Глобално затоплување: Разлика помеѓу преработките
[проверена преработка] | [проверена преработка] |
Избришана содржина Додадена содржина
с Форматна исправка, replaced: 0 год. → 0 г. (3), 4 год. → 4 г., 6 год. → 6 г. |
Нема опис на уредувањето |
||
Ред 1:
{{Внимание}}
[[Податотека:Greenhouse Effect mk.svg|мини|десно|300п|Дијаграм на настанокот на [[стакленички ефект|стакленичкиот ефект]]]]
'''Глобалното затоплување''', кое се должи на [[ефект на стаклена градина|ефектот на стаклена градина]] е проблем поврзан со можните глобални [[климатски промени]] предизвикани од зголеменото ниво на таканаречените [[стекленички гасови]] во [[атмосфера]]та. Научниците излегоа со тврдење дека зголеменото присуство на овие гасови ќе резултира со глобално покачување на температурата кое
[[Планета Земја|Планетата Земја]] е опкружена од атмосфера која е составена од различни гасови. Некои од нив, како на пример [[јаглерод диоксид]], имаат исти својства како стаклените панели на една стаклена градина и не ѝ дозволуваат на [[топлина]]та да ја напушти планетата. Затоа тие гасови се нарекуваат стакленички гасови. Понатаму, енергијата од Сонцето ја апсорбираат водите, почвите и живите суштества на планетата. Таа енергија постепено се враќа во атмосферата. Колку повеќе има стакленички гасови, толку повеќе топлина е заробена. Тоа се нарекува ефект на стаклена градина.
Ефект на стаклената градина го открил [[Жозеф Фурје]], 1824 година, а прв кој квантитативно го истражил е Сванте Арениус во 1896 г.
== Стакленички гасови ==
Стакленичките гасови се природни и кога се во соодветна количина тие се од голема корист за Земјата. Стакленичките гасови го овозможуваат животот на Земјата. Тие ја зголемуваат температурата на нашата планета и без нив би било студено за да се преживее. Да не се тие, [[Сончева енергија|сончевата енергија]] која доаѓа до Земјината површина би била оддавана назад во вселената, и температурите на нашата планета би биле
Овој феномен ја одржува топлината на нашата планета загревајќи ја до тој степен кој нејзе ѝ овозможува живот со што ќе се обезбеди нормално одвивање на физиолошките функции на сите живи организми. Но, кога ефектот на стаклената градина е премногу силен, тогаш температурите растат пребрзо и превисоко. Дури и најмалите зголемувања на температурата може да имаат сериозно влијание врз животите на луѓето, животните и растенијата.
Гасови кои во најголема мерка придонесуваат за ефект на стаклена градина се следните:
Ред 20 ⟶ 22:
Покрај ова, се оддаваат и нови синтетички гасови како што се хлорофлуоројаглероди (CFC) или накусо халони и утврдено е дека и тие влијаат врз ефектот на стаклената градина.
Со [[индустријализација]]та и пораст на населението, емисијата на стакленичките гасови, од согорување на [[фосилни горива]], сечење на шумите и чистење на земјиште за употреба во земјоделството, постојано се зголемува. Се предвидува дека емисијата на стакленичките гасови ќе продолжи уште да се зголемува паралелно со порастот на глобалната економија.
=== Озон O<sub>3</sub> ===
За заштита од штетните влијанија од Сонцето (поретко од други извори на зрачење) постои [[озон]]от, алотропска модификација на [[кислород]] каде се сврзани три атоми на кислород во една [[молекула]]. Озонот предизвикува 3–7 % од вкупниот ефект на стаклена градина.
[[Озонска обвивка|Озонската обвивка]] се наоѓа на 10–35 км од Земјината површина со дебелина од само 3 mm. Тој претставува „природен филтер” за заштита од штетното УВ зрачење. Озонот во [[стратосфера]]та се формира од дејство на [[ултравиолетови зраци]] (200-250 nm) од [[Сонце]]то на молекула на обичен кислород.
* О<sub>2</sub> + енергија = О + О - над стратосферата
* О<sub>2</sub> + О = О<sub>3</sub> - во стратосферата
Самиот озон ги апсорбира УВ зраците меѓу 250-300 nm. што доведува до негово делумно разградување па се воспоставува рамнотежа со горната реакција:
* О<sub>3</sub> + енергија = О<sub>2</sub> + О
* О<sub>3</sub> + О = О<sub>2</sub> + О<sub>2</sub>
Крајниот ефект на овие реакции е предизвикување на ефектот на стаклена градина така што озонот ги апсорбира УВ зраците, ги конвертира во топлина, со што се зголемува т.е. придонесува за зголемување на глобалното затоплување.
Озонската обвивка го апсорбира УВ зрачењето така што тоа не стигнува до површината на Земјата. Меѓутоа, одредени индустриски соединенија предизвикуваат озонот да се разложува во поголема мерка, отворајќи дупка во озонската обвивка над [[Антарктикот]], а со тоа живиот свет се изложува на штетни влијанија од УВ зрачење. Еден единствен атом на хлор, на пример, може да уништи стотици или илјадници молекули на озон. Најзначајни катализатори за разложување на озонот се халогените елементи ([[хлор]], [[бром]]).
Озонската дупка, некогаш се смета за појава поврзана со глобалното затоплување. Иако постојат неколку допирни точки, овие две појави не се многу поврзани. Намалување на стратосферскиот озон влијае на заладување, но значајно намалување на количина на озонот се нема случено од 1970-тите години.
Озон се појавува и во [[тропосфера]]та (најдолниот дел од атмосферата на Земјата) и тука претставува загадувач кој допринесува во формирањето на фотохемискиот смог. Озон во тропосферата допринесува за загревање на површината.
=== Метан CH<sub>4</sub> ===
[[Метан]]от предизвикува 4–9 % од вкупниот ефект на стаклена градина.
Најпростиот јаглеводород - метан е гас без боја, мирис и вкус чиешто ослободување оди многу брзо. Незапаллив е но експлозивен. Метанот е продукт на [[земјоделие]]то, а се ослободува и од депониите за смет. Негови природни извори се исто така влажни предели (бари). Големи количини на метан се емитуваат во [[атмосфера]]та преку [[вулкани]]те кои се поврзани со подлабоките слоеви на Земјата или се создаваат по пат на анаеробното дишење. Метанот се создава со разградување на мртвите органски материи во мочуриштата и со разложување на органскиот отпад во безкислородни услови. Како извори на емисии на метан се сметаат покрај другите и [[индустрија]]та за рециклирање на отпад, агроиндустријата, како и истекувањата и емисиите кои се јавуваат во самата нафтена и гасна индустрија.
При согорувањето се ослободува молекул на јаглерод диоксид и две молекули на вода:
*CH<sub>4</sub> + 2CO<sub>2</sub> → CO<sub>2</sub> + 2H<sub>2</sub>O
Емисиите на метан можат да се разликуваат значително од една земја или регион до друг/а, во зависност од многу фактори како што се [[клима]]та, карактеристики на индустриското и земјоделско производство, видови на енергија и користење, управување со отпад. На пример, температурата и влагата имаат значително влијание врз процесот на анаеробна дигестија, кој е еден од клучните биолошки процеси кои предизвикуваат емисиите на метан.
Едно од прашањата кое се наметна околу продуктите при согорување на природниот гас и испуштање на таканаречените стакленички гасови беше фактот што метанот, главната состојка на природниот гас, е во основа многу моќен стакленички гас. Имено, еден тон на метан го има истиот ефект врз глобалните климатски промени, како 21 тон на СО<sub>2</sub>. Toa значи дека способноста на метанот да ја заробува топлината е речиси 21 пат поефикасна од онаа на јаглеродниот диоксид.
Метаногени се бактерии кои произведуваат гас-метан. Тие се многу анаеробни (кислородот е отровен за нив) и чувствителни на [[pH вредност]]. Тие ја комбинираат [[оцетна киселина|оцетната киселина]], направена од страна на ацетогени, со водороден гас и јаглерод диоксид за да произведат метан, [[вода]] и јаглерод диоксид, според следнава равенка:
*CH<sub>3</sub>COOH + CO<sub>2</sub> + 4H<sub>2</sub> → 2CH<sub>4</sub> + 2H<sub>2</sub>O + CO<sub>2</sub>
==== Метан во Сибир ====
Меурчиња од метан заробени се во езерскиот мраз во текот на првите денови на создавањето на мразот во [[Сибир]]. Иако, неверојатениот студ во Сибир претставува закана, таму се ослободува метан од стопениот мраз кој претставува уште поголема закана. Во следните десет години тоа би можело да стане се' позначаен фактор кој ќе влијае врз глобалното затоплување.
Метанот е виновникот за појава на оган во Сибир среде зима. Научниците тврдат дека тој претставува сериозна закана за климата затоа што е 23 пати посилен стакленички гас од јаглерод диоксид.
Концентрација на CH<sub>4</sub> во атмосферата се зголемува за околу 0,6 % годишно.
===Водена пареа H<sub>2</sub>O===
Со својата висока концентрација таа игра значајна улога во природниот ефект на стаклена градина, иако молекулите на водата апсорбираат само определена бранова област од топлината што зрачи од Земјата. Водената пареа во најголем процент е одговорна за ефектот на стаклена градина, помеѓу 36 % и 66 % при ведро небо и помеѓу 66 % и 85 % кога е облачно. Концентрација на водената пареа варира регионално, но човечките активности не влијаат значително врз нејзината концентрација, освен во локални размери. Водената пареа има релативно кратка се задржува во атмосферата и преку врнежите се враќа назад на Земјата.
Според Environmental Health Center of the National Security, водената пареа чини дури 2% од атмосферата.
Со Clausius-Clapeyron-овата равенка може да се покаже дека воздухот може да содржи повеќе водена пареа во единица [[волумен]], доколку тој се загрева. Овој и други основни принципи укажуваат на тоа дека затоплувањето поврзано со зголемени концентрации на други стакленички гасови, исто така ќе ја зголеми концентрацијата на водената пареа.
=== Јаглерод моноксид CO ===
Тој се добива при непотполна оксидација (горење) на јаглеродот во услови на недоволно присуство на кислород.
*2C + O<sub>2</sub> → 2CO
Тој понатаму може да се оксидира до јаглерод диоксид.
*2CO + O<sub>2</sub> → 2CO<sub>2</sub>
Издувните гасови од мотори со внатрешно согорување се еден од најголемите загадувачи на атмосферата со овој гас, потоа следат издувните гасови кои настануваат во текот на производството на [[железо]], како и гасови при согорување на масла во термоелектрани, во процесот на производување на нафта во рафинерии и во хемиската индустрија.
Во природата овој гас е многу редок. Во воздухот се наоѓа во траги, нешто повеќе во вулкански гасовино, го има и во метеори.
Многу повеќе се создава поради човеково влијание, најчесто како резултат на антропогеното загадување. како и во гасови од фабричките оџаци, печки и мотори со внатрешно согорување. Важен е и составен дел на гасот за осветлување, како и генераторскиот и водениот гас.
=== Јаглерод диоксид CO<sub>2</sub> ===
Јаглерод диоксидот (
[[Растенија]]та го користат јаглерод диоксидот од воздухот, трансформирајќи го во органски материи, а при тоа ослободувајќи кислород. Тоа се случува при процесот [[фотосинтеза]]та при што се синтетизираат јаглехидрати. Животните и луѓето го користат кислородот во процесот на [[дишење]], при што ослободуваат јаглерод диоксид. Овој процес се одвива постојано и е основа за животот на Земјата.
[[Јаглерод диоксид]] се создава од различни извори, меѓу кои и вулкански ерупции и разградување на органската материја. Исто така, тој се произведува и од [[ферментација]]та на некои [[микроорганизми]] и од [[клеточно дишење|клеточното дишење]] јаглеродниот диоксид го има во мали концентрации во атмосферата. Тој е главна состојка на јаглеродниот циклус.
Започнувајќи од 1750 г. човечките активности значително ја зголемиле концентрацијата на CO<sub>2</sub> во атмосферата. Измерено е дека атмосферската концентрација на CO<sub>2</sub> е за 100 ppm повисока од пре-индустрискиот период. Јаглерод диоксид е главниот стакленички гас кој е одговорен за повеќе од половина затоплување на Земјата. Постојат многу антропогени извори на CO<sub>2</sub>. Некои од нив ќе бидат наведени и дискутирани во текстот што следи.
[[Фосилни горива]] – најголем дел на јаглерод диоксид се добива од согорување на фосилните горива. Фосилните горива (јаглен и нафта) содржат големо количество на јаглерод. Кога се запалени, тој јаглерод се ослободува во атмосферата во вид на CO<sub>2</sub>, што доведува до зголемување на неговата концентрација во атмосферата. Износ на CO<sub>2</sub> зависи од видот на фосилното гориво.
Главни извори на CO<sub>2</sub> при согорување на фосилни горива со застапеност во период од 2000-2004 г. се:
* течни горива (бензин, нафта) 36%,
* цврсти (јаглен) 35%,
* гасни (природен гас) 20%,
* производство на цемент 3%,
* согорување на индустриски гасови со помалку од 1% итн.
Примарни извори на фосилни горива се електрични искористувања (33%), [[транспорт]] (31%), индустриски процеси (24%) и загревање и ладење на објекти (12%). Емисиите на јаглерод диоксид се зголемени на глобално ниво за 25% од времето на [[Индустриската револуција]], пред 200 години, од кои 10% зголемување е во последните 30 години.
Промени при користење на земјиште – како резултат на сечење на шуми има големо влијание на количината на CO<sub>2</sub> оддадена во атмосферата. Дрвја и растенија апсорбираат CO<sub>2</sub> во процес на фотосинтеза, а јаглерод се чува во ткива и влакна од дрвото.
Производство на цимент – при производство на
Природниот гас е најчисто користено фосилно гориво. Согорување на масло испушта помеѓу 38 и 43% повеќе CO<sub>2</sub> отколку природниот гас, додека согорување на јаглен 72-95% повеќе CO<sub>2</sub> по единица ослободена енергија отколку природен гас.
Зголемување на количината на стакленичките гасови ја зголемува количината на зрачењето апсорбирано од страна на атмосферата и на тој начин се намалува количината на зрачењето кое го оддава Земјата кое може да помине во вселената. Ова предизвикува затоплување на планетата Земја.
==== Улога на јаглерод диоксидот во ефектот на стаклена градина ====
За еден од главните стакленички гасови се смета јаглеродниот диоксид. Иако јаглеродниот диоксид не ја “заробува” топлината толку ефикасно како другите гасови од оваа група (со други зборови е “помалку моќен" стакленички гас), сепак, поради самиот факт што количините емисии на јаглероден диоксид во атмосферата се извонредно високи, особено како резултат на согорувањето на [[фосилни горива|фосилните горива]], му го даваат токму на овој гас приматот како стакленички.
Намалувањето на емисиите на јаглероден диоксид секако може да има огромно влијание врз ефектот на стаклена градина, а со тоа и на глобалното затоплување. Концентрација на CO<sub>2</sub> сега е зголемена за околу 0,4 % годишно.
Кога северната полутопка е свртена кон Сонцето, кога кај нас е [[пролет]] и [[лето]], тогаш лисјата вдишуваат CO<sub>2</sub> и неговото количество во атмосферата опаѓа. Но, кога јужната полутопка е свртена кон Сонцето, кога кај нас е [[есен]] и [[зима]], листовите опаѓаат со што се зголемува количината на CO<sub>2</sub> во [[атмосфера]]та.
=== Диазот монооксид N<sub>2</sub>O ===
[[Диазот монооксид]] создава 300 пати поголем ефект на стаклена градина од CO<sub>2</sub>.
Диазот монооксид главно се создава преку микробска промена на азотот содржан во [[почва]]та. Зголеменото создавање на N<sub>2</sub>O од човечко влијание може да се сведе на зголемениот влез на азот во почвите, пред сé, преку земјоделството, индустријата и сообраќајот. Концентрација на N2O сега е зголемена за околу 0,2% годишно.
Азотен монооксид (N<sub>2</sub>O) е продуциран од бактерии во природен денитрификациски процес. Тој е хемиски инертен во [[тропосфера]]та, но во стратосферата е деградиран фотохемиски. Просечната концентрација на N<sub>2</sub>O во тропосферата е околу 300 ppb и има време на престој 10 години.
=== Сулфурен хексафлуорид SF<sub>6</sub> ===
== Последици од глобално затоплување ==
Последици од глобално затоплување се следниве:
Покрај ова, следните статистички податоци се разочарувачки:
Земјата станува се потопла. Во 1995 година светската научна заедница извести дека промената е веќе присутна и дека планетата Земја во минатото столетие се затоплила за 0,5 °C. Уште во 1896 година големиот шведски хемичар Свенте Арениус предвидувал дека со удвојување на концентрацијата на CO2 во атмосферата преку согорување на фосилните горива, можно е глобалната температура да порасне за 5,5 °C. Ова не е далеку од вредностите 1,5 °C до 4,5 °C кои сега се добиваат од компјутерските симулации на климата за двојно зголемување на CO<sub>2</sub> во атмосферата. Сите четири најжешки години откако почнале да се регистрираат овие податоци се во 1990-тите.
Прва жртва на климатските промени – [[Тувалу]], мала островска земја во Пацификот со десет илјади жители. Се наоѓа на средина помеѓу Хаваи и Австралиа. Островите полека ги голта морето чие ниво се покачува заради глобалното затоплување.
Доколку не се превземат мерки за решавање на глобалното затоплување:
* Нивото на CO<sub>2</sub> се зголемува постојано. Во текот на последниот век тоа се зголемило за цели 30 %. Ако не се редуцира порастот на популацијата и употребата на фосилни горива нивото на СО<sub>2</sub> ќе се дуплира некаде во средината на [[21 век]].
* Најважно, дел од поларните санти мраз може да се стопи и тоа да доведе до покачување на нивото на водата во морињата, кое што веќе е покачено помеѓу 10 и 25 cm во последните 100 години, а до 2050 може да стане и тродупло со што огромни крајбрежни површини, кои се многу густо населени, областите коишто се наоѓаат на помала [[надморска височина]], па дури и цели држави, како [[Бангладеш]], можат да бидат потопени и да исчезнат под морето. Toa делумно настанува поради ширењето на водата кога таа се загрева.
Топењето на глечерите во последното столетие, исто така, придонесува за пораст на морското ниво. Најзагрозени се: [[Индија]], [[Пакистан]], [[Бангладеш]], [[Малдиви]], [[Тајланд]], [[Мозамбик]], [[Египет]], [[Суринам]] итн.
* Ако дозволиме температурата да порасне за 4 степени, тогаш ќе настане еден општ хаос на целата Земја. Климатскиот систем веќе трпи промени поради топењето на сантите на [[Арктик]]от, но со пораст за 4 степени целосно топењето на поларниот мраз ќе биде неизбежно, што ќе предизвика зголемување на нивото на морето за 70–80 m. Сите светски крајбрежја ќе бидат потопени, заедно со пристаништата, градовите, инфраструктурата и плодната почва. [[Релјеф]]от на Земјата ќе биде како оној после Леденото доба, кога нивото на морето пораснало за 120 m.
Порано замрзнатото земјиште (вечен мраз) во арктичкиот предел на [[Алјаска]] и [[Сибир]] веќе почнале да се топaт, нарушувајќи ги екосистемите и инфраструктурата.
* Зголемување на глобалната температура ќе предизвика пораст на нивото на морето и ќе го промени износот и шемата на врнежите, веројатно, вклучувајќи ги и проширување на територијата на пустините. Најверојатните ефекти вклучуваат зголемување на интензитетот на екстремни временски појави, како и промени во земјоделските приноси.
* Потопла планета ќе го забрзува глобалниот циклус на водата: размената на вода помеѓу океаните, атмосферата и земјиштето. Повисоки температури ќе предизвикуваат поголемо испарување и побрзо сушење на почвите. Зголемено количество вода во атмосферата значи повеќе [[дожд]] и [[снег]]. Првите знаци на промени на циклусот на вода предизвикуваат поплави, урагани, ерозија на земјиштето па дури и губење на некои видови живи организми.
Веќе е крајно време да сфатиме: „Климатските промени ... не се ништо друго, туку една форма на бавно умирање".
== Што треба да се направи за да се спречи затоплувањето? ==
Човековото влијание на глобалното затоплување денес, за првпат во историјата на Земјата, луѓето ја имаат, можеби, одлучувачката улога за иднината на климатските промени. Потоплата иднина може да беде резултат на денешните активности на луѓето во кои се ослободуваат големи количини на гасови кои ја задржуваат топлината. Овие гасови се дел од причините за зголемување на темп. за 0,5 степени за последните 100 г.
Денес за секој од над 6 милијарди луѓе на планетата скоро 6 тони СО<sub>2</sub> се исфрла во атм годишно. Како резултат на нашите активности конц. на СО<sub>2</sub> е покачено за 30 % во последните 250 г.Индустриски развиените земји денес најмногу ослободуваат СО<sub>2</sub>, додека емисијата на СО<sub>2</sub> во земјите во развој е во подем.
Јасно се гледа дека најголемата одговорност им припаѓа на развиените земји (главно [[САД]], [[Европа]] и [[Јапонија]]). Овие земји би требало да вложат најголеми напори за редуцирање на емисиите. Бидејќи најголема последица од климатските промени ќе биде [[суша|сушата]] и недостигот од вода, треба да се обединиме кон решавање на овој проблем.
Кјото протокол (KP) претставува мошне важен чекор во органичувањето на емисијата на стакленичките гасови (CO<sub>2</sub>, CH<sub>4</sub>, N<sub>2</sub>O, HFCs, PFCs, SF<sub>6</sub>) бидејќи за првпат се специфицирани правни обврски. Согласно со KP развиените земји имаат специфични обврски: во првиот период (2008-2012), тие треба да ги намалат вкупните емисии на стакленичките гасови за најмалку 5 % во споредба со емисиите на 1990година. Договорените цели се разликуваат помеќу развиените земји (САД се обврзале да ги намалат емисиите за 7 %, Европската унија (EU) како целина за 8 %, Јапонија и Канада за 6 %. Неодамна, САД ја повлекле својата овбрска во рамките на KP, предизвикувајќи вознемирување од светски рамки.
=== Што може владата да направи? ===
[[Влада]]та може да покрене акција за пошумување. Исто така би можела да обезбеди масовен транспорт. Владата може да постави стандарди за чистота на воздухот и филтри на оџаците. За да помогне кон спречување на глобалното затоплување владата може да забрани сечење на природата, а исто така може да инвестира во флуоресцентното осветлување и користење на сончева енергија наместо нуклеарни и термоцентрали.
=== Што можат луѓето да направат? ===
Секогаш кога е можно луѓето треба да пешачат, да возат велосипед или да го користат јавниот превоз. Доколку користат автомобил треба да изберат таков кој нема многу да троши. Дома, треба да ги исклучуваат светлата кои непотребно горат и да го исклучуваат телевизорот кога не го гледаат. Светилките треба често да ги менуваат бидејќи нови произведуваат помалку CO<sub>2</sub>.
Како што е познато, животот на планетата Земја е можен поради природниот ефект на стаклена градина. Природното појавување на гасовите кои го предизвикуваат ефектот на стаклена градина (стакленички гасови), пред сe водена пареа (H<sub>2</sub>O), јаглерод диоксид (СО<sub>2</sub>), како и метан (CH<sub>4</sub>), азотен оксид (N<sub>2</sub>O) и тропосферски озон (О<sub>3</sub>), овозможува сончевата енергија да дојде до земјината површина како видлива светлина, за потоа да биде заробена од атмосферата како инфрацрвена топлина. Земјината површина апсорбира најголем дел од зрачењето и се загрева. Инфрацрвеното зрачење се оддава од земјината површина. Овој феномен ја одржува топлината на нашата планета, со што се обезбедува нормално одвивање на физиолошките функции на сите живи организми. Отсуството на стакленичките гасови би ја намалило температурата на нашата планета за околу 33 C, претворајќи ја Земјата во уште една безживотна планета во сончевиот систем.
Ред 139 ⟶ 181:
Ефектот на стаклена градина, кој во минатото беше благослов за Земјата, се чини дека во последното столетие се претвора во сериозна закана, засилен од човечките активности.
Со индустријализација, емисијата на стакленички гасови од согорување на фосилни горива, сечење на шуми и чистење на земјиште за употреба во земјоделството, постојано се зголемува. Во последните 100 години стакленичките гасови се оддавале во атмосферата побрзо од колку што природните процеси можеа да ги отстранат. Дополнително, оддавани се нови синтетички
ГОДИШНИ ВРНЕЖИ, 1901-1995 (Американска истражувачка програма за глобални промени: Климатски промени / тековни сознанија) Во последните 100 години глобалното средно морско ниво порасна за 10 до 25 cm, делумно поради ширењето на водата кога таа се загрева. Топењето на глечерите во последното столетие, исто така, придонесува за пораст на морското ниво. Порано замрзнатото земјиште (вечен мраз) во арктичкиот предел на Алјаска и Сибир исто така почна да се топи, нарушувајќи ги екосистемите и инфраструктурата. Споменатото топење и затоплувањето на тундрите ќе доведе до распаѓање на органска материја и ослободување на заробениот јаглерод и метан, создавајќи дополнителен извор на стакленички гасови. Како што ризиците од глобалните климатски промени стануваат сe повеќе очигледни, се јавува вистинска потреба од фокусирање на акции за намалување на емисиите на стакленичките гасови и минимизирање на штетните влијанија од климатските промени. Општо земено, луѓето во земјите во развој се почувствителни на климатските промени заради недоволно развиената инфраструктура и ограничениот капитал, како и поголемата зависност од природните ресурси.
== Меѓународни иницијативи во врска со климатските промени ==
Во текот на
На оваа карта (направена од Американскиот институт за светски ресурси, USA World Resources Institute) се претставени разлини региони, не според нивната географска положба туку според емисиите на стакленики гасови. Јасно се гледа дека најголемата одговорност им припаѓа на развиените земји (главно САД, Европа и Јапонија). Овие земји би требало да вложат најголеми напори за редуцирање на емисиите.
Ред 152 ⟶ 195:
Земјите со економија во транзиција, како и земјите во развој при преземањето на такви активности се соочуваат со големи тешкотии, главно заради ограниченото користење на околинско-прифатливи технологии, недостаток на финансиски и човечки ресурси со соодветна експертиза, како и поради отсуство на ефикасни административни структури. Поради тоа итно е потребно создавање капацитети (capacity building) во овие земји.
Како што е познато, животот на планетата Земја е можен поради природниот ефект на стаклена градина. Природното појавување на гасовите кои го предизвикуваат ефектот на стаклена градина (стакленички гасови), пред сe водена пареа (H2O), јаглерод диоксид (СО2), како и метан (CH4), азотен оксид (N2O) и тропосферски озон (О3), овозможува сончевата енергија да дојде до земјината површина како видлива светлина, за потоа да биде заробена од атмосферата како инфрацрвена топлина. Земјината површина апсорбира најголем дел од зрачењето и се загрева. Инфрацрвеното зрачење се оддава од земјината површина. Овој феномен ја одржува топлината на нашата планета, со што се обезбедува нормално одвивање на физиолошките функции на сите живи организми. Отсуството на стакленичките гасови би ја намалило температурата на нашата планета за околу 33 C, претворајќи ја Земјата во уште една безживотна планета во сончевиот систем.
== Создавање капацитети и климатски промени ==
|