Обелиск: Разлика помеѓу преработките
[проверена преработка] | [проверена преработка] |
Избришана содржина Додадена содржина
с Форматна исправка, replaced: 0 год. → 0 г. (7), 1 год. → 1 г. (6), 2 год. → 2 г. (5), 3 год. → 3 г. (10), 4 год. → 4 г. (5), 5 год. → 5 г. (7), 6 год. → 6 г |
|||
Ред 20:
Источниот Император Теодосиј, во Константинопол испорачал обелиск во 390 година и му бил поставен во неговиот хиподром, каде издржал Крстоносни војни и Селџуци и се уште стои во плоштадот Хиподром во денешен Истанбул.
Овиј обелиск е 95 стапки висок и тежи 380 тони. Неговата долна половина како што се верува исто така постоела некогаш во Истанбул но денес ја нема. Обелискот во Истанбул е 65 стапки висок.
Рим е главниот град на обелискот во светот. Најистакнатиот е 25.5м/83.6 стапки високиот и 331 тони тежок обелиск на плоштадот Свети Петар во Рим. На оваа локација обелискот бил поставен од 37
„Плиниј Постариот во неговото Природознание (Natural History) се однесува на пренесувањето на обелискот од Египет во Рим по наредба на Императорот Гај (Калигула) како на извонреден настан. Лаѓата која го носела имала огромни јарболи од чамово дрво кое четири човекови раце не можеле да го заобиколат. Сто и дваесет бушели (мерка за количина) леќа биле потребни за одржување рамнотежа. Откако ја исполнил својата цел, гигантскиот брод не бил повеќе потребен. Па така, исполнет со камења и цемент бил потонат за да ги постави темелите на најголемиот кеј на новото пристаниште во Остија“.
Повторното издигнување на обелискот го обесхрабрил дури и Микеланџело, но Сикст Петти бил одлучен во издигањето на обелискот пред Св. Петар чиј брод туку што не почнал да се прави. Тој имал дрвена макета во вистински димензии којашто била издигната во месеците на неговото избирање.
Доменико Фонтана, помошник во изградба на Базиликата, на Џакомо Дела Порта претставил пред Папата мал модел на кран од дрво и мал обелиск од олово, кој самиот Сикст можел да го крене со покревање на мала дигалка со неговиот прст. Фонтана го добил проектот.
Обелискот половина закопан во отпадокот на годините, прво бил ископан онака како што стоел, потоа од 30 април до 17 мај, 1586
Пред да биде повторно издигнат обелискот бил ослободен од лоши духови. Се вели дека Фонтана имал повеќе тимови од коњи со кои би можел да избега во случај ако неговиот потфат пропадне. Кога Карло Мадерно го правел бродот на Базиликата морал да постави мала навртка во неговата оска да се постави обелискот.
Обелискот стои пред црквата Тринита деи Монти, на врвот на Шпанските скали. Друг обелиск во Рим е извајан како да е носен на грбот на слон. Рим изгубил еден од своите обелисци кој го красел храмот на Исис, откриен во 16 век.
Ред 64:
Обелиск-спомениците се познати и во асирската цивилизација, каде биле издигнати како јавни споменици кои ги обележувале достигнувањата на асирскиот крал.
Британскиот Музеј поседува три асирски обелиска: Белиот обелиск (именуван според неговата боја), го открил Хормузд Расам во 1853
Обелискот содржи записи кои укажуваат на тоа дека кралот запленувал стока, луѓе и стада кои биле носени во градот Ашур. Релјефите на обелискот откриваат воени кампањи, ловење, победнички банкети и сцени од почесни настани.
Обелискот Расам, именуван по неговиот откривач Хормузд Расам, се наоѓал на тврдината Нимруд (стар Калху). Бил издигнат од Ашурнасирпал Втори, иако е сочуван само во делови. Сочуваните делови на релјефи откриваат сцени од почесни настани кон кралот на Сирија и западот.
Ред 71:
===Аксум===
Дел од обелискците биле гравирани во Кралството Аксум. Заедно со 21м. високиот обелиск на кралот Езана, последниот издигнат и единствен сочуван е најпознат пример за аксумските обелисци е така наречениот обелиск на Аксум кој е висок 24м. Бил гравиран околу 4 век и со текот на времето се срушил и се разделил на три дела. Во ваква состојба бил пронајден од италјански војници во 1935
Најголемиот познат обелиск, Големиот обелиск во Аксум, којшто денес е срушен со висина од 33м. и димензии на основата 3м со 2 м. (и тежина од 520 тони) е еден од најголемите еднокамени споменици некогаш направени во човековата историја (најголемиот се наоѓа или во Баалбек или во Рамессеум) најверојатно паднал при изградбата или веднаш по неа уништувајќи голем дел од гробницата под него. Обелисците чијшто соодветен термин е стелае, или тамошното хавилт или хавилти бидејќи не завршува со пирамида, се користеле да ги означат гробиштата или подземните гробници. Најголемите означувачи на гробови биле наменети за кралските гробници и накитени со повеќе-катни лажни прозорци и лажни врати додека оние на благородниците биле помали и помалку накитени. Постојат стотици помали стелае на „стелае полињата“ а само неколку големи.
Ред 84:
===Византија===
*Ѕидниот обелиск (Обелискот на Константин), Хиподром на Константинопол. Изграден во времето на Константин Седми Порфирогенит (905-959
===Предколумбовски период===
Предисторискиот обелиск Тело, пронајден во 1919
==Експерименти со издигнување обелиск==
Ред 105:
===18 век.===
*Обелискот на Маркет Сквер во Рипон (Николас Хавксмур) 1702
*Сент Лук Олд Стрит (црква), Лондон, го додал Николас Хавксмур околу 1727-33
*Обелиск Мамхед, сто стапки (30 м.), изграден 1742-1745
*Училиште Стоу, Бакингемпшир- обелиск на генерал Волф, 1754год.
*Обелискот во Монтреал Парк, Риверхед, Севеноакс, Кент-обелискот на Лорд Џефри Амхерст, 1761
*Обелиск Кагул во Царскоје Село, 1772год.
*Обелиск Чесма во Гатчина, 1775год.
Ред 118:
===19 век.===
*Споменикот на Нелсон, Спринфилд парк, Ливерпул, околу 1805год.
*„Иглата на Брајтлинг“ Брајтлинг, источен Сасекс (65 стапки/ 20м.) околу 1815
*Гробот на патриотите, Стари гробишта, Арлингтон, Масачусетс (1818
*Споменик на Капетан Кук, Изби Мур, Грејт Ајтон, Северен Јоркшир, 1827год. (15.5 м, 51 ст)
*Споменик Гротон во (Форт Гризволд), Гротон, Конетикат, 1830
*Споменик Банкер Хил, Чарлстаун, Масачусетс- изграден меѓу 1827 и 1843
*Обелиск на лавови, во [[Јаш]], Романија, 1834
*Вила Торлониа, Рим- два обелиск подигнати во 1442
*Реџо Емилија обелиск, го комеморира бракот на Францис Петти, Војвода од Модена со принцезата Аделгунда од Баварија, изграден во 1842
*Споменикот на Радерфорд во близина на Анвот, Шкотска подигнат во 1842
*Споменик на политичките маженици, единбург, подигнат 1844
*Споменик Лансдаун, во близина на Белата куќа Черчил, Вилтшир, 1845
*Њукасл, Нов Јужен Велс- Обелискот, изграден 1850
*Споменик Велингтон, Велингтон, Самерсет, завршен 1854
*Студли Пајк, Тодморден, Западен Јоркшир, изграден 1856
*Обелиск на Фонтенеј, 1860
*Споменик Велингтон, 1861
*Гробот на Линколн во Спрингфилд, Илиноис, 1865
*Обелискот на Николсон, Маргала Хилс, Пакистан 1868
*Обелиск на Капетан Кук, Курнел, Нов Јужен Велс, 1870
*Меморијален обелиск на ветераните на Округ Дофин во Харисбург, Пенсилванија, завршен во 1876
*Споменик Вашингтон во Вашингтон ДЦ, САД, висина 555 стапки, 5.5 инчи (169.29 м.) е највисокиот постоечки обелиск во светот, завршан во 1884
*Споменик на боиштето Орискани во Рим, Њујорк, посветено во 1884 како мемориал на битката на Револуционерната војна во 1777год.
*Споменик на битката во Бенинтон, во Бенинтон, Вермонт 1889год.
*Далхауси обелиск во Рафлс Плејс, Сингапур, 1891
*Обелискот, Универзитетски парк кампус на универзитетот Пен Стејт, 1896
===20 век.===
*Мемориалот на Вилијам Дедли Чипли, на Плаза Фердинанд Седми, Пенсакола, Флорида, 1901
*Споменикот на Наредник Флојд, на автопатот 75 во САД, Су Сити, Ајова, 1901
*Мемориал на родното место на Џозеф Смит, Јужен Ројалтон, Вермонт, 1905
*Споменик Меккинли, Плоштад Нијагара, Бафало, Њујорк, 1907
*Споменикот на ветераните, Елизабеттон, Тенеси, посветен во 1904 год на ветераните од Американската граѓанска војна од Округот Картер, Тенеси.
*Споеник Чалмете, во Чалмете, Луизиана, комеморација на битката во Њу Орлеанс, 1908
*Мемориал Коронатион, во Коронатион Парк, Делхи, кмеморација на основањето на Њу Делхи во 1911
*Мемориал на Победата, Форт Рековери, Охајо, завршен во 1913
*Национален споменик на жените во Блуфонтејн, Јужна Африка, бил подигнат во 1913
*Обелискот Хенри М. Флагер кој се наоѓа на Флагер Монумент Ајленд во Мајами Бич, флорида бил изграден 1920
*Меморијалот на Војната на плоштадот Лондон, Саутпорт, Ланкшир, го дизајнирале Грејсон и Барниш во 1923
*Ветеран мемориал плаза (плоштад на обелискците) на плоштадот-мемориал за Светската Војна на Индиана во Индианаполис бил изграден во 1923
*Споменикот на Џеферсон дејвис на државниот историски сајт - Џеферсон Дејвис во Фервју, Кентаки (351 ст./107 м. ) висок, во поголем дел направен од бетон, 1924
*Голем обелиск со најголемото јаболко во светот на неговиот врв стои во Корнелија, Џорџија. Бил подигнат во 1925
*Кулата Фошеј, во Минеаполис, Минесота, обликувана според Споменикот Вашингтон, 1929
*Обелиск на Монтевидео, Уругвај, 1930год
*Споменик Хај Поинт, Монтагу, Њу Џерзи. Обелиск со висина 220 ст./67м. на врвот на Њу Џерзи, на највисоката точка, 1803 ст.(550м.) надморска височина, 1930
*Форо Италико, Рим (на Лунготевере Маршал Диаз), подигнат во чест на Бенито Мусолини, 1932
*Обелиск на Буенос Аирес, Аргентина, 1936
*Споменик Сан Хасинто во Ла Порт, Тексас, во цомеморација на победата на тексашката војска во битката на Сан Хасинто и со тоа добивање независноста на Мексико, 1939год.
*Трилон и Перисфер, Светски саем во Њујорк, 1939год., Флашинг, Њујорк, не е вистински обелиск туку уметничка декоративна верзија, (700 ст./213м.), 1939год.
*Обелискот на Уан Три Хил во Окленд, Нов Зеланд, 1940
*Обелиск Манзанар, Индепенденс, Калифорнија споменик во чест на Јапонските стажисти за време на Втората светска војна, 1943
*Обелиск на Плоштад Франција во Каракас, Венецуела, 1944год.
*Мемориал во Сафед, Израел посветен на војниците кои погинале во израелската војна за независност.
Ред 189:
===21 век===
*Капас Национал Шрин (од Цапас Натионал Схрине) во Филипинската провинција Тарлак, Филипини, 70м. висок обелиск подигнат во 2003
*Споменик на езерцето и бел обелиск во главниот плоштад на Виган Сити во филипините.
*Обелиско Новеченто (Обелисцо Новеценто), Рим. Скулптура на Арландо Помодоро.
|