Специјална теорија за релативноста: Разлика помеѓу преработките
| [проверена преработка] | [проверена преработка] |
Избришана содржина Додадена содржина
с Замена со македонски назив на предлошка, replaced: cite web → Наведена мрежна страница (4) |
с Замена со македонски назив на предлошка, replaced: Cite journal → Наведено списание, cite journal → Наведено списание (11) |
||
Ред 203:
Во дијаграмот 2 растојанието AB е 'зависно од времето', пример, постои појдовен систем во кој настаните А и В се случуваат во истата местоположба во просторот, се разликуваат само по различните временски периоди. Ако A му претходи на B во тој систем, тогаш A му претходи на B во сите системи. Хипотетички е можно за материјата (или информацијата) да пропатува од A до B, па затоа постои можност за причинска поврзаност (каде A е причината за постоење на B).
Растојанието AC на дијаграмот е 'просторно зависно', пример, постои појдовен систем кој настаните A и C се случуваат истовремено, и се раздвоени само просторно. Постојат системи во кои А се случува пред C (како што е прикажано) и системи во кои C се случува пред A. Ако е можно да постои причинско-ефектна врска помеѓу настаните A и C, поради ова ќе настанат причински парадокси. На пример, ако A е причината, а C е ефектот, тогаш ќе имаме појдовни системи во кој ефектот се случува пред причината. Иако ова само по себе нема да предизвика парадокс, може да се покаже <ref>R. C. Tolman, ''The theory of the Relativity of Motion'', (Berkeley 1917), p. 54</ref><ref>{{
Ако, треба да се зачува [[причиност]]а, една од последиците е на специјалната релативност е дека ниеден информационен сигнал или пак материјално тело може да патува побрзо од светлината во вакуум. како и да е, некои „нешта“ се уште можат да се движат со брзини поголеми од брзината на светлината. На пример, местоположбата на светлински рефлектор кој го осветлува дното на облакот може да се движи побрзо од брзината на светлината доколку рефлекторот се вклучи достатно брзо.<ref>{{cite book
Ред 217:
Дури и да не се земе предвид причиноста, постојат други силни причини дека летот со брзини поголеми од брзината на светлината е забранет поради специјалната релативност. На пример, ако се дејствува со постојана сила на тело во бесконечно долг период, тогаш интегрирајќи {{nowrap|1=''F'' = ''dp''/''dt''}} се добива импулс кој расте без запирање, сето ова се должи на <math>p = m \gamma v</math> се добива [[бесконечност]] како што <math>v</math> се приближува кон ''c''. За набљудувач кој не забрзува, ќе му изгледа дека објектот ја зголемува инерцијата, за да се добие помало забрзување во поглед на истата сила која се вложува. Ова однесување е забележано кај [[забрзувач на честички|забрзувачите на честички]], каде секоја честичка е забрзана со помош на електромагнетна сила.
Теоретските и експериментални проучувања на тунелскиот ефект од страна на [[Гунтер Нимц]] и Петриса Екле покажале дека при специјални услови сигналите можат да патуваат со брзини поголеми од брзината на светлината.<ref name=Nimtz1>{{
==Геометрија на време-просторот==
Ред 487:
|url=http://books.google.com/books?id=IyJhCHAryuUC}}, [http://books.google.com/books?id=IyJhCHAryuUC&pg=PA195 Extract of page 195 (with units where c=1)]
</ref> Во силно гравитационо поле, мора да се употребува [[општа теорија за релативноста|општата теорија за релативноста]]. Општата релативност преминува во специјална релативност на границата на слабото поле. При многу мали големини, како што е [[Планкова должина|Планковата должина]] и помали, мора да се земат предвид и квантните ефекти при што се добива [[квантна гравитација|квантната гравитација]]. Но при макроскопски големини и при отсуство на силни гравитациони полиња, специјалната релативност опитно се испитува со висока прецизност (10<sup>−20</sup>)<ref>The number of works is vast, see as example:<br />
{{
An overview can be found on [http://www.edu-observatory.org/physics-faq/Relativity/SR/experiments.html this page]</ref>
а со тоа и прифатена од целата научна заедница. Резултатите од опитите кои како да се спротивставени и не се повторливи се верува дека се грешки кои настанале при испитувањето.
Ред 495:
Њутновата механика математички ја следи специјалната релативност при мали брзини (споредени со брзината на светлината) – со тоа Њутновата механика може да се смета како специјална релативност за тела кои се движат со мали брзини. Погледајте [[класична механика]] за пообемно образложение.
Неколку опити пред трудот на Ајнштајн во 1905 г. сега се толкуваат како докази за релативноста. Од сите овие Ајнштајн бил запознат со опитот на Физо,<ref>{{
* [[Физов опит|Физовиот опит]] (од 1851 г., повторен од Мајкелсон и Морли во 1886 г.) ја определува брзината на светлината во подвижна средина, со резултати кои се во согласност со релативистичкото собирање на колинеарни брзини.
Ред 519:
Првичниот [[Боров модел|Боров–Зомерфелдов атомски модел]] ја објаснува [[фина структура|фината структура]] на атомите на [[алкален метал|алкалните метали]] користејќи ја специјалната релативност и првичното познавање на [[квантна механика|квантната механика]] од тоа време.<ref>{{cite book|title=Quantum Physics of Atoms, Molecules, Solids, Nuclei and Particles|edition=2nd|pages=114–116|author=R. Resnick, R. Eisberg|publisher=John Wiley & Sons|year=1985|isbn=978-0-471-87373-0}}</ref>
Во 1928 г., [[Пол Дирак]] опишал значајна [[релативистичка бранова равенка]], сега позната како [[Диракова равенка]] во негова чест,<ref name="Dirac">{{
Од друга страна, постоењето на античестичките доведува до заклучокот дека релативистичката квантна механика не е доволна сама по себе за прецизни и целосни теории за заемодејствата на честичките. Наместо тоа, потребна е теорија за честички гледана како квантикувани полиња, и потребна е теорија наречена ''[[теорија на квантни полиња]]'', во која честичките можат да се [[анихилација|создадат или уништат]] низ просторот и времето.
| |||