Мравка: Разлика помеѓу преработките

[проверена преработка][проверена преработка]
Избришана содржина Додадена содржина
с Правописна исправка, replaced: цм → см (2) using AWB
с Правописна исправка, replaced: кои што → коишто (4) using AWB
Ред 83:
[[File:Blackants-bredcrust-tokyo-may2015.webm|thumb|(видео) Мравки собираат храна]]
 
Мравките се присутни на речиси секој континент и остров на светот. Единствените места на кои штокоишто нема домородни мравки се [[Антарктик]]от и неколку ненаселиви острови. Мравките удобно живеат во повеќето екосистеми и вообичаено сочинуваат меѓу 15-25% од живата маса на копнени животни.<ref name="schultz"/> Нивното напредување во толку многу околини е главно поради на нивната социјална организација и нивната способност да ја изменат околината, да ги корстиат расположливите ресурси и да се бранат себе си. Нивното заедничко живеење со други видови довело до [[мимикрија]], [[коменсализам]], [[паразитизам]] и [[Мутуализам (биологија)|мутуализам]]<ref name=TheAntsRelations>Hölldobler & Wilson (1990), p. 471</ref>
 
Во заедниците на мравки има поделба на работа, комуникација измеѓу единките и способноста да извршат покомплицирани проблеми.<ref name="SANdisk"/> Овие сличности со човечкото општество оддамна било инспирација за истражување. Голем број на култури ги користат мравките за храна, медицина и ритуали. Некои видови на мравки се користат за уништување на други инсекти, кои вообичаено се штетни.<ref name="HolldoblerWilsonAnts3"/> Поради нивната способност да користат ресурси, во некои случаи мравките се наоѓаат во конфликт со луѓе бидејќи можно е да оштетат фарми, но и да извршат инвазија на згради. Некои видови, како ''Solenopsis invicta'' се сметаат за инвазивни мравки, кои се сместуваат во места каде што биле однесени нагрешка
Ред 160:
| access-date=6 July 2008}}</ref> Мравките имаат голем број на еколошки начини на преживување и имаат способност да искористат разновидни видови на храна како директни или индиректни растителнојадни животни, грабливци и лешинари. Повеќето од видовите на мравки се сештојадци. Нивната еколошка доминација е демонстрирана од нивната биолошка маса, проценето е дека мравките составуваат 15-20% (а речиси 25% во тропски предели) од целокупната биолошка маса на копнени животни, надминувајќи ја масата на сите [['рбетници]].<ref name="schultz">{{cite journal | vauthors = Schultz TR | title = In search of ant ancestors | journal = Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America | volume = 97 | issue = 26 | pages = 14028–9 | date = December 2000 | pmid = 11106367 | pmc = 34089 | doi = 10.1073/pnas.011513798| bibcode = 2000PNAS...9714028S }}</ref>
 
Мравки по големина се од 0.75 до 52 мм,<ref name = AntsDorylusWilverthaiQueen >Hölldobler & Wilson (1990), p. 589</ref><ref name = OligomyrmexMinor>{{Cite book | author = Shattuck SO | title = Australian ants: their biology and identification | year = 1999 | publisher = CSIRO | location = Collingwood, Vic | isbn = 978-0-643-06659-5 | page = 149 }}</ref> најголемиот вид бил фосилот ''Titanomyrma giganteum'', на кои штокоишто матицата била 6 см долга со должина на крила од 15 см.<ref name="Messel">{{cite journal|journal=Encyclopedia of Life Sciences|author=Schaal, Stephan|date=27 January 2006|doi=10.1038/npg.els.0004143|title=Messel|isbn=978-0-470-01617-6}}</ref> Мравки се разновидни по боја, но сепак повеќето се црни или црвени, но неколку видови се зелени а некои од тие што се наоѓаат во тропски предели имаат метален сјај. Повеќе од 12.000 видови се досега познати (од проценети 22.000 видови), најголемата разновидност на мравки е присутна кај тропските предели. Таксономски истражувања за да се датира класификацијата и систематиката на мравки. Поради што мравките се релативно лесни да се истражуваат во екосистеми, тие се корисни за дознавање на еколошки промени на нивната средина и за истражување на [[биоразновидност]].<ref>{{cite book | veditors = Agosti D, Majer JD, Alonso JE, Schultz TR | year = 2000 | title = Ants: Standard methods for measuring and monitoring biodiversity | publisher = [[Smithsonian Institution|Smithsonian Institution Press]] | url = http://antbase.org/databases/publications_files/publications_20330.htm | access-date = 2015-12-13 }}</ref><ref>{{cite web | url = http://atbi.biosci.ohio-state.edu/hymenoptera/nomenclator.home_page | archive-url = https://web.archive.org/web/20160127143848/http://atbi.biosci.ohio-state.edu/hymenoptera/nomenclator.home_page | url-status = dead | archive-date = 27 January 2016 | title = Hymenoptera name server | publisher = [[Ohio State University]] | vauthors = Johnson NF | year = 2007 | access-date = 6 July 2008 }}</ref>
 
==Морфологија==
Ред 173:
[[File:Bullant head detail.jpg|thumb|''Myrmecia'' вид на мравка со силни мандибули и релативно големи очи со добар вид]]
 
Главата на мравка има многу сетилни органи. Како и повеќето инсекти, мравки имаат фасетни очи кои се состојат од голем број мали леќи кои се заемно поврзани. Очите на мравките се добри за приметување на движење, но не овозможуваат добра резолуција на слика. Исто имаат 3 мали ''ocelli'' (прости очи) на врвот на нивната глава со кои штокоишто можат да осетат ниво на светлина и [[Поларизација (бранови)|поларизација]].<ref>{{cite journal | vauthors = Fent K, Wehner R | title = Oceili: a celestial compass in the desert ant cataglyphis | journal = Science | volume = 228 | issue = 4696 | pages = 192–4 | date = April 1985 | pmid = 17779641 | doi = 10.1126/science.228.4696.192 | bibcode = 1985Sci...228..192F }}</ref> Во споредба со 'рбетници, повеќето мравки имаат слаб или просечен вид, а дури некои подземни видови се целосно слепи. Некои други мравки, како австралијанската ''myrmecia'', имаат многу добар вид и можат да ја проценат далечината на предмети во движење во реичиси метар на далечина.<ref>{{cite journal|journal=J. Exp. Biol.|volume=119| pages=115–131| year=1985| title=Attack behaviour and distance perception in the Australian bulldog ant ''Myrmecia nigriceps''|last=Eriksson|first=E. Sture | name-list-format = vanc |url=http://jeb.biologists.org/content/119/1/115.full.pdf| issue=1}}</ref>
 
Две антени се зацврстени на главата на мравките, со овие органи тие можат да осетат хемикали, промаја, но и вибрации, истовремено се користат и за да даваат и примаат сигнали преку допир. Главата исто има и две силни вилици, мандибули, со кои штокоишто можат да носат храна, да користат предмети, да градат мравјалници, како и за заштита.<ref name="insectmorph"/> Кај некои видови има мало џепче во нивната уста каде што чуваат храна за да можат да го пренесат до други мравки или на ларвите.<ref>{{cite journal |vauthors=Eisner T, Happ GM | title=The infrabuccal pocket of a formicine ant: a social filtration device | journal=Psyche | volume=69 | pages=107–116 | year=1962 | url=http://psyche.entclub.org/69/69-107.html | doi=10.1155/1962/25068 | issue=3}}</ref>
 
===Мезозомите===
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/wiki/Мравка