Боливија: Разлика помеѓу преработките
[проверена преработка] | [проверена преработка] |
Избришана содржина Додадена содржина
с Јазична исправка, replaced: Пацифичк → Тихоокеанск (4) |
с Правописна исправка, replaced: {{Main| → {{Главна| (17), {{main| → {{Главна| |
||
Ред 100:
== Историја ==
{{
[[Податотека:Kalasasaya3.jpg|thumb|лево|200px|Ѕидовите во Каласаја.]]
[[Податотека:Huari-with-tiahuanaco.png|thumb|right|240px|Карта на Тиванаку во сина боја.]]
Ред 125:
=== Независност и Конфедерациска војна ===
{{
[[File:Sucre1.jpg|thumb|right|200px|Сукре - лидер на Боливиската војна за независност.]]
Ред 139:
[[File:Map of the War of the Pacific.en.svg|thumb|right|200px|Карта на боливиското крајбрежје.]]
{{
Во 19 век во Боливија имало политичка и економска нестабилност што довело до слабеење на државата. Од 1879 до 1883 година Боливија водела војна со Чиле која е позната како Тихоокеанска војна. Како резултат на војната, Боливија го изгубила своето крајбрежје и пристапот до Тихиот Океан. Боливискиот крајбрежен департман Литорал потпаднал под чилеанска контрола.
Ред 150:
== Географија ==
{{
[[Податотека:Bl-map mk.png|десно|200п|thumb|Карта на Боливија од ЦИА.]]
Ред 332:
=== Градови ===
{{
Уставно, главен град на Боливија е [[Сукре]], но администрацијата на владата е во [[Ла Пас]]. Најголем град во државата е [[Санта Крус де ла Сиера]].
Ред 338:
== Клима==
{{
Климата во Боливија варира од регион до регион, па така во државата има тропска клима во источните висорамнини и поларна клима во западните планински предели. Летата во државата се топли, влажни во истокот и суви во западот. Дождовите често ја одредуваат температурата, влажноста на воздухот и атмосферскиот притисок. Кога во државата ќе се појави климатскиот феномен [[Ел Нињо]]<ref>[http://www.itdg.org.pe/archivos/desastres/reportemarzo.pdf Fortalecimiento de las Capacidades locales para enfrentar El Fenómeno del Niño en Perú y Bolivia]</ref><ref>[http://www.elfinanciero.com.mx/ElFinanciero/Portal/cfpages/contentmgr.cfm?docId=48449&docTipo=1&orderby=docid&sortby=ASC Deja 56 muertos "El Niño" en Bolivia]</ref> големи временски промени во државата се случуваат. Во западниот дел од државата зимата е многу ладна, која е проследена со снег. Есента е сува во пределите кои немаат тропска клима.
Ред 419:
== Демографија ==
{{
[[Податотека:Centro de La Paz en Bolivia.JPG|left|thumb|200px|Луѓе во центарот на Ла Пас]]
Ред 490:
=== Религија ===
{{
Најголем број од боливиското население се [[Католици]]. Сепак, [[протестантство]]то и традиционалната [[релгија на Инките]]<ref>{{cite web | url = http://www.traditioninaction.org/HotTopics/i99ht_002_TribalismBolivia.html | title = The Religious Tribalism of Evo Morales in Bolivia | first = Juan | last = Sanahuja |publisher= Tradition in action |date= |accessdate= 30 August 2010}}</ref><ref>{{cite web| url= http://www.eforobolivia.org/blog.php/?p=1473 | title =Evo Morales consecrated Spiritual Leader of Native Religion |publisher=E foro Bolivia |date=21 January 2010 |accessdate=30 August 2010}}</ref> се шират доста брзо низ земјата.<ref name= BackgroundNote/> Според едно истражување од 2001 година создадено од Националниот статистички институт, 78% од населението се Католици, 16% се Протестанти и 3% се следбеници на останатите христијански цркви.<ref>{{cite web|url= http://www.state.gov/g/drl/rls/irf/2007/90243.htm |title=Bolivia religion | publisher= Department of State | location = USA | date= 14 September 2007 | accessdate = 30 August 2010}}</ref> Според мрежното место „adherents.com“, 3.25% од населението се [[Бахаисти]] што е најголем број Бахаисти во една земја на континентална територија.<ref>{{cite web | url = http://www.adherents.com/largecom/com_bahai.html |title = Largest Baha'i communities |publisher= Adherents.com |date= |accessdate= 7 January 2012}}</ref> Во државата има мал број [[Муслимани]] кои се потомци на арапски доселеници и тие сочинуваат околу 2.000 жители. Во државата има и мал број [[Евреи]]. Боливија е [[секуларна држава]] и нема [[официјална религија]].
Ред 496:
=== Јазик ===
[[File:School in Bolivia.jpg|thumb|right|200px|Работна атмосфера во боливиско училиште.]]
{{
Службени јазици во државата се [[шпански]]от ([[боливиски дијалект]]), [[Кечуански јазици|кечуанскиот]], [[Ајмарски јазик|ајмарскиот]] и останати 34 [[Индијански јазици|староседелски јазици]]. Шпанскиот јазик го зборуваат 60.7% од населението, кечуанскиот го зборуваат 21.2% од населението и ајмарскиот јазик го зборуваат 14.6% од населението. Според Националниот институт за статистика од 2007, 28.1% од населението на Боливија зборува како мајчин јазик еден од староседелските јазици. Оваа бројка се зголемила на 29.4% во 2008 година.
Ред 508:
== Политички систем ==
{{
[[File:LaPaz Plaza Pedro Di Murillo 10.2004.jpg|thumb|200п|Седиштето на Конгресот во Плаза Мурилјо во [[Ла Пас]].]]
Ред 544:
==Воени сили ==
[[File:GuentherZ 2006-08 12 0891 Jagdpanzer Kuerassier OeBH.jpg|thumb|200п|Воен тенк на Боливиската армија.]]
{{
Воените сили на Боливија се составени од три дела: [[армија]], [[морнарица]] и [[воздухопловство]]. Волонтерското служење војска во државата може да се изврши со наполнети 18 години, но кога бројот на војници е мал, државата ги регрутира сите со наполнети 14 години.<ref name="cia podatovi">[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/bl.html CIA -The World Factbook – Bolivia]</ref> Воениот рок во Боливија е 12 месеци. Боливиската влада годишно троши 130 милиони [[американски долари]] за својата одбрана.<ref>{{cite web |title=Bolivia Military Profile 2006|year=2006 |url=http://indexmundi.com/bolivia/military_profile.html}}</ref>
Ред 551:
== Административна поделба ==
{{
Боливија е поделена на девет [[Департмани во Боливија|департмани]], кои пак се поделени на 112 [[Покраини во Боливија|покраини]], 339 [[Општини во Боливија|општини]] и земји на староседелските заедници.<ref>Political Constitution of Bolivia, Article 269</ref>
Ред 644:
== Стопанство ==
{{
[[File:Banco Central de Bolivia.png|thumb|right|200px|Зградата на Централната банка на Боливија.]]
[[File:Potosi Mines (71625784).jpg|thumb|right|200px|Влез на рудник во Потоси.]]
Ред 665:
=== Сообраќај ===
{{
Најдобро развиен сообраќај во државата е патниот сообраќај. Историски, железничкиот сообраќај бил важен за државата, но денес има помала значајност. Поради географската положба и релјефот на државата, воздушниот сообраќај исто така има важна улога за транспортот на земјата.<ref name="cia podatovi"/>
Ред 672:
=== Комуникации ===
{{
Кодот за Боливија е ''BO'', а интернет домејнот е [[.bo]]. Според податоците од 2005 година, во државата има 646.300 главни телефонски линии и 2.421 милиони мобилни телефони. Поголемиот број телефони се во [[Ла Пас]] и останатите поголеми градови, а користењето мобилни телефони се зголемува со голема брзина. Телефонскиот повикувачки број за Боливија е +591. Според податоците за 2006 година, во државата има 20.085 мрежни домејни и 480.000 корисници на интернет. Боливија има 48 телевизиски станици и 900.000 телевизиски апарати.<ref name="cia podatovi"/>
== Култура ==
{{
[[Податотека:Mujeres aymara con siku y caja - flickr-photos-micahmacallen-85524669 (CC-BY-SA).jpg|thumb|200п|десно|Фестивал во Сукре.]]
[[File:Niños ejecutando una tarkeada.jpg|thumb|200п|Деца свират на тарка.]]
Ред 690:
=== Образование ===
{{
[[File:Bolivia la paz literacy LOC.jpg|thumb|right|200px|Час за описменување на населението во Ла Паз.]]
Според стандардите на [[УНЕСКО]] од 2008, Боливија е класифицирана како држава без неписменост, што е четврта земја со таков статус во [[Латинска Америка]].<ref name="literacyBBC"/>
Ред 744:
=== Симболи ===
{{
Според уставот на Боливија од 2009 година, националните симболи на државата се: знамето, грбот, химната, випалата и цвеќињата кантута (Cantua buxifolia) и хеликонија (Heliconia rostrata).
|