Германиум: Разлика помеѓу преработките
[проверена преработка] | [проверена преработка] |
Избришана содржина Додадена содржина
с →Историја: clean up, replaced: |chapter-url = → |url= using AWB |
с Промена на тековен параметар, replaced: dead-url=yes → url-status=dead (5) using AWB |
||
Ред 10:
== Историја ==
[[Податотека:Winkler_preparate_1886_1904.png|лево|мини| Примероци од соединенија на германиум подготвени од Клеменс Винклер , откривач на елементот]]
Во својот извештај за П''ериодичното право на хемиските елементи'' во 1869 година, рускиот хемичар [[Дмитриј Иванович Менделеев|Дмитриј Менделеев]] предвиде дека постоењето на неколку непознати [[хемиски елемент]]и , вклучувајќи го и оној што ќе пополни празнина во [[Јаглеродна група|јаглеродното семејство]] , сместено помеѓу [[силициум]] и [[калај]] .<ref>{{Наведено списание|last=Kaji|first=Masanori|date=2002|title=D. I. Mendeleev's concept of chemical elements and ''The Principles of Chemistry''|url=http://www.scs.uiuc.edu/~mainzv/HIST/awards/OPA%20Papers/2005-Kaji.pdf|
Во средината на 1885 година, во рудникот во близина на [[Фрајберг|Фрајберг, Саксонија]] , откриен е нов [[минерал]] и се нарекува ''[[аргиродит]]'' поради високата содржина на [[сребро]] . {{refn|From Greek, ''argyrodite'' means ''silver-containing''.<ref>{{cite report|url=http://www.handbookofmineralogy.org/pdfs/argyrodite.pdf|publisher=''Mineral Data Publishing''| format=PDF|title=Argyrodite—{{chem|Ag|8|GeS|6}}|accessdate=2008-09-01}}</ref>|group=n}} Хемичарот [[Клеменс Винклер]] го анализираше овој нов минерал, кој се покажа дека е комбинација од сребро, сулфур и нов елемент. Винклер беше во можност да го изолира новиот елемент во 1886 година и најде дека е сличен на [[антимон]] . Тој првично сметал дека новиот елемент е ека-антимон, но наскоро бил убеден дека е ека-силикон.<ref name="Winkle2">{{Наведено списание|last=Winkler|first=Clemens|author-link=Clemens Winkler|date=1887|title=Mittheilungen über des Germanium. Zweite Abhandlung|url=http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k90799n/f183.table|journal=J. Prak. Chemie|language=de|volume=36|issue=1|pages=177–209|doi=10.1002/prac.18870360119|access-date=2008-08-20}}</ref><ref name="isolation">{{Наведено списание|last=Winkler|first=Clemens|author-link=Clemens Winkler|date=1887|title=Germanium, Ge, a New Nonmetal Element|url=http://gallica.bnf.fr/ark%3A/12148/bpt6k90705g/f212.chemindefer|
Бидејќи овој нов елемент покажа некои сличности со елементите [[арсен]] и антимон, се разгледуваше неговото соодветно место во периодниот систем, но нејзините сличности со предвидениот елемент на "Екасиликон" на Дмитриј Менделеев го потврдија тоа место на периодниот систем.<ref name="isolation">{{Наведено списание|last=Winkler|first=Clemens|author-link=Clemens Winkler|date=1887|title=Germanium, Ge, a New Nonmetal Element|url=http://gallica.bnf.fr/ark%3A/12148/bpt6k90705g/f212.chemindefer|
Винклер беше во можност да се подготви неколку нови соединенија на германиум, [[вклучувајќи]] ги и флуориди , хлориди , [[сулфиди]] , [[Диоксин|диоксид]] , и [[тетраетилгерман]] (Ge(C<sub>2</sub>H<sub>5</sub>)<sub>4</sub>), првиот органоман.<ref name="Winkle2">{{Наведено списание|last=Winkler|first=Clemens|author-link=Clemens Winkler|date=1887|title=Mittheilungen über des Germanium. Zweite Abhandlung|url=http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k90799n/f183.table|journal=J. Prak. Chemie|language=de|volume=36|issue=1|pages=177–209|doi=10.1002/prac.18870360119|access-date=2008-08-20}}</ref> Физичките податоци од овие соединенија - кои добро кореспондираат со предвидувањата на Менделеев - го направија ова откритие важна потврда за идејата на Менделеева за [[Периоден систем на елементите|периодичноста]] на елементите. Еве една споредба помеѓу предвидувањата и податоците на Винклер:<ref name="Winkle2" /> <div style="float: center; margin: 5px;">
Ред 64:
| 1.9
|}
</div> До крајот на 1930-тите години, германиумот се сметал за слабо спроводен [[метал]] .<ref name="DOE">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.osti.gov/bridge/servlets/purl/922705-bthJo6/922705.PDF|title=Germanium: From Its Discovery to SiGe Devices|last=Haller, E. E|date=2006-06-14|work=Department of Materials Science and Engineering, University of California, Berkeley, and Materials Sciences Division, Lawrence Berkeley National Laboratory, Berkeley|format=PDF|accessdate=2008-08-22}}</ref> Германиум не станал економски значаен до 1945 година кога биле препознаени неговите својства како [[Електроника|електронски]] полупроводник. За време на [[Втора светска војна|Втората светска војна]] , во некои специјални [[Електроника|електронски уреди]] , главно [[Диода|диоди,]] се користеле мали количества германиум.<ref>{{Наведени вести|url=http://select.nytimes.com/gst/abstract.html?res=F30715FE3F5B157A93C2A8178ED85F478585F9|title=Germanium for Electronic Devices|last=W. K.|date=1953-05-10|access-date=2008-08-22|publisher=NY Times}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.computerhistory.org/semiconductor/timeline/1941-semiconductor.html|title=1941 – Semiconductor diode rectifiers serve in WW II|publisher=Computer History Museum|accessdate=2008-08-22}}</ref> Првата голема употреба биле [[Шоткиева диода|Шотки-диоди]] со точка-контакт за откривање на радарски пулс за време на војната.<ref name="DOE" /> Првите [[силициум-германиумски]] легури се добиени во 1955 година.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.sp.phy.cam.ac.uk/~SiGe/Silicon%20Germanium%20(SiGe)%20History.html|title=SiGe History|publisher=[[University of Cambridge]]|archive-url=https://web.archive.org/web/20080805204801/http://www.sp.phy.cam.ac.uk/~SiGe/Silicon%20Germanium%20%28SiGe%29%20History.html|archive-date=2008-08-05|
Развојот на германиум [[транзистор]] во 1948 година <ref>{{Наведено списание|last=Bardeen|first=J.|last2=Brattain, W. H.|date=1948|title=The Transistor, A Semi-Conductor Triode|journal=Physical Review|volume=74|issue=2|pages=230–231|bibcode=1948PhRv...74..230B|doi=10.1103/PhysRev.74.230}}</ref> ја отвори вратата за безброј апликации на [[цврста состојба електроника .]] <ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.greatachievements.org/?id=3967|title=Electronics History 4 – Transistors|publisher=National Academy of Engineering|accessdate=2008-08-22}}</ref> Од 1950 до раните 1970-ти, оваа област обезбеди зголемен пазар за германиум, но потоа силициумот со висока чистота почна да го заменува германиумот во транзистори, диоди и исправувачи .<ref name="usgs">{{Наведено списание|last=U.S. Geological Survey|date=2008|title=Germanium—Statistics and Information|url=http://minerals.usgs.gov/minerals/pubs/commodity/germanium/|journal=U.S. Geological Survey, Mineral Commodity Summaries|access-date=2008-08-28|quote=Select 2008}}</ref> На пример, компанијата која стана Fairchild Semiconductor е основана во 1957 година со експлицитна цел за производство на силициумски транзистори. Силициумот има супериорни електрични својства, но бара многу поголема чистота која не можела да се постигне во првите години на полупроводничката електроника .<ref>{{Наведено списание|last=Teal|first=Gordon K.|date=July 1976|title=Single Crystals of Germanium and Silicon-Basic to the Transistor and Integrated Circuit|journal=IEEE Transactions on Electron Devices|volume=ED-23|issue=7|pages=621–639|bibcode=1976ITED...23..621T|doi=10.1109/T-ED.1976.18464}}</ref>
Ред 219:
Во последниве години германиум има зголемена употреба во легури на благородни метали. Во [[сјајни сребрени]] легури, на пример, се намалува огноотпорот , се зголемува отпорноста на оцрнување и го подобрува стврдувањето на врнежите. [[Аргентиум]] со заштитен знак од сребрен легура содржи 1.2% германиум.<ref name="usgs">{{Наведено списание|last=U.S. Geological Survey|date=2008|title=Germanium—Statistics and Information|url=http://minerals.usgs.gov/minerals/pubs/commodity/germanium/|journal=U.S. Geological Survey, Mineral Commodity Summaries|access-date=2008-08-28|quote=Select 2008}}</ref>
[[Полупроводнички детектори]] од монокристалска германија со висока чистота можат точно да ги идентификуваат изворите на зрачење - на пример во безбедноста на аеродромот.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.ortec-online.com/papers/inmm_2003_keyser.pdf|title=Performance of Light-Weight, Battery-Operated, High Purity Germanium Detectors for Field Use|last=Keyser|first=Ronald|last2=Twomey|first2=Timothy|publisher=Oak Ridge Technical Enterprise Corporation (ORTEC)|format=PDF|archive-url=https://web.archive.org/web/20071026162911/http://www.ortec-online.com/papers/inmm_2003_keyser.pdf|archive-date=October 26, 2007|
Германиум се појавува како важен материјал за [[спинтроника]] и спин-базирани [[квантни компјутерски апликации]]. Во 2010 година, истражувачите демонстрираа вртење на спин транспорт <ref>{{Наведено списание|last=Shen|first=C.|last2=Trypiniotis|first2=T.|last3=Lee|first3=K. Y.|last4=Holmes|first4=S. N.|last5=Mansell|first5=R.|last6=Husain|first6=M.|last7=Shah|first7=V.|last8=Li|first8=X. V.|last9=Kurebayashi|first9=H.|date=2010-10-18|title=Spin transport in germanium at room temperature|url=https://eprints.soton.ac.uk/271616/1/Gespin.pdf|journal=Applied Physics Letters|volume=97|issue=16|pages=162104|bibcode=2010ApPhL..97p2104S|doi=10.1063/1.3505337|issn=0003-6951}}</ref> а од неодамна донаторските електронски вртења во германиум покажаа дека имаат многу долги [[кохерентни времиња]] .<ref>{{Наведено списание|last=Sigillito|first=A. J.|last2=Jock|first2=R. M.|last3=Tyryshkin|first3=A. M.|last4=Beeman|first4=J. W.|last5=Haller|first5=E. E.|last6=Itoh|first6=K. M.|last7=Lyon|first7=S. A.|date=2015-12-07|title=Electron Spin Coherence of Shallow Donors in Natural and Isotopically Enriched Germanium|journal=Physical Review Letters|volume=115|issue=24|pages=247601|arxiv=1506.05767|bibcode=2015PhRvL.115x7601S|doi=10.1103/PhysRevLett.115.247601|pmid=26705654}}</ref>
Ред 267:
[[Категорија:Хемиски елементи предвидени од Дмитриј Менделеев]]
[[Категорија:Зборови кои ги нема во ТРМЈ]]
[[Категорија:Села во Македонија]]
|