Емил Затопек: Разлика помеѓу преработките

[проверена преработка][проверена преработка]
Избришана содржина Додадена содржина
с →‎Надворешни врски: Замена со македонски назив на предлошка, replaced: {{Commons category| → {{рв|
с Замена со македонски назив на предлошка, replaced: cite web → Наведена мрежна страница (6)
Ред 33:
'''Емил Затопек''' ({{IPA-cs|ˈɛmɪl ˈzaːtopɛk|-|Cs-Emil Zatopek.ogg}}; 19 септември 1922 – 22 ноември 2000) — [[Чехословачка|чехословачки]] атлетичар на долги патеки најдобро познат по освојувањето на три златни медали на [[Летни олимписки игри 1952|Летните олимписки игри 1952]] во [[Хелсинки]]. Тој освоил златни медали на трките на 5.000 и 10.000 метри, а третиот златен медал го освоил на [[маратон]]ската трка која била негова прва во кариерата, и за која се пријавил во последен момент.<ref name=sr/> Негов прекар бил "чешката локомотива".
 
Затопек бил првиот атлетичар кој ја соборил границата од 29 минути на трките на 10.000 метри (во 1954). Три години претходно, во 1951 година, тој за еден час истрчал 20 километри, со што поставил нов светски рекорд. Тој се смета за еден од најдобрите тркачи на 20. век и бил познат по бруталните методи на тренинг. Во 2013, уредниците на списанието [[Runner's World (списание)|''Runner's World'']] го одбрале него за најдобар тркач на сите времиња.<ref>{{citeНаведена webмрежна страница|url=http://rw.runnersworld.com/pdf/groat.pdf |title=Greatest Runner |format=PDF |date= |accessdate=12 May 2014}}</ref> Тој е единствениот атлетичар со победи на трките на 5.000 и 10.000 метри и маратон на иста олимпијада.
 
==Рани години==
Затопек бил шесто родено дете во скромна фамилија. На 16-годишна возраст, тој започнал да работи во фабриката за чевли [[Бата (чевли)|Бата]]<ref>{{citeНаведена webмрежна страница|url=http://www.robertfulford.com/2004-03-30-calder.html |title="All of them oddballs: Angus Calder sees the diversity of life", '&#39;The National Post'&#39; |publisher=Robertfulford.com |date=30 March 2004 |accessdate=12 May 2014}}</ref> во [[Злин]]. Затопек вели: "Еден ден, спортскиот тренер во фабриката, кој беше многу строг, покажа кон четири момчиња, вклучувајќи ме и мене, и ни нареди да трчаме на трка. Јас негодував дека сум слаб и не подготвен да трчам, но тренерот ме испрати на физички преглед, и докторот изјави дека сум совршено здрав. Па морав да трчам, и кога почнав, почуствував дека сакам да победам. Но на крајот сепак завршив на второто место. Така започна се."<ref>{{citeНаведена webмрежна страница|url=http://web.archive.org/web/20060821023144/http://www.runnersworld.com/dailyquotearchive/1,5429,s6-187-0-0-0-21-713,00.html |title='&#39;Runner's World'&#39; quote webpage |publisher=Web.archive.org |date=21 August 2006 |accessdate=12 May 2014}}</ref> Затопек завршил како втор од сто натпреварувачи. По тој момент, тој сериозно започнал да се интересира за трчањето. Тој се зачленил во локалниот атлетски клуб, каде развил своја тренинг програма, моделирана по тоа што прочитал за славниот [[Финска|фински]] олимпиец [[Паво Нурми]].<ref name="guardianolysrs">{{citeНаведена webмрежна страница |url=http://www.guardian.co.uk/sport/blog/2012/jun/22/50-olympic-stunning-moments-emil-zatopek |title=50 stunning Olympic moments No 41: Emil Zatopek the triple-gold winner |date=22 June 2012 |publisher=The Guardian |author=Burnton, Simon }}</ref>
 
Само четири години подоцна, во 1944 година, Затопек ги соборил чехословачките рекорди на 2,000, 3,000 и 5,000 метри. По крајот на војната тој се приклучил на чехословачката војска, каде имал повеќе време за неговиот исцрпувачки тренинг режим.<ref name="guardianolysrs"/>
Ред 55:
Херој во родната земја, Затопек бил влијателна личност во [[Комунистичка партија на Чехословачка|Комунистичката партија на Чехословачка]]. Сепак, тој се спротиставил на демократското крило во партијата, и по [[Прашката пролет]] во 1968 година, бил исклучен од комунистичката партија и од војската<ref name="guardianolysrs"/> и отстранет од сите важни позиции. Тој бил принуден да работа во рудник, да собира смет и да чисти улици со цел да ги задоволи своите егзистенционални потреби. По распадот на комунизмот, тој бил целосно рехабилитиран, добивајќи една од клучните улоги во чешкиот спортски сојуз. Лично од името на народот добил извинување од министерот за одбрана, а безброј пати добил признанија од претседателот [[Вацлав Хавел]].
 
Затопек починал во [[Прага]] на 22 ноември 2000 година на 78-годишна возраст, по долго боледување. На неговиот погреб во националниот театар на Прага присуствувале многу значајни ликови од меѓународниот спорт.<ref name="guardianolysrs"/> Во декември 2000 година, тој постхумно бил одликуван со [[Медал „Пјер де Кубертен|медалот „Пјер де Кубертен]]. Во 2012 година, тој бил еден од првите дванаесет атлетичари кој бил примен во [[Куќа на славни на ИААФ|куќата на славни на ИААФ]].<ref>{{citeНаведена webмрежна страница | title=Owens, Nurmi among first in IAAF Hall of Fame | work=[[Reuters]] | url=http://www.reuters.com/article/2012/03/08/us-athletics-indoors-fame-idUSBRE8270KK20120308 | date=8 March 2012 | accessdate=20 September 2012}}</ref> Бронзен споменик во природна големина од Затопек бил претставен на стадионот на младоста во Злин во септември 2014 година.<ref>{{citeНаведена мрежна webстраница|url=http://www.radio.cz/en/section/news/statute-of-zatopek-unveiled-at-zlin-sports-stadium|title=Statute of Zátopek unveiled at Zlín sports stadium|first=Ian|last=Willoughby|work=[[Radio Prague]]|date=16 September 2014|accessdate=16 November 2014}}</ref>
 
==Личен живот==