Експериментална физика: Разлика помеѓу преработките

[проверена преработка][проверена преработка]
Избришана содржина Додадена содржина
с Правописна исправка, replaced: 9-тиот век → 9 век using AWB
Ред 1:
'''Експериментална физика''' е категорија на дисциплини и суб-дисциплини во областа на [[Физика|физикатафизика]]та која се занимава со набљудување на физичките феномени и [[Опит|експерименти]]. Методите варираат од дисциплина до дисциплина, од едноставни експерименти и забелешки, како што е Cavendish експериментот, или покомплицирани како што e Големиот[[Голем хадронски судирач| Hadron Collider]].
 
== Преглед ==
Ред 9:
Како посебна област, експериментална физика е основана во почетокот на модерна Европа, за време на т.н. Научна Револуција, од страна на физичари како што се [[Галилео Галилеј]], [[Кристијан Хајгенс]], [[Јоханес Кеплер]] , [[Блез Паскал]] и Сер [[Исак Њутн]]. Во почетокот на 17 век, Галилео направил бројни експерименти за потврдување на физичките теории, која е клучната идеја во модерниот научен метод. Galileo формулирал и успешно тестирал неколку резултати во динамиката, особено законот на [[инерција]], кој подоцна стана првиот закон во [[Њутнови закони|Њутновите закони за движење]]. Во Галилеовата книга "''Двe Нови Науки"'', во еден дијалог помеѓу ликовите Simplicio и Salviati, тие разговараат за движење на брод и како товарот на бродот е рамнодушен кон неговото движење. Хајгенс го користи за движењето на брод низ еден холандски канал за да илустрира рана форма на одржувањето на [[Импулс (механика)|моментумот]].
 
Експерименталната физика се има издигнато со објавување на збирката книги ''Philosophiae Naturalis Principia Mathematica'' во 1687 од страна на Сер Исак Њутн (1643-1727). Во 1687, Њутн ја објавил ''Principia'', каде зборувал за две успешни физички теории: [[Њутнови закони|Њутновите закони за движење]], од кои се јавува [[Класична механика|класичната механика]]; и [[Њутнов закон за гравитацијата|Њутновиот закон за универзална гравитацијата]], која ја опишува основната сила на [[Гравитација|гравитацијатагравитација]]та. И двете теории се согласуваат со експеримент. Во ''Principia'', исто така, се вклучени неколку теории од [[Основни својства на флуидите|флуидната динамика]].
 
Од доцниот 17-ти век па наваму, [[Термодинамика|термодинамикататермодинамика]]та беше развиена од страна физичарот и хемичарот [[Роберт Бојл]], Томас Јанг и многу други. Во 1733, [[Даниел Бернули|Бернули]] користи статистички аргументи со класични механики за да изведе термодинамички резултати, со што го иницира полето на статистичката механика. Во 1798 година, Бенџамин Томпсон ја покажал конверзијата на механичка работа во топлина, и во 1847 [[Џејмс Џул]] го издава законот за зачувување на [[енергија]] во вид на топлина, како и механичка енергија. [[Лудвиг Болцман]], во деветнаесеттиот век, е одговорен за модерна форма на статистичката механика.
 
Покрај класичната механика и термодинамиката, едно големо поле на експериментални истражувања во физиката е природата на [[Електрицитет|електрична енергија]]. Согледувања направени во 17-тиот и 18-тиот век од страна на научници како што се [[Роберт Бојл]] , Стивен Греј, и [[Бенџамин Френклин]], создадоа основа за понатамошна работа. Овие согледувања, исто така, го создадоа нашето основно разбирање на електричниот полнеж и [[Електрична струја|струја]]. До 1808 [[Џон Далтон]] имал откриено дека атомите на различните елементи имаат различни тежини и ја предложил модерната теорија на атомот.
 
[[Ханс Кристијан Ерстед]] беше првиот кој предложи врска помеѓу електрична енергија и магнетизам по набљудување на девијации на компас игла од страна на електрична струја. До раните 1830-тите [[Мајкл Фарадеј]] имаше покажано дека магнетни полиња и електрична енергија може да се генерираат едни со други. Во 1864 [[Џејмс Кларк Максвел]] презентираше на [[Кралско друштво|Кралското Општество]] равенки кои го опишуваат односот помеѓу електрична енергија и магнетизам. [[Максвелови равенки|Максвеловите равенки]] , исто така, предвидоа правилно дека [[Светлина|светлинатасветлина]]та е [[Електромагнетно зрачење|електромагнетен бран]]. Почнувајќи со астрономијата, принципите на природната филозофија се кристализираа во основните [[закони на физиката]] кои беа подобрувани во следните векови. До 19-тиот век, науките се имаа сегментирано во повеќе полиња со специјализирани истражувачи и тие од полето на физиката, веќе не можеа да тврдат единствена сопственост врз областа на научно истражување.
 
== Тековни експерименти ==
Ред 21:
Некои примери на познати проекти од експерименталната физика се:
 
* Relativistic Heavy Ion Collider кои судира тешки јони како што се јоните на [[злато]] и [[Протон|протонипротон]]и. Се наоѓа Во [[Брукхејвенска национална лабораторија|Националната Лабораторијa во Brookhaven]], во Лонг Ајленд, САД.<br />
* HERА, која судира [[Електрон|електрониелектрон]]и или [[Позитрон|позитронипозитрон]]и и протони, и е дел од DESY, кој се наоѓа во [[Хамбург]], Германија.
* [[Голем хадронски судирач|LHC]], или Large [[Хадрон|Hadron]] Collider, чија изградба се заврши во 2008 година, но со неочекувани одложувања. LHC започна со работа во 2008 година, но беше затворен за одржување до летото на 2009 година. Тоj е најенергетскиот судрувач во светот, се наоѓа во [[ЦЕРН]], на Француско-Швајцарската граница, во близина на [[Женева]]. Судрувачот стана целосно оперативен на 29 Март, 2010 година, половина подоцна од планираното.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://cdsweb.cern.ch/journal/CERNBulletin/2010/14/News%20Articles/1246424?ln=en|title=Yes, we did it!|date=2010-03-29|publisher=[[CERN]]|accessdate=2010-04-16}}</ref>
* LIGO (Laser Interferometer Gravitational-Wave Observatory), е голем физички експеримент и опсерваторија за откривање на космички гравитациони бранови, и развивање на истите како астрономска алатка. Во моментов постојат две LIGO обзерватории: LIGO Livingston, обсерваторија во Livingston, Луизијана, и LIGO Hanford, обсерваторија во близина на Richland, [[Вашингтон (сојузна држава)|Вашингтон]].
Ред 28:
 
== Метод ==
Експериментална физика користи два главни методи на експериментални испитувања, контролирани експерименти, и природни експерименти. Контролирани експерименти често се користат во лабораториите бидејќи лабораториите нудат контролирани средини. Природни експерименти се користат, на пример, во [[Астрофизика|астрофизикатаастрофизика]]та за набљудување [[Астрономски објект|небесни објекти]], чија контрола е невозможна.
 
== Познати експерименти ==
Ред 46:
 
== Надворешни врски ==
 
 
{{Physics-footer}}