Електрична светилка: Разлика помеѓу преработките

[проверена преработка][проверена преработка]
Избришана содржина Додадена содржина
с Правописна исправка, replaced: се до → сè до , Се до → Сè до , се додека → сè додека
Ред 1:
 
===Од историјата на светилките===
[[Податотека:Carbonfilament.jpg|мини|Првите светилки]]
СеСè до пред 200 години [[Светлина|светлинатасветлина]]та од свеќите била најдобра вештачка светлина.<ref name="a">Општа наука (Енциклопедија за секое семејство и дом) – Младинска книга Скопје. Главен уредник Адам Харт-Дејвис.</ref> Дури и денес за многу милиони луѓе извор на вештачка светлина претставуваат обичните маслени ламби. Широката употреба на внатрешно и надворешно осветление станала можна тогаш кога научниците успеале да ги совладаат моќите на [[Гас|гасотгас]]от, а потоа и на [[електрицитетот]], за потоа да пронајдат нов начин за нивна употреба, на пример стаклената светилка.<ref name="a"/>
Да се живее без никакво осветление претставувало голема тешкотија, па затоа користењето на маслени ламби и на свеќи од животинска маст го направило животот полесен за многу луѓе. Пронаоѓањето на гасното осветление на крајот од [[18 век]] го означило значајниот напредок во [[Технологија|светлинската технологија]], како појавата на електрични ламби на крајот од [[19 век]].<ref name="a"/>
====Светлина од масло и од гас====
Маслото неможело да гори лесно на ниски [[Температура|температури]], а можело да биде запалено од чкорче само ако имало фитил (парче материјал конец или коноп што го впива маслото). Кога до фитилот ќе се доближело запалено чкорче, топлината од пламенот претворало мало количество од маслото во испарлива [[материја]] што се запалува. Се мислело дека гасот од јаглен нема вистинска употреблива вредност сесè додека Вилијам Мудрок не го употребил за да ја осветли својата куќа во Корнвол околу 1799г. Две години подоцна тој ја осветлил целата фабрика Сохо Фаундри во Бирминген, па постепено гасните материјали и гасната светлина почнале да се користат низ [[Британија]].Пламенот на голиот гас бил блед, треперлив и жолт сесè до 1890г., кога бил претворен во бела светлина со помош на обвивката од гас - мрежа од метални оксиди ставена врз гасот. Но тогаш, [[електрицитетот]] почнал да станува достапна алтернатива.<ref name="a"/>
====Електрична лачна ламба====
Електричната батерија била пронајдена од [[Александар Волта|Волта]] во 1799г., па луѓето насекаде низ [[Европа]] почнале да експериментираат со овој нов вид на електрицитет. Хемфри Дејви, кој работел во [[Лондон]] околу 1810г., ја измислил лачната ламба. За оваа ламба биле користени две јаглеродни прачки, секоја поврзана со по еден крај од голема батерија. Дејви ги допрел електродите една од друга, со што го скратувал калемот, а потоа ги одделувал по еден милиметар. [[Електрична струја|Електричната струја]] ја прескокнувала празнината меѓу двете електроди, при што се создавала [[плазма]] што силно светела. Оваа појава, наречена електричен лак, била првиот доказ дека електричната светлост е можна. Со извесни унапредувања, во 1810г., овој пронајдок станал понат како „ламбата на Дејви“.<ref name="a"/>
Ред 11 ⟶ 10:
===Пронаоѓање на светилката===
[[Податотека:Edison Carbon Bulb.jpg|мини|Светилката на Едисон]]
Пронаоѓањето на електричната светилка паралелно се врзува со имињата на двајца научници: американецот [[Томас Алва Едисон]] и британецот [[Џозеф Свон|Џозеф Вилсон Свон]]. Во февруари 1879 година првата светилка што имала жичка од чист јаглерод, затворена во стаклена топка во вакуум ја пронашол [[Џозеф Свон]].<ref name="a"/> Се верува дека Хајнрих Гобел направил функционална светилка три децении претходно, а Александар Николаевич Лодигин развивал електрична светилка речиси во исто време. Иако [[Едисон]] не бил првиот што ја направил светилката, неговиот модел бил пораспространет бидејќи траел подолго и претставувал дел од цел систем за осветление. [[Едисон]] се концентрирал на комерцијална употреба и успеал да го рашири новиот концепт по домовите и индустријата со производство на долготрајни светилки. Светилката на [[Едисон]] барала многубројни тестирања со невообичаено голем број обиди, гешки и употреба на 6000 супстанци, додека упорниот истражувач не го открил карбонизираното бамбусово влакно, кое во [[Вакуум|вакуумотвакуум]]от светело преку 1000 часови. Тоа, од своја страна, водело кон унапредување на [[Генераторите|генераторите на електрична струја]] и го револуционизирало осветлувањето во домаќинствата и јавното снабдување со електрична енергија. Светилката [[Едисон]] официјално ја патентирал во 1880г.<ref name="a"/>
====Флуоресцентни светилки====
Флуоресцентните светилки првпат се појавиле во 19 век. Работат на принцип на ослободување на електрицитетот низ гас под низок [[притисок]]. Направени се од стаклена цевка исполнета со инертен гас (пример [[аргон]]) под низик притисок. Струјата што тече низ гасот ја испарува [[Жива|живатажива]]та. Атомите на живата што се судираат со електроните се забрзуваат и потоа испуштаат [[фотони]] на [[ултравиолетова светлина]] кога паѓаат во првобитната положба.<ref name="a"/> Фосфорниот слој на внатрешноста од цевката ја претвора оваа ултравиолетова светлина во бела, видлива светлина. Флуоресцентните светилки се шестпати поефикасни од обичните светилки. Компактните флуоресцентни светилки (КФС) имаат покуса цевка, превиткано спакувана. Флуоресцентните цевки што содржат гас неон честопати се употребуваат за изработка на улични знаци, бидејќи може да бидат изработени во кој било облик или боја, отпорни се на сите временски услови и долго траат. Со порастот на притисокот за намалување на потрошувачката на енергија, претстои еволуција на изворите на вештачка светлина. <ref name="a"/>
====[[Диоди|ЛЕД-светилки]]====
[[Диоди|Диодите]]те што испуштаат светлина (ЛЕД) се ефикасни енергетски направи што произведуваат светлина низ полуспроводни диоди. Првпат се појавиле во [[1960]] година, и на почетокот испуштале само црвена, слаба светлина. Денес се многу светли, работат поефикасно од флуоресцентните светилки и не се вжештуваат.Обичните светилки трошат 90 проценти од својата [[енергија]] во [[топлина]], па притисокот за штедење енергија со користење на ЛЕД-светилки, наместо обични светилки се повеќе се зголемува.<ref name="a"/>
 
==Историја на светилките во Македонија==
Ред 25 ⟶ 24:
== Наводи ==
{{наводи}}
 
[[Категорија:пронајдоциПронајдоци]]