Хералдика: Разлика помеѓу преработките

[проверена преработка][проверена преработка]
Избришана содржина Додадена содржина
дополнување
с Правописна исправка, replaced: подршка → поддршка using AWB
Ред 1:
[[Податотека:Hyghalmen Roll Late 1400s.jpg|thumb]]
'''Хералдика''' или '''грбословие''' — наука за [[Грб (хералдика)|грбовите]] која се занимава со правилата кои владеат при нивното [[дизајн]]ирање, [[спојување (хералдика)|спојување]], наследување, како и [[блазонирање]] (опишување, читање) на грбовите.
 
== Хералдичка практика ==
Ред 6:
 
== Правото да се има и користи грб низ историјата ==
Во почетокот на времето на хералдиката, луѓето, односно [[благородници|благородниците]]те сами одлучувале за [[дизајн|дизајнот]]от на грбот. Во тоа време положбата на обичните луѓе не им дозволувала да имаат грбови. Набргу, големите великодостоинственици го земаат правото за доделување на грб. Со јакнењето на [[монархија|монархијата]]та, правото на доделување на грб го задржува [[цар|царот]]от.
 
Со појавата на [[република|републиките]] и крајот на монархизмот, во најголемиот дел од државите, се губи и постоењето на официјални хералдички органи кои би се занимавале со доделување на грбови, како и со грижа за тоа кој користи грб, како орган на дворот.
 
Дури и во некои монархии не постои строга хералдичка легислатива, па така, во најголем број држави, секој може да си дизајнира и користи грб.
Ред 17:
Денес, за граѓаните на оние земји кои немаат официјални хералдички тела и закони, во која група спаѓаат поголемиот број земји, секој може да користи грб. Секој може да користи блазон како свој, освен ако грбот кој го одбрал веќе не е заштитен на некој легален начин.
 
Грбот може да биде и веќе постоечки, кој може да се користи во случај на легално наследство.
 
=== Хералдичкото уредување денес ===
Бидејќи во поголемиот дел на земјите не постои официјално хералдичко тело и законска рамка во која тоа би работело, денес, хералдички авторитет преставуваат разни хералдички здруженија, кои прествауваат приватни организации.
 
Актите на овие здруженија немат правна моќ и се доброволни. Сепак имаат авторитет во хералдичките кругови. Здруженијата се занимаваат со креирање на грбови, водат евиденција за постоечките и новите грбови, и често вршат генеолошки истражувања како дел од евиденцијата за носителите на постоечките грбови и нивните наследници.
 
=== Правото за доделување грб ===
Ред 34:
Тука спаѓаат англискиот [[Колегијат на грбови]], шкотскиот [[Суд на Лордот Лајон]], шпанскиот [[корониста]]. Овие институции подаруваат грбови само на свои државјани, со сосема мали исклучоци. Со овие органи раководат [[грбовен службеник|грбовни службеници]], хералдички функционери кои се делат на три чина: [[грбовен крал|грбовни кралеви]], [[хералд]]и и [[персевант]]и.
 
Во хералдичкиот свет се прифатливи и оние хералдички здруженија во републиките, кои ја продолжуваат традицијата на дворските хералди, кои имаат подршкаподдршка од изгонетите монарси.
 
Во хералдичкиот свет се прифатливи и оние хералдички здруженија во републиките, кои ја продолжуваат традицијата на дворските хералди, кои имаат подршка од изгонетите монарси.
 
=== Прашањето за јурисдикција ===
Отсекогаш хералдите имале определени јурисдикции односно територии на кои се протегала нивната хералдичка власт, а тоа било територијата на владеење на монархот во чија служба бил хералдот. Затоа хералдите подарувале грбови само на свои поданици и на „странци“ кои имаат голем придонес во соодветната монархија.
 
Ова преставува важно прашање кога станува збор за подарување грбови, односно регистрација, како понизок степен на официјализација на грбот.
 
Следува дека едно хералдичко здружение има јурисдикција само врз територијата која ја покрива. Затоа, се регистрираат грбови само на жители на таа јурисдикција како и иселеници кои потекнуваат од неа.
 
Регистрацијата на грб во друга јурисдикција нема хералдичка оправданост.
 
== Елементи на грбот ==
Ред 69 ⟶ 68:
=== Штитодржачи ===
{{Main|Штитодржач}}
[[Штитодржач]]ите не се задолжителни. Во некои национални хералдики потребно е посебно право за поседување на штитодржачи во приватните грбови.
 
Штитодржачите можат да бидат истоветни, но и различни. Најчесто тие се животни или луѓе и нивни нереални презентации.
Ред 133 ⟶ 132:
 
{{Нормативна контрола}}
 
[[Категорија:Хералдика| ]]