Европа: Разлика помеѓу преработките

[проверена преработка][проверена преработка]
Избришана содржина Додадена содржина
с →‎Географска положба: Јазична исправка, replaced: хемисфера → полутопка
с Правописна исправка, replaced: км² → км<sup>2</sup> (10)
Ред 29:
'''Европа''' — еден од седумте светски [[континент]]и. Името Европа потекнува од асирскиот збор ''Ереб'' (заоѓање на [[Сонце]]то, [[запад]]), со кој [[Феничаните]] и [[Асирци|Асировавилонците]] ги означувале териториите на запад. Подоцна тоа име се проширило за целиот западен дел од копното Европа. Опфаќајќи го најзападниот [[полуостров]] на [[Евроазија]], Европа на [[исток]] се дели од [[Азија]] со водната дренажа на [[планина]]та [[Урал (планина)|Урал]], [[река]]та [[Урал (река)|Урал]], [[Касписко Езеро|Каспиското Езеро]], областа [[Кавказ]] и со [[Црно Море|Црното Море]] на [[југоисток]].<ref name="NatlGeoAtlas">{{Cite book|title=National Geographic Atlas of the World|edition=7th|year=1999|location=Washington, DC|publisher=[[National Geographic Society|National Geographic]]|isbn=0-7922-7528-4}} "Europe" (pp. 68-9); "Asia" (pp. 90-1): "A commonly accepted division between Asia and Europe ... is formed by the Ural Mountains, Ural River, Caspian Sea, Caucasus Mountains, and the Black Sea with its outlets, the Bosporus and Dardanelles."</ref> Европа на [[север]] е обиколена со [[Северен Леден Океан|Северниот Леден Океан]] и други водни површини, на [[запад]] со [[Атлантски Океан|Атлантскиот Океан]], на [[југ]] со [[Средоземно Море|Средоземното Море]] и [[Црно Море|Црното Море]] и со други водни патишта на [[југоисток]]. Сепак границите на Европа - концепт кој датира уште од [[антика]]та-се произволни, бидејќи самиот поим ''континент'' може да има [[Антропогеографија|културно или политичко]] значење или пак [[физиогеографско]].
 
Европа е вториот најмал [[континент]] во светот според површина, опфаќајќи 10.180.000 км²<sup>2</sup> или 2% од целокупната површина на [[Земја]]та или околу 6.8% од земјината површина. Од приближно 50 држави во Европа, [[Русија]] е најголема и површински и според населеност (иако државата се протега и низ Европа и низ Азија), додека [[Ватикан]] е најмала. Европа е третиот најнаселен континент по [[Азија]] и [[Африка]], со популација од 731&nbsp;милиони или околу 11% од светското население.
 
Европа, особено [[Cтара Грција]], е родно место на [[Западна култура|западната култура]]<ref>{{harvnb|Lewis|Wigen|1997|page=226}}</ref>. Европа има многу значајна улога во светските настани од XVI. век па натаму, особено по почетокот на [[колонизација]]та. Помеѓу XVI. и XX. век, европски нации ги имаат контролирано [[Колонизација на Америка|Америка]], [[Колонизација на Африка|најголем дел од Африка]], [[Океанија]] и големи делови од Азија. Двете [[Светска војна|светски војни]] во најголем дел се фокусирани на Европа, придонесувајќи до одредени судири настанати во средината на XX. век помеѓу [[САД]] и [[Советскиот Сојуз]].<ref name="natgeo 534">National Geographic, 534.</ref> За време на [[Студена војна|студената војна]], Европа е поделена со [[железна завеса]] помеѓу [[НАТО]] на запад и [[Варшавски договор|Варшавскиот пакт]] на исток. Европската интеграција доведува до создавање на [[Совет на Европа|Советот на Европа]] и [[Европска Унија|Европската Унија]] во [[Западна Европа]], кои се прошируваат источно по падот на Советскиот Сојуз во 1991.
Ред 158:
[[Податотека:MariaValeriaBridge.jpg|мини|лево|Дунав на границата помеѓу Унгарија и Словачка]]
 
Особено се истакнува [[Дунав]] со правец на речниот тек од [[запад]] кон [[исток]] и многу развиен слив. Извира на планината [[Шварцвалд]] во [[Германија]], па преку [[Австрија]] ги поврзува [[Панонска Низина]] и [[Влашка Низина]]. Има должина од 2.850 км, со површина на сливот од 870.000 км²<sup>2</sup>. Внатрешниот затворен слив на [[Касписко Езеро]], покрај другите, од еврпоската територија ги опфаќа сливовите на реките [[Волга]] и [[Урал]]. Волга со 3,530 км е најдолагата река во Европа, со површина на сливот од 1.380.000 км²<sup>2</sup>.<ref name="ReferenceB"/>
[[Податотека:Laatokka Sortavalan edustalla.jpg|мини|десно|Езерото Ладога]]
Поради климатските прилики, реките во Европа највисок водостој имаат во [[зима]] и во [[пролет]]. Поголем дел од наведените реки се пловни, уредени за пловидва и меѓусевно поврзани со пловни канали, така што Европа има повеќе од 100.000 км речно-каналски пловни патишта. Попознати каналски системи се каналите што ги поврзуваат [[Волга]] со [[Дон]] (поврзаност на [[Црно Море]] со [[Касписко Езеро]] и [[Москва]]), [[Балтичко Море]] и [[Бело Море (Русија)|Бело Море]] (преку езерата [[Ладога]] и [[Онега]]), каналот [[Мителланд]] кој ги поврзува [[Рајна]], [[Везер]], [[Лаба]] и [[Одра]]. Во [[Франција]] сите пловни реки се поврзани меѓу себе и со реката [[Рајна]], така што економскити значење на реките, покрај потребите за вода за пиење, во земјоделството, во индустријата и во енергетиката е мошне големо и во сферата на сообраќајот и транспортот, размената на стоки и услуги.<ref>Географија за VII одделение на осумгодишно основно образование - Хидрографија (реки и езера и нивно значење) - стр. 20/21/22</ref>
[[Податотека:Zuerichsee.jpg|мини|лево|Циришко Езеро]]
Езерата во Европа се многубројни, ное релативно мали по површина. Зафаќаат околу 135.000 км²<sup>2</sup>. Најкарактеристични се [[карело-фински езера]] на [[север]], каде што се среќаваат околу 60.000 езера со околу 72.000 км²<sup>2</sup> површина. Езерата [[Онега]] и [[Ладога]] и јужношведските езера се најголеми во Европа. Дел од природните езера се наоѓаат на [[Алпи]]те, на [[Родопи]]те и на [[Карпати]]те. Покарактеристични се: [[Геневско Езеро]], [[Боденско Езеро]], [[Циришко Езеро]], [[Бледско Езеро]], [[Бохињско Езеро]], [[Охридско Езеро]], [[Преспанско Езеро]] итн. Постојат голем број вештачки езета што се користат за пловидба, за наводнување и за производство на елетричната енергија.<ref>Географија за VII одделение на осумгодишно основно образование - Хидрографија (реки и езера и нивно значење) - стр. 22</ref>
[[Податотека:Ohridsoeen.jpg|мини|десно|Охридско Езеро]]
Мочуриштата во Европа се најраспространети во примотските делови на [[Холандија]] и на [[Германија]] спрема [[Северно Море]] и во прибрежните делови на [[Северниот Леден Океан]]. Во Европа има и површини под [[ледници]], околу 120.000 км²<sup>2</sup>. Се наоѓаат претежно во областите на [[Арктик]]от, [[Скандинавски Полуостров]], [[Исланд]] и на [[Алпи]]те.
 
== Население ==
Ред 294:
|-
! Име на држава, со [[знаме]]
! [[Список на држави по површина|Површина]]<br />(км²<sup>2</sup>)
! [[Список на држави по населеност|Населеност]]<br />(1 Јули, 2002)
! [[Список на држави по густина на население|Густина на население]]<br />(по км²<sup>2</sup>)
! [[Главен град]]
|-
Ред 610:
|-
! Име на територија, со [[знаме]]
! [[Список на држави по површина|Површина]]<br />(км²<sup>2</sup>)
! [[Список на држави по населеност|Населеност]]<br />(1 Јули, 2002)
! [[Список на држави по густина на население|Густина на население]]<br />(по км²<sup>2</sup>)
! [[Главен град]]
|-
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/wiki/Европа