Граѓанска војна во Либија: Разлика помеѓу преработките

[проверена преработка][проверена преработка]
Избришана содржина Додадена содржина
с →‎Рани случувања: Правописна исправка, replaced: подршка → поддршка using AWB
с Промена на тековен параметар, replaced: deadurl=no → url-status= (4) using AWB
Ред 101:
=== Историја ===
[[Моамер ел Гадафи]] на власт во [[Либија]] дошол во [[1969]] година, кога преку пат на револуција вовел еден вид на монархија<ref>{{Cite news |title=Qaddafi Is No Mubarak as Regime Overthrow May Trigger a 'Descent to Chaos' |url=
http://www.bloomberg.com/news/2011-02-23/qaddafi-is-no-mubarak-overthrow-may-mean-descent-to-chaos-.html |date=23 February 2011|accessdate=12 March 2011| work=[[Bloomberg L.P.|Bloomberg]]|last=Viscusi|first=Gregory| archiveurl = http://www.webcitation.org/5woom3ygF |archivedate = 2011-02-27| deadurlurl-status=no}}</ref>. По повлекувањето на [[Фидел Кастро]] во [[2008]] година и смртта на [[Омар Бонго]] во [[2009]] година, Гадафи е лидер кој најдолго ја извршува функцијата шеф на државата, кој не е член на едно кралско семејство<ref>{{cite web |last=Mills |first = Robin | title= Qaddafi Remains One of Few Constants for Troubled Libya | work=[[The National (Abu Dhabi)|The National]]|date=22 February 2011 |url=
http://www.thenational.ae/thenationalconversation/industry-insights/economics/qaddafi-remains-one-of-few-constants-for-troubled-libya |accessdate=12 March 2011 | quote =The one constant is Qaddafi himself, the world's longest-serving non-royal head of state, having outlasted another oil potentate, Gabon's Omar Bongo, who died in 2009}}</ref>. Во текот на своето владеење, тој своите роднини и лојални членови од своето племе ги поставил на најзначајните позиции, маргинализирајќи ги своите ривали.
 
Либија како земја е богата со нафтени деривати. Приходите од нафтата претставуваат 58% од БДП на земјата<ref name="Silver 2011">{{cite web|title=Egypt, Oil and Democracy| publisher=''[[FiveThirtyEight.com|FiveThirtyEight: Nate Silver's Political Calculus.]]'' (blog of ''[[The New York Times]]'') | date=31 January 2011| accessdate =12 March 2011|author=[[Nate Silver|Silver, Nate]]|url=http://fivethirtyeight.blogs.nytimes.com/2011/01/31/egypt-oil-and-democracy/}}</ref>. Но и покрај тоа, бројот на невработеност во земјата е околу 21 %, што е највисока во регионот, според последните податоци<ref>{{Cite news |author=[[Staff writer]]|title=Libya's Jobless Rate at 20.7 Percent: Report |agency=Reuters |date=2 March 2009 | url = http://af.reuters.com/article/investingNews/idAFJOE52106820090302 |accessdate=12 March 2011}}</ref>. Куповната моќ во земјата по глава на жител е $14,878, а неговиот индекс на човечки развој во [[2010]] година бил 0,755. Стапката на писменост во [[2009]] година изнесувала 87%. Овие бројки се пониски за разлика од [[Египет]] и [[Тунис]]<ref name = "Maleki 02/09">{{cite web| title=Uprisings in the Region and Ignored Indicators| last=Maleki | first=Ammar| date=9 February 2011| publisher=Payvand| url=http://www.payvand.com/news/11/feb/1080.html}}</ref>. Голем дел од либиските граѓани сметаат дека се добро образовани, и дека имаат висок стандард на живеење<ref>{{cite web| title=Educated and Rich Libyans Want Democracy| last=Kanbolat | first=Hasan| date=22 February 2011|accessdate=12 March 2011| work=[[Today's Zaman]]| url=http://www.todayszaman.com/columnist-236274-educated-and-rich-libyans-want-democracy.html| archiveurl = http://www.webcitation.org/5wooEHLKd | archivedate = 2011-02-27| deadurlurl-status=no}}</ref>. Неговата перцепција на корупцијата во [[2010]] година била 2,2, што е полош индекс од она на Египет и Тунис, двете соседни земји во кои претходно избувнало востание<ref>{{cite web| url=http://www.transparency.org/policy_research/surveys_indices/cpi/2010/results | title=Corruption Perceptions Index 2010 Results| work=[[Corruption Perceptions Index]]| publisher=[[Transparency International]]| accessdate=22 February 2011| archiveurl = http://www.webcitation.org/5tmOICe1G | archivedate = 2010-10-26| deadurlurl-status=no}}</ref>. Голем дел од приходите на земјата од нафта биле потрошени за купување на оружје и за спонзорирање на милитаризмот па дури и тероризмот во светот<ref>{{Cite news |author=[[Staff writer]]|url=http://www.economist.com/node/18239888 |title=Endgame in Tripoli&nbsp;– The Bloodiest of the North African Rebellions So Far Leaves Hundreds Dead |date=24 February 2011 |work=The Economist |accessdate=12 March 2011}}</ref><ref>{{Cite book|title=Libya&nbsp;– The Struggle for Survival|author=Simons, Geoffrey Leslie|page=281|publisher=[[St. Martin's Press]] (New York City)|year=1993|isbn=978-0-312-08997-9}}</ref>.
 
Самото востание претставува дел од [[Арапски протести (2010-2011)|Арапските протести]] на [[Блискиот Исток]] и [[Северна Африка]], кои претходно резултирале со протерување на долгогодишните претседатели во Тунис и Египет<ref name = "NYT">{{Cite news | url = http://www.nytimes.com/2011/02/19/world/africa/19libya.html|title = Libya Protests Build, Showing Revolts' Limits |date=18 February 2011 | accessdate = 22 February 2011 | first = Anthony | last = Shadid |work=The New York Times }}</ref>. Социјалните медиуми имале голема улога во организацијата на опозицијата<ref>{{Cite news | url = http://articles.philly.com/2011-02-28/news/28637707_1_moammar-gadhafi-diaspora-fortress/|title = Twitter and Other Services Create Cracks in Gadhafi's Media Fortress|first=John|last=Timpane|work=[[The Philadelphia Inquirer]] |date=28 February 2011 | accessdate = 3 March 2011}}</ref>.
Ред 212:
На 18 март, [[ООН]] одобрил воздушни напади врз Либија. Во меѓувреме, од притисок од сè поизвесната воена интервенција на западните сили, либиската влада повикала на итен прекин на огнот со образложение дека постапува согласно резолуцијата на Советот за безбедност, која предвидува зона на забранети летови со цел да се заштитат цивилите од нападите на силите на полковникот Гадафи. Следниот ден, на 19 март, француските борбени авиони ја извршиле првата воена задача во Либија, каде било погодено и уништено воено возило на либиската армија. Според информациите, француските воени авиони ќе го штитат бедемот на опозицијата во [[Бенгази]] од нападите на војските на Гадафи. Претходно либиските владини трупи влегле во градот Бенгази принудувајќи ги бунтовничките сили на повлекување и покрај барањата од меѓународната заедница за моментален прекин на огнот.
 
На [[19 март]], BBC NEWS објавил дека француските воздухопловни сили испратиле 19 борбени авиони на растојание од 100 км до 150 км од градот Бенгази, со цел да се спречи напад врз бунтовниците кои го контролирале градот<ref>{{cite news | url=http://www.cnn.com/2011/WORLD/africa/03/19/libya.civil.war/index.html | title=French jets open fire on Libyan military vehicle | accessdate=19 March 2011 | date=19 March 2011 | publisher=CNN | archiveurl = http://www.webcitation.org/5xJ3rqxGl | archivedate = 2011-03-19| deadurlurl-status=no}}</ref>. "Нашите воздушни сили ќе спротивстават на каква било агресија од страна на полковникот Гадафи против населението од Бенгази ", изјавил францускиот претседател [[Никола Саркози]]. BBC NEWS објавил дека во 16:59, француски воен авион уништило едно либиско воено возило. Ова било потврдено од страна на француското Министерство за одбрана<ref>{{cite web |title=French Jet Shoots, ‘Neutralizes’ Libyan Military Vehicle |url=http://www.bloomberg.com/news/2011-03-19/french-jet-shoots-neutralizes-libyan-military-vehicle-1-.html |publisher=Bloomberg |author=Helene Fouquet |date=19 March 2011 |accessdate=20 March 2011}}</ref>.
 
во исто време Пентагон соопштил дека американските и британските сили отвориле оган над 20 либиски воздушни и копнени одбранбени системи<ref>{{cite news |title=US Launches Missile Strike in Libya |url=http://www.theworldreporter.com/2011/03/us-launches-missile-strike-in-libya.html |publisher=The World Reporter |date=19 March 2011 |accessdate=19 March 2011}}</ref>. Во истата зона оперираат 25 коалициски бродови и 3 американски подморници. CBS New's објавил дека авионите B-2 врлиле над 40 бомби над главниот либиски аеродром<ref name="autogenerated4">[http://www.bbc.co.uk/news/world-middle-east-12776418 Live: Libya Crisis] ''[[BBC News]]'', 19 March 2011 {{WebCite|url=http://www.webcitation.org/5xJ8ZkGrZ|date =2011-03-19}}</ref><ref>{{cite news |title=U.S. Launches Cruise Missiles Against Qaddafi's Air Defenses |url=http://www.foxnews.com/world/2011/03/19/france-fires-libyan-military-vehicle/ |publisher=Fox News Channel |date=19 March 2011 |accessdate=19 March 2011}}</ref><ref>{{cite web|url=http://news.smh.com.au/breaking-news-world/west-pounds-libya-with-air-strikes-tomahawks-20110320-1c1q5.html |title=West pounds Libya with air strikes, Tomahawks |publisher=News.smh.com.au |date= |accessdate=2011-03-19}}</ref><ref>{{cite web|url=http://english.aljazeera.net/news/africa/2011/03/2011319175243968135.html |title=Airstrikes begin on Libya targets - Africa |publisher=Al Jazeera English |date= |accessdate=2011-03-19}}</ref>.
Ред 260:
[[Категорија:Арапска пролет]]
[[Категорија:Судири во 2011 година]]
[[Категорија:Села во Македонија]]
 
[[gl:Libia - ليبيا#Protestas en contra do Goberno en 2011]]