Генетско поместување: Разлика помеѓу преработките

[проверена преработка][проверена преработка]
Избришана содржина Додадена содржина
поврзница
с Замена со тековен назив на предлошка, replaced: Цитирана книга → Наведена книга (3) using AWB
Ред 1:
'''Генетскиот дрифт''' (''или'' '''генски''', односно '''алелски дрифт''') − поим од [[Популациона генетика|популационата генетика]] со кој се означува промената на релативната фреквенција (честота) со која една [[ген]]ска варијанта ([[алел]]) се среќава во [[популација]]та. Промената настанува по пат на [[Избор (статистика)|случаен избор]] и произволност: алелите во потомството се случаен избор од оние кај родителите, при што произволноста игра улога во одредувањето дали една единка ќе преживее и ќе се размножи. [[Алелна фреквенција|Алелната фреквенција]] на дадена популација е делот од генски копии кои споделуваат одредена форма.<ref>{{ЦитиранаНаведена книга
| last = Futuyma
| first = Douglas
Ред 11:
| page = Glossary}}</ref>
 
Генетскиот дрифт е еден од неколкуте [[Еволуција|еволутивни]] процеси кои доведуваат до промени во алелната фреквенција со текот на времето. Оваа појава може да предизвика целосно исчезнување на генските варијанти, со што може да се редуцира генската варијабилност.
 
За разлика од [[Природна селекција|природната селекција]], која ги прави генските варијанти почести или поретки во зависност од нивниот репродуктивен успех,<ref name = avers>{{Citation | last = Avers | first = Charlotte | year = 1989 | title = Process and Pattern in Evolution | publisher = Oxford University Press}}</ref> промените кои се резултат на генетскиот дрифт не се предизвикани од притисокот на [[Животна средина|животната средина]] или [[адаптација]]та, и може да се од корист, неутрални или штетни за репродуктивниот успех.
 
Ефектот на генетскиот дрифт е поголем кај малите популации, а помал кај големите популации. Постојат интензивни дебати меѓу научниците во врска со релативната важност на генскиот дрифт во споредба со природната селекција. [[Роналд Фишер]] го поддржувал гледиштето дека генетскиот дрифт ја игра најмалата улога во еволуцијата, по што ова останало доминантно гледиште неколку декади. Во [[1968]], [[Мотоо Кимура]] ја преуредил дебатата со својата [[Неутрална теорија на молекуларна еволуција]], која тврди дека повеќето од промените во генетскиот материјал се предизвикани од генетскиот дрифт.<ref>{{ЦитиранаНаведена книга
| last = Futuyma
| first = Douglas
Ред 39:
== Веројатност и алелна фреквенција ==
 
Генетскиот дрифт претставува промена во алелната фреквенција во рамките на популацијата, настаната како резултат на некој произволен (случаен) настан. Со други зборови, тој е варијација од една генерација до друга што резултирала од случаен избор. Случајните настани можат да ги променат алелните фреквенции во популацијата, бидејќи репродуктивниот успех на секоја единка може да се одреди не само од притисокот на адаптацијата, туку и од други фактори. Генетскиот дрифт се случува кога овие алелни фреквенции се менуваат како резултат на [[Анкетарска грешка|изборна грешка]] (грешка настаната од набљудување на еден примерок, наместо целата популација). Во теоријата на веројатност, [[Закон за големи броеви|законот за големи броеви]] предвидува малку случајни настани во популацијата кога таа е многу голема. Но, кога репродуктивната популација е мала, ефектите на изборната грешка можат значително да ги изменат алелните фреквенции. Според тоа, генетскиот дрифт се смета за последичен механизам на еволутивната промена првенствено во мали, изолирани популации чии единки можат да се размножуваат.<ref>{{citation |last=Zimmer |first=Carl |title=Evolution : The Triumph of an Idea |publisher=Perennial |location=New York, NY |year=2002 |pages=364 |isbn=0-06-095850-2}} </ref>
 
Овој ефект може да се илустрира користејќи поедноставен пример. Да замислиме една многу голема колонија на [[Бактерија|бактерии]] кои се изолирани во една капка од раствор. Бактериите се генетски идентични, освен за еден ген за кој постојат две различни алели. Алелите се означени како '''A''' и '''B'''. Половина од бактериите го имаат алелот '''A''', додека другата половина го имаат алелот '''B'''. Од ова следува дека ѝ '''A''', ѝ '''B''' имаат алелна фреквенција 1/2.
 
'''A''' и '''B''' се неутрални алели, што значи дека тие не влијаат на способноста на бактериите да опстанат и да се размножуваат. Така, сите бактерии во оваа колонија имаат еднакви шанси да опстанат и да се размножат. Да замислиме и дека капката раствор се суши, сè додека не останат доволно хранливи материи во неа за да одржат во живот четири бактерии. Сите останати изумираат без да се размножат. Меѓу четирите што преживеале, постојат шеснаесет можни комбинации за алелите '''A''' и '''B''':
 
'''(A-A-A-A), (B-A-A-A), (A-B-A-A), (B-B-A-A), <br /> (A-A-B-A), (B-A-B-A), (A-B-B-A), (B-B-B-A),<br /> (A-A-A-B), (B-A-A-B), (A-B-A-B), (B-B-A-B),<br /> (A-A-B-B), (B-A-B-B), (A-B-B-B), (B-B-B-B).'''
 
Кај секоја од комбинациите со ист број на '''A''' и '''B''' се добива следната табела.
 
{| class=wikitable
Ред 108:
== Врајт-Фишеров модел ==
 
Дадениот пример ги користи бактериите за да го илустрира ефектот на земање примерок (кој ќе биде избор од популацијата) и веројатноста за генетски дрифт. Секоја бактерија има единечен алел, '''A''' или '''B'''. Кај [[диплоид]]ните популации кои се состојат од '''''N''''' единки постојат '''''2N''''' копии за секој ген. Една единка може да има две копии од истиот алел или две различни алели. Фреквенцијата на едниот алел да ја означиме со '''''p''''', а фреквенцијата на другиот '''''q'''''. Една формула за пресметување на веројатноста за добивање '''''k''''' копии од алелот со фреквенција '''''p''''' во наредната генерација е:<ref>{{ЦитиранаНаведена книга
| last = Hartl
| first = Daniel
Ред 122:
:<math>\frac{(2N)!}{k!(2N-k)!} p^k q^{2N-k} </math>
 
каде симболот "'''!'''" ја означува [[факториел]]ната функција. Овој израз може да се формулира користејќи го биномниот коефициент:
 
:<math>{2N \choose k} p^k q^{2N-k} </math>