Каучук: Разлика помеѓу преработките
| [проверена преработка] | [проверена преработка] |
Избришана содржина Додадена содржина
Нема опис на уредувањето |
с Замена со македонски назив на предлошка, replaced: Cite book → Наведена книга |
||
Ред 1:
[[Податотека:Latex - Hevea - Cameroun.JPG|thumb|200п|upright|Собирање на латекс од дрво во Камерун.]]
[[Податотека:Rubber tree plantation Thailand タイのゴム園 DSC05246.jpg|200px|thumb|Планатажа на дрва за гума во Тајланд.]]
'''Гума''' — [[еластомер]] (еластичен јаглеводороден [[полимер]]) кој првично се добива од [[латекс]], колоидно млеко произведено од некои растенија со што се прави пресек на кората на растенијата. Латексот е леплив, се собира и потоа се преработува во гума, прочистената форма на гума е [[полистирен]], кој пак може да се произведува и синтетички. Природна гума се користи во многу производи. Гумата е вообичаено многу раздвижлива, флексибилна и исклучително водоотпорна.<ref name="Ullmann">Heinz-Hermann Greve "Rubber, 2. Natural" in ''Ullmann's Encyclopedia of Industrial Chemistry'', 2000, Wiley-VCH, Weinheim. {{DOI|10.1002/14356007.a23_225}}</ref><ref name="Tehnologija gume">Horvat, Zvonimir, ''Tehnologija gume'', Udruženje preduzeća za industriju gume FNRJ, Beograd, 1960.</ref><ref>{{
== Историја ==
Со откривањето на Америка во 1492 година Европејците, покрај кафето, пченката и компирот, ја откриле и гумата. Каучуковото растение „Hevea brasiliensis“ е со потекло од [[Бразил]], а денес ова растение расте на плантажи во речиси сите области на жешкиот појас. Млечниот сок, кој протекува од печеното дрво, се нарекува латекс. Млечниот сок кој капе од засечено стебло [[хевеја]] го нарекуваме латекс. Со згустувањето на овој сок настанува [[каучук]], а овој збор потекнува од зборот на домородците „Cahuchu“, што означува дрво кое плаче.
Првите парчиња увезена гума во Европа служеле како многу интересна работа прикажана на саеми, додека научниците спроведувале тестови за да ја откријат можноста за нејзина примена за практични цели. Имало обиди да се создаде водоотпорни мантили од платно. Високата адхезија на гумата на собна температура, особено при малку повисока температура, ја спречувала поголемата употреба на овој производ. Англискиот научник [[Џозеф Пристли]] забележал во 1770 година дека гумата ја отстранува трагата на молив, и затоа денес во [[Англија]] и [[Америка]], гумата се нарекува „rubber“, што значи, меѓу другото, „[[гума за бришење]]“.
Прв пронајдок на процес на преработка на каучук бил мастицирање, т.е. претворање на еластичен каучук со гмечење меѓу ваолоци во пластична маса. Така згмечениот каучук многу полесно се топел во [[бензин]], [[бензол]] и другите органски растворувачи. Овој пронајдок е дело на [[Томас Хенког]] од Англија, 1820 година.
На пластичниот [[каучук]] му се додавани различни хемикалии со изложување во различните услови. Така 1839 година Чарлс Гудјир забележал дека каучукот со додавање на [[сулфур]] и затоплување се добивала нова смеса која имала значителна изменети состојби. Подоцна овој спој на каучук и сулфор добил име гума, а самиот процесе наречен [[вулканизација]]. Гумата за разлика од каучук не покажува поголема лепливост и поради зголемување на температура, а покрај тоа и нејзината цврстина е зголемена.
| |||