [[Jehad.net]] биле можеби најзначајните вебсајтови на Ал-Каеда. Сајтот Alneda.com, првично бил срушен од страна на Американецот [[Џон Меснер]], но оние кои го одржувале се спротивставиле со тоа што го пренеле сајтот на разни сервери и стратешки ја преместувале содржината.
САД моментално се обидува да екстрадира еден британски специјалист за информатичка технологија, [[Бабар Ахмад]]<ref>{{
=== Воздухопловна мрежа ===
Според сторија на Ројтерс, се верува дека Ал Кaеда оперира со тајна воздухопловна мрежа која вклучува „неколку авиони [[Боинг 727]]“, турбопропелери и приватни авиони на млазен погон. Врз основа на извештај на [[Оддел за домашна безбедност на САД|Одделот за домашна безбедност на САД]], сторијата вели дека Ал-Каеда најверојатно употребува авиони за пренесување на дрога и оружје од [[Јужна Америка]] до некои нестабилни земји во [[Западна Африка]]. Авионот Боинг 727 може да носи товар до 10 тони. На крајот дрогата се шверцува во Европа за дистрибуција и продажба, а оружјето се користи за конфликти во [[Африка]] а можеби и на други места. Вооружени лица поврзани со Ал Каеда се повеќе киднапирале европејци за откуп. Со профитот од продажбите на дрога и оружје, како и со откупите од киднапирањата, се финансирале повеќе воени активности<ref>{{
== Наводна инволвираност на ЦИА ==
Експертите дебатирале дали нападите на Ал-Каеда биле последица од програмaтa на [[ЦИА]] „[[Операција Циклон]]“ за да им се помогне на авганистанските муџахедини. Британскиот министер за надворешни работи од 1997-2001 година, [[Робин Кук]], напишал дека Ал-Каеда и Бин Ладен биле „производ од монументална грешна проценка од страна на западните агенции за безбедност“, и дека „Ал-Каеда, буквално „база на податоци“, првично била компјутерска податотека од илјадници муџахедини кои биле регрутирани и обучени со помош на ЦИА за да ги победат Русите<ref>{{
[[Мунир Акрам]], пакистански постојан претставник во Обединетите Нации од 2002 до 2008 година, во писмо објавено во Њујорк Тајмс на [[19 јануари]] [[2008]] година напишал:
<blockquote>Стратегијата да се поддржат Авганистанците против воената интервенција на Советските сили била развиена од повеќе разузнавачки агенции, вклучувајќи ја ЦИА и Пакистанската разузнавачка агенција (ИСИ). По повлекувањето на Советскиот Сојуз, Западните сили го напуштиле регионот, оставајќи 40.000 војници донесени од неколку земји го водат анти-советскиот џихад. Пакистан бил оставен да се соочи со последиците од екстремизам, дрога и оружје<ref>{{
|accessdate=October 17, 2009
|title=Pakistan, Terrorism and Drugs
Ред 521:
Но Берген и други тврделе дека немало потреба да се регрутираат странци кои не ги познаваат локалниот јазик, обичаи и карактеристики на земјата бидејќи имало четвртина милион локални Авганистанци кои биле спремни да се борат, дека странските муџахедини немале потреба од американски финансии бидејќи добивале неколку стотици милиони долари годишно од неамерикански, муслимански извори, дека не било можно Американците да ги обучуваат муџахедините бидејќи пакистанските официјални лица немало да дозволат повеќе од неколку од нив да оперираат во Пакистан и ниту еден во Авганистан и дека авганистанските Арапи скоро секогаш биле воени исламисти кои биле непријателски настроени кон западњаците без разлика дали тие им помагале на муслимаснките авганистанци или не.
Според Питер Берген, познат по водењето на првото телевизиско интервју со Бин Ладен во 1997 година, идејата дека „ЦИА го финансира или обучува Бин Ладен.... е народен мит. Не постојат докази за тоа... Бин Ладен имал свои пари, бил анти-Американец и оперирал тајно и самостојно... Вистинската приказна е дека ЦИА немала поим кој е овој човек сè до 1996 година кога поставиле единица која започнала да го следи.<ref>{{
Во неговиот познат извештај за Ал-Каеда, англискиот новинар Џејсон Бурк напишал:
Ред 527:
== Пошироко влијание ==
[[Андрес Брејвик]] бил инспириран од Ал-Каеда, нарекувајќи ја „најуспешното револуционерно движење во светот“. Се обидел да „создаде европска верзија на Ал-Каеда“<ref>{{
== Критики ==
Ред 540:
<blockquote>Брату Осама, колку крв се пролеа? Колку невини луѓе, деца, страци и жени беа убиени... во името на Ал-Каеда? Ќе бидеш ли задоволен да го сретнеш Семоќниот Бог носејќи го на својот грб товарот од овие стотици илјади или милиони жртви?<ref name=theunraveling>{{Harvnb|Bergen|Cruickshank|2008}}.</ref></blockquote>
Според анкети на истражувачкиот центар Пју, пред [[2008]] година поддршката на Ал-Каеда била прилично опадната во делови на муслиманскиот свет<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.realclearpolitics.com/articles/2008/05/taking_stock_in_the_war_on_ter.html |title=Taking Stock of the War on Terror |publisher=Realclearpolitics.com |date=22 мај 2008}}</ref>. Во последните 5 години се намалил бројот на луѓе кои поддржуваат самоубиствени бомбардирања во [[Индонезија]], [[Либан]] и [[Бангладеш]]. Според анкета во декември од страна на тинк-тенк организацијата во Вашингтон, Terror Free Tomorrow, во Саудиска Арабија, сега само 10% имаат позитивно мислење за Ал-Каеда<ref>{{
Во 2007 година, затворениот [[Саид Имам ал Шариф]], влијателен авганистански Арап, „идеолошки кум на Ал-Каеда“ и поранешен поддржувач на текфирот, сензационално ја повлекол поддршката кон Ал-Каеда со книгата „''Wathiqat Tarshid Al-'Aml Al-Jihadi fi Misr w'Al-'Alam'' “ (Рационализирање на џихад во Египет и светот).
| |||