Партиципи во полскиот јазик: Разлика помеѓу преработките

[непроверена преработка][непроверена преработка]
Избришана содржина Додадена содржина
с greška
структура
Ред 1:
'''Партиципот''' (на {{Lang-pl|imiesłów}}) е безлична форма на [[Полски јазик|полскиот]] глагол. Во јазикот постојат променливи и непроменливи [[Партицип|партиципи]] (на {{Lang-pl|imiesłowy odmienne, imiesłowy nieodmienne}}), односно според друга класификација ''глаголски придавки'' ("придавски партиципи", на {{Lang-pl|imiesłowy przymiotnikowe}}), коишто во реченица обично се [[Атрибут|атрибути]], и ''глаголски прилози'' (конвербијални или прилошки партиципи, на {{Lang-pl|imiesłowy przysłówkowe}}), коишто обично функционираат во реченица како [[Прилог|прилошки определби]]. Во полскиот јазик, исто како и во македонски, партиципот не може да биде прирок, означува истовремено дејство или некоја карактеристика на основното дејство во реченица{{Sfn|Bąk|1977}} .
 
== Променливи партиципи ==
== Активен променлив партицип ==
Променливи партиципи, инаку "придавски партиципи" или глаголски придавки (на {{Lang-pl|imiesłowy odmienne, imiesłowy przymiotnikowe}}) се преходни форми од глагол во [[придавка]]. Како и македонските глаголски придавки, полските променливи партиципи имаат форми за роди и числа (еднина и множина).
 
=== Активен променлив партицип ===
Активниот променлив партицип (на {{Lang-pl|imiesłów (przymiotnikowy) odmienny czynny}}) го опишува дејството или состојбата на лице или предмет: ''śmiejący się policjant'' (полицаецот, којшто се смее), ''bawiące się dziecko'' (детето, коешто си игра), ''zachodzące słońce'' (сонце, коешто заоѓа){{Sfn|Bąk|1977}}.
 
Активниот променлив партицип се образува от глаголската основа на сегашно време (на {{Lang-pl|temat czasu teraźniejszego}}) со [[Наставка|наставката]] ''-ący'', -''ąca'', -''ące'': ''piszę'' → ''piszący'', ''daję'' → ''dający''{{Sfn|Bąk|1977}}.
=== Образување ===
Активниот променлив партицип се образува от глаголската основа на сегашно време (на {{Lang-pl|temat czasu teraźniejszego}}) со [[Наставка|наставката]] ''-ący'', -''ąca'', -''ące'': ''piszę'' → ''piszący'', ''daję'' → ''dający''{{Sfn|Bąk|1977}}.
 
* Ако при промената глаголската основа се менува во некои лица, на пример ''bi'''o'''rę'', ''bi'''e'''rzesz'', активниот променлив партицип мора да се создаде от тврдиот вариант на основата: ''idę'', ''idziesz'' → ''idący'', ''biorę'', ''bierzesz'' → ''biorący''. Правилото важи и за исторични меки глаголски основи, например ''płacę'', ''pła'''ci'''sz → płacący,'' ''goszczę'', ''gościsz'' → ''goszczący,'' ''noszę'', ''nosisz'' → ''noszący.''
 
Во полскиот јазик постојат глаголи, коишто иматимаат две основи, на пример '''''gra'''m'', '''''graj'''ą''. Во случајов активниот променлив партицип се образува од подолгата основа, на истиот начин како и третото лице множина во сегашно време{{Sfn|Bąk|1977}}:
 
* ''mam'', ''mają'' → mający
Ред 15 ⟶ 17:
* ''jem'', ''jedzą'' → jedzący
 
=== Пасивен променлив партицип ===
Пасивниот променлив партицип (на {{Lang-pl|imiesłów (przymiotnikowy) odmienny bierny}}) претставува преодна форма од глагол во придавка. Терминот ''пасивен'' означува дека предметот е трпител на дејството, на пример: ''wyprana koszula'' (измиена кошула), ''zapomniana melodia'' (заборавена мелодија), ''umyte dziecko'' (измиено дете){{Sfn|Bąk|1977}}.
 
=== Образување ===
Пасивниот променлив партицип се образува само од преодните глаголи (свршени и несвршени). Обично се образува од глаголската основа на минало време, со наставките -''ny,'' -''ty'', -''ony'', -''ęty''{{Sfn|Bąk|1977}}: