Википедија

Албанија: Разлика помеѓу преработките

Интерактивен преглед на историјата
[проверена преработка][проверена преработка]
← Постаро уредувањеПоново уредување →
Избришана содржина Додадена содржина
НагледноВикитекст
с →‎Балкански војни: Јазична исправка, replaced: Османлиско царство → Османлиско Царство using AWB
с Правописна исправка, replaced: подршка → поддршка (4) using AWB
Ред 165:
Пеќската лига била политичка организација која била основана во градот Пеќ, тогаш територија на [[Косовски вилает|Косовскиот вилает]] во [[Османлиското Царство]]. Лигата била основана на [[29 јануари]] [[1899]] година<ref>[http://books.google.com/books?id=wPOtzk-unJgC&pg=PA127&lpg=PA127&dq=besa-bese+zeka&source=bl&ots=AEXEUKaFeZ&sig=RnTpVVF1oz19ZDIiGjRCYa3ZBqc&hl=sr&ei=Esv6S_blC9mJOMy8oJUM&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=2&ved=0CBgQ6AEwAQ#v=onepage&q=besa-bese%20zeka&f=false] -{The crescent and the eagle: Ottoman rule, Islam and the Albanians, 1874-1913}-, страна 125, Аутор: -{George Walter Gawrych}-</ref>. и како главен водач бил [[Хаџи Зека]], еден од припадниците на [[Призренска лига|Призренската лига]].
 
Призренската лига која била основана со помош на османлиските власти престанала да постои во април 1881 година. Дел од членовите на лигата незадоволни од Берлинскиот конгрес започнале востание во 1879 година. Хаџи Зека во 1886 година заминал во Константинопол за да добие подршкаподдршка од властите во земјата. Таму тој добил подршкаподдршка од Портата да организира нова лига за обединување на Албанците во рамките на империјата. Во рамките на Косовскиот вилает биле организирани неколку акции против христијанското население. Во 1899 година заедно со своите истомисленици ја основал Пеќската лига. По формирањето на лигата водачите испратиле договор на султанот Абдул Хамид II за заштита на верата, нацијата и земјата. Овој допис бил потпишан од страна на 40 делегати. Од потписниците по 8 имало од Пеќ и Роговиште, 7 од Тетово, 6 од Ѓаковица, 4 од Призрен и.т.н.
 
Пеќската лига имала слични амбиции како Призренската лига односно обединување на сите вилаети каде живее албанско население во еден поголем вилает со поголема автономија. Освен Косовскиот, Скадарскиот, Битолскиот и Јанинскиот вилает, Пеќската лига се залагала за вклучување во својот состав и на Солунскиот вилает.
Ред 184:
Во првите години од 20 век започнале побуните на албанското население за добивање на автономија. Помеѓу македонските и албанските востаници дошло до соработка бидејќи и двата народи се стремиле кон автономија.
 
Во јули 1908 година во Урошевац се собрале околу 20.000 луѓе барајќи автономија, но во исто време започнала Младотурската револуција. Оваа револуција добила значајна подршкаподдршка од албанското население во Косовскиот и Битолскиот вилает. Младотурците им обеќале на албанското население намалување на даноците, демократизација и подобрување на животниот стандард. Но кога ја зазеле власта Младотурците не ги исполниле желбите на Албанците за автономија, туку воспоставиле строга централизирана власт кој се засновал не на исламот туку на припадноста на османлиската земја, воведувајќи го турскиот како единствен јазик во администрациите.
 
Овие настани довеле до дополнително зголемување на незадоволството во Косовскиот и Скадарскиот вилаетво јуни 1909 година кога започнале првите конфликти во околината на Ѓаковица. За да го ублажат незадоволството, османлиските власти основале конгрес во Дебар на 23 јули 1909 година кој требало да ги насочи незадоволните Албанци против соседните земји. Но конгресот уште повеќе го истакнал барањето за автономија. Во август 1909 во Елбасан бил одржан собор каде било решено да се започне со соработка со ВМРО. До востание дошло во Косово во 1910 година кое било подржано од албанската емиграција и бугарската влада која сметала дека со албанската автономија ќе се добие автономија и на Македонија. Согледувајќи дека востанието се шири, Младотурците организирале казнена експедиција од Скопје на чело со Шефкет Тургут Паша по кое следувала победа на Османлиите и голема одмазда врз населението. Но во есента дошло до други бунтови поради регрутација на албанското население во армијата.
Ред 244:
===Демократска Албанија===
 
Во следниот период станало јасно дека транзицијата кон капитализмот нема да се прекине. [[Сали Бериша]], кој тогаш бил член на Партијата на трудот, бил заблежан на плоштадот Скендербег со владино возило, и подоцна им се обратил на демонстрантите во нивна подршкаподдршка<ref>{{cite web|url=https://www.youtube.com/watch?v=mKUaRnSwKkA&feature=related|title=Sali Berisha cun i ri|first=|last=Lenci lorenc|date=17 July 2009|publisher=|accessdate=21 March 2018|via=YouTube}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.youtube.com/watch?v=NbRz4QZWtPY|title=I Panjohuri|first=|last=OLTIONPENGU|date=25 June 2009|publisher=|accessdate=21 March 2018|via=YouTube}}</ref>. Во меѓувреме, студентските демонстрации биле уништени од државната полиција во [[Тирана]]. Рамиз Алија ја поканил делегацијата на студентите од Универзитетот во Тирана да разговараат и да дојдат до компромис. Комунистите успеале да ја задржат контролата врз владата во првиот круг на избори, но паднале два месеци подоцна за време на генералниот штрајк. Комитетот за национален спас ја презел власта, но, исто така, се распаднал во рок од шест месеци<ref>{{cite web|url=http://muse.jhu.edu/journals/journal_of_democracy/election_watch/v003/index.html#v003.3|title=Project MUSE - Journal of Democracy|author=|date=|website=muse.jhu.edu|accessdate=21 March 2018}}</ref>. Алија поднел оставка како претседател и бил наследен од Бериша, првиот демократски избран лидер на Албанија од епископот [[Фан Ноли]].
 
Промената од [[социјализам]] во [[капитализам]] очигледно имало многу предизвици. Демократската партија морала да ги спроведе реформите што ги ветила, но тие биле или премногу бавни или не ги решиле проблемите на нацијата, па луѓето биле разочарани кога нивните надежи за брз просперитет останале неисполнети. Многу [[Албанци]], исто така, биле фрустрирани од растечкиот [[авторитаризам]] на [[Сали Бериша]], вклучувајќи притисок врз опозицијата, медиумите и граѓанското општество<ref>Human Rights Watch, [https://www.hrw.org/report/1996/03/01/human-rights-post-communist-albania Human Rights in Post-communist Albania], March 1, 1996.</ref>. На општите избори во јуни [[1996]] година, Демократската партија се обидела да освои апсолутно мнозинство и манипулирала со резултатите<ref>Organization for Security and Cooperation in Europe, [http://www.osce.org/odihr/elections/albania/13567 Parliamentary Elections 26 May and 2 June: Observations], July 2, 1996.</ref>.
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/wiki/Албанија“