Античка Македонија: Разлика помеѓу преработките

Врз основа на овој извор, како и други, некои научници истакнуваат дека Македонците и македонските племиња биле староседелци, кои зборувале на јзик неразбирлив за Хелените. Тукидид во своето дело за Пелопонеската војна кога пишува за настаните на Халкидик истакнува дека Грестонците, Едонците и Бисалтите ги нарекува барбари, односно народ со неразбирлив јазик <ref>Thuc, IV, 109</ref>.

 

 

Дополнително светло во проучувањето на античкиот македонски јазик фрлаат ономастичките податоци. Во постарите тези преовладувале видувања дека на Балканскиот Полуостров на север од Хелените живееле само Илири и Тракијци, оттука сите имиња кои не можеле да се вбројат во хеленската ономастика биле означувани како илирски или тракиски. Поновите истражувања, особено она на [[Фанула Папазоглу]], покажале дека еден дел од овие имиња кои порано биле класифицирани како тракиски или илирски, во зависност од тоа дали биле посведочени во западниот или источниот дел на Македонија, денес се дефинираат како бригиски. Овие имиња освен во Македонија се среќаваат уште само во Мала Азија, односно Фригија. Сличноста на македонските и бригиските имиња укажуваат дека Бригите, кои во изворите се посочени како македонско племе, биле една од компонетите во етногезата на Античките Македонци. Помеѓу макеодонските глоси и зборовите од старофригискиот јазик постои сродност. Бригите и Македонците имале обичај да даваат боженски имиња на смртници, а тоа не е посведочено и не е обичај помеѓу Хелените и Римјаните. Овој обичај најрано се сретнува во Мала Азија и Македонија.

[[Податотека:Hercules Musei Capitolini MC1265.jpg|250px|мини|десно|Римска претстава на Херакле]]

* '''Ѕевс''' бил македонски врховен бог на Македонците. Во легендите тој се нарекува Дион или Диос. Некои македонски научници претпоставуваат дека македонскиот врховен бог се викал Дион или Диос <ref name="Pro" />. Кога македонскиот врховен бог се сретнува со името Ѕевс, неговото име е придружено со епитети кои укажуваат на неговиот македонски карактер <ref name="Pro" />. Eден од неговите епитети е ''Hetaireios''. Овој епитет, научниците го поврзуваат со хетајрите, типична македoнска институција. Исто така се сретнува и епитетот ''Hyperberetas'' кои го поврзуваат со последниот месец од македонскиот календар - хиперберетај и празникот Хиперберетаи, кога се чествувал македонскиот Ѕевс. Интересен е епитето ''Hyperairetes'' кои е откриен на еден натпис во селото [[Дебреште]]. Натписот се датира од римско време. Самиот епитет не е посведочен во хеленскиот јазик, ниту како епитет на хеленскиот Ѕевс, ниту како збор. Научницте претпоставуваат дека се работи за превод на македонски епитет, чие значење не е познато.

* '''Дионис''' бил едно од најпочитуваните божества кај Македонците. Еврипид, кои своите последни години од својот живот ги поминал на македонскиот двор, ја создал драмата ''Бакхи''. Во оваа драма е прикажан отпорот на Тебанците кон култот на Дионис. Според некои истражувачи Бакхос не е Дионис, туку бригиско-едонско божество на вегетацијата, кое од север навлегло во Хелада. Оргијастичкиот ритуал и оргијастичкиот карактер на Дионис не е белег на хеленските, туку на малоазиските божества. Според еден податок, облеката на Мајнадите се нарекувала ''Едонска наметака'', а тие се викале ''Едонки''. Во Илијадата се спомнува Ликург Дријантов, крал на Едонците. Овој крал се скарал со боговите и ги избркал доилките на бесниот дионис низ светата Ниса. Оваа епизода се толкува како пренесување на Дионисовиот култ во бојотска Ниса. Хесихиј истакнува дека кај Пајонците, Дионис се викал Диалос. Ова име е посведочено на еден натпис на основата на една статуа која е откриена во Кукуш, а се датира од II век од нашата ера. Култот на ова македонско божество бил особено почитувано од пајонската група на племиња. Хелените ова македонско божество го идентификувале како Дионис, а култот бил толку раширен во Македонија што и бакхантките се нарекувале ''Макети''. Ликовните претстстави на македонскиот Дионис не биле изработени според хеленските канони.

* '''Артемида''' била една од најпочитуваните божества во Македонија, како божица на ловот и природата. Таа била женски пандан на Дионис. Името на еден од месеците од македонскиот календар се нарекува ''артемисион''. Врз основа на локалните епитети кои се посведочени, научниците заклучиле дека станува збор за автохтоно македонско божество на кое со хеленското толкување му е дадено хеленско име. Типични епитети за Артемида во Македонија се: ''Blaganitis (Благанска), Gazoreitis (Гаѕорска), Agrotera, Kynagogos, Digaia''. На една теракотна биста од Дебреште оваа божица е претставена со коњски протом на рамото, кучешка глава под него, дијадема и растителни атрибути во косата. Научниците истакнуваат дека станува збор за ''Артемида Енодија''.

Во Македонија немало ери, времето се броело според годините на владеење на кралот. По освојувањето на Македонија од страна на Рим, се користела т.н македонска провинциска ера, иста така се користела и т.н актиска ера, која го означува крајот на владеењето на последната македонска династија, Птолемаиди.

 

 

== Култура ==