Силно заемодејство: Разлика помеѓу преработките
| [проверена преработка] | [проверена преработка] |
Избришана содржина Додадена содржина
Нема опис на уредувањето |
с Замена со македонски назив на предлошка, replaced: cite book → Наведена книга (2) |
||
Ред 1:
{{Стандарден модел}}
'''Силно заемодејство''' — механизмот одговорен за силната нуклеарна сила, (наречена и '''силна сила''', '''силна нуклеарна сила''' или '''обоена сила''') едно од четирите [[основно заемодејство|основни заемодејства]] во природата, останатите три се [[електромагнетизам|електромагнетизмот]], [[слабо заемодејство|слабото заемодејство]] и [[гравитација]]та. Со сила ефективна само на растојание од неколку [[фемтометар|фемтометри]], истата сила е 137 пати посилна од електромагнетизмот, и милион пати посилна од слабото заемодејство и многупати посилна од гравитацијта на тоа растојание. Со ова заемодејство се обезбедува стабилната состојба на обичната материја, бидејќи ги обединува [[кварк]]овите во елементарните честички во [[хадрон]]ски честички како што се [[протон]]ите и [[неутрон]]ите, најголемите составни делови од масата на обичната материја. Понатмошно, поголемиот дел од [[еднаквост на масата и енергијата|масата и енергијата]] на обичниот [[протон]] или [[неутрон]] е во облик на силно поле од енергија, поединечните кваркови обезбедуваат само околу 1% од масата и енергијата на протонот.
Силното заемодејство се набљудува во две области: при поголеми растојанија (околу 1 до 3 фм.), фи поврзува [[протон]]ите и [[неутрон]]ите со што се создава [[атомско јадро|јадрото]] на [[атом]]от.При помали растојанија (помали од 0.8 фм., полупречникот на јадрото), е силата (пренесена преку [[глуон]]ите) која ги држи [[кварк]]овите заедно при што се образуваат протони,неутрони и останатите [[хадрон]]ски честички. Силното заемодејство има толку силно дејство така што енергијата на тело сврзано од оваа сила е доволно висока за да се [[еднаквост на масата и енергијата|добијат нови масивни честички]]. Така, ако хадроните се заглават од високо-енергетски честички, ќе се добијат нови хадронски честички, нема да се оддаде слободно зрачење ([[глуон]]и). Ова својство на силното заемодјство се нарекува [[запазување на бојата]], и истото го попречува „оддавањето“ на енергија од силното заемодејство: наместо тоа, во практиката, се набљудуваат [[млаз (физика на честичките)|млазови]] масивни честички.
Ред 17:
Посилна привлечна сила била осмислена со која би се објаснило како јадрото останувало сврзано и покрај одбивните сили кои се присутни кај протоните. Оваа претпоставена сила била наречена ''силан сила'', за која се верувало дека е силата која дејствува на [[нуклеони|протоните и неутроните кои го образуваат јадрото]].
Подоцна било откриено дека протоните и неутроните не се основни честички, туку истите се изградени од составни честички наречени [[кварк]]ови. Силното заемодејство меѓу нуклеоните било спореден ефект од многу поосновна сила која ги сврзувала кварковите во протоните и неутроните. Теоријата на [[квантна хромодинамика|квантната хромодинамика]] објаснува дека кварковите носат [[промена на боја]], иако нема поврзаност со видливите бои.<ref>{{
|last=Feynman |first=R. P. |authorlink= Ричард Фајнман
|year=1985
Ред 53:
Остаточниот ефект од силното заемодејство се нарекува [[нуклеарна сила]]. Нуклеарната сила дејствува меѓу [[хадрон]]ите, како што се [[мезон]]ите или пак [[нуклеон]]ите во атомското јадро. Ова „остаточно силно заемодејство“, кое дејствува непосредно, оддава глуони кои создаваат дел од виртуелните [[пион|пи]] и [[ро-мезон|ро]] [[мезон]]и, кои пак, ја оддаваат нуклеарната сила меѓу нуклеоните.
Остаточното силно заемодејство е многу мал остаток од силното заемодејство кое ги поврзува кварковите заедно во протоните и неутоните. Оваа сила е многу послаба ''меѓу'' неутроните и протоните, бидејќи најголемиот де од силата е неутрализирана во самите честички, на ист начин како кај електромагнетните сили меѓу неутралните атоми ([[ван дер Валсова сила]]) и многу послаба од електромагнетната сила која ги држи атомите поврзани меѓусебно.<ref>{{
|last=Fritzsch |first=H.
|year=1983
Ред 89:
{{Нормативна контрола}}
[[Категорија:Концепти во физиката]]
[[Категорија:Квантна хромодинамика]]
| |||