Википедија

Алберт Ајнштајн: Разлика помеѓу преработките

Интерактивен преглед на историјата
[проверена преработка][проверена преработка]
← Постаро уредувањеПоново уредување →
Избришана содржина Додадена содржина
НагледноВикитекст
с →‎Наводи: Додадена категорија using AWB
с Замена со тековен назив на предлошка, replaced: цитирана веб страница → Наведена мрежна страница (6) using AWB
Ред 27:
}}
{{Специјална релативност}}
'''Алберт Ајнштајн''' ({{lang-de|Albert Einstein}}; [[14 март]] [[1879]] – [[18 април]] [[1955]]) — [[Германија|германски]] [[Теориска физика|теоретски физичар]], најпознат по неговата [[теорија на релативноста]] и теоријата за [[Еднаквост на масата и енергијата]], <math>E = m c^2</math>. Ајнштајн ја добил [[Нобелова награда за физика|Нобеловата награда за физика]] во 1921 година „за неговата работа во полето на теориската физика, а особено за неговото откритие на [[фотоелектричен ефект|фотоелектричниот ефект]].“<ref>{{цитиранаНаведена вебмрежна страница|url=http://nobelprize.org/nobel_prizes/physics/laureates/1921/|title=Нобелова награда за физика 1921|accessdate=[[6 март]] [[2007]]|publisher=Нобелова фондација}}</ref>
 
Во огромниот број на придонеси на Ајнштајн кон [[физика]]та се вбројува неговата [[специјална теорија на релативноста]], која ги споила [[механика]]та и [[електромагнетизам|електромагнетизмот]], и неговата [[општа теорија на релативноста]], која ја проширила [[теорија на релативност|теоријата на релативноста]] за нерамномерното движење, создавајќи нова теорија на [[гравитација]]. Има бројни придонеси во полињата на [[физичка космологија|релативистичка космологија]], [[капиларна акција]], [[критична опалесценција]], [[класична физика|класични проблеми]] на [[статистичка механика|статистичката механика]] и нивната примена во [[Квантна теорија|квантната теорија]], објаснување на [[Брауново движење|брауновото движење]] на [[молекул]]ите, [[веројатност]]и на [[транзициско правило|атомската транзиција]], квантната теорија на [[едноатомски гас]]ови, [[термодинамика|термодинамичките]] својства на [[светлина]]та со ниско ниво на [[радијација]] (со што ги дава темелите на теоријата на [[фотон]]и), теорија за радијација вклучувајќи [[стимулирана емисија]], концептот на [[Класична теорија на унифицирани полиња|теоријата на унифицирани полиња]] и придонеси кон физичката геометризација.
 
Ајнштајн објавил преку 300 научни и над 150 ненаучни дела.<ref>{{цитирана книга | author = Пол Артур Шилп, уредувач | year = 1951 | title = Albert Einstein: Philosopher-Scientist, Volume II | publisher = Harper and Brothers Publishers (Harper Torchbook едиција) | location = Њујорк | pages = стр. 730–746}} Во неговите ненаучни трудови се вклучуваат: ''За ционизмот: Говори и предавања од проф. Алберт Ајнштајн'' (1930), „Зошто војна?“ (1933, коавтор со [[Сигмунд Фројд]]), ''Светот според мене'' (1934), ''Од моите подоцнежни години'' (1950) и научна книга за општата читателска публика, ''Еволуцијата на физиката'' (1948, коавтор со Леополд Инфелд).</ref><ref>{{цитиранаНаведена вебмрежна страница|url=http://nobelprize.org/nobel_prizes/physics/laureates/1921/einstein-bio.html|title=Алберт Ајнштајн, биографија|accessdate=[[7 март]] [[2007]]|publisher=Нобелова Фондација}}</ref> Има статус на слава во заедницата на физиката,<ref>{{цитиранаНаведена вебмрежна страница|url=http://physicsworld.com/cws/article/print/851|title=Физиката: минато, денес, иднина|accessdate=[[27 ноември]] [[2007]]|author= Дурани, Матин|publisher=Physics World}}</ref> а магазинот ''[[Тајм]]'' во 1999 го именува како „Личност на векот“. Во пошироката култура, името „Ајнштајн“ стана синоним на генијалност.
 
== Младост и образование ==
Ред 45:
Во неговите рани тинејџерски години, Ајнштајн ја посетувал прогресивната гимназија Луитполд. Неговиот татко имал намера тој да следи [[електрично инженерство]], но Ајнштајн се судрил со авторитетните во училиштето и со школскиот режим. Тој подоцна напишал дека духот на учење и креативноста биле изгубено во стриктно учење на памет.
 
Во 1894, кога Ајнштајн имал петнаесет години, бизнисот на неговиот татко пропаднал и семејството се преселило во Италија, најпрвин во [[Милано]], а по неколку месеци во [[Павија]]. За ова време, Ајнштајн го напишал својот прв научен труд, „Истражувањето на состојбата на [[етер]] во [[магнетно поле|магнетни полиња]]“<ref>{{цитиранаНаведена вебмрежна страница| last =Мехра| first =Јагдиш| title =Првиот труд на Ајнштајн| url =http://www.worldscibooks.com/phy_etextbook/4454/4454_chap1.pdf| accessdate = [[4 март]] [[2007]]}}</ref> Ајнштајн подоцна го напуштил Минхен за да го заврши средното училиште, но во пролетта 1895 година се повлекол за да се придружи на семејството во Павија, убедувајќи го училиштето да го ослободи користејќи медицинска белешка.
 
Наместо да го заврши средното образование, Ајнштајн одлучил да се пријави директно на ЕТХ Цирих, Швајцарскиот Федерален Институт за технологија во [[Цирих]], Швајцарија. Без школско свидетелство, тој морал да положи приемен испит, во што не успеал, иако имал исклучително добри оценки во математика и физика.<ref>{{Citation | last=Хајфилд| first=Роџер |author2=Картер, Пол | title=Приватниот живот на Алберт Ајнштајн | publisher=Faber and Faber | year=1993 | location=London | isbn=0-571-17170-2 | pages=21}}</ref> Ајнштајн напишал дека во таа иста година, на 16 години, за првпат го извршил неговиот [[експеримент]] на визуелизација на патување паралелно со светлосен бран.
Ред 51:
Ајнштајнови го испратиле Алберт во [[Арау]], Швајцарија, да го заврши средното образование. Додека престојувал со фамилијата на проф. Јост Винтелер, тој се заљубил во нивната ќерка, Мари (сестрата на Алберт, Маја, подоцна се омажила со Пол Винтелер). Во Арау, Ајнштајн ја проучувал [[Џејмс Максвел|максвеловата]] [[електромагнетна теорија]]. Во 1896, тој матурирал на 17 годишна возраст, се откажал од своето германско државјанство за да ја избегне воената служба (со одобрение на татка си) и конечно се пријавил на математичката програма во ЕТХ. Мари се преселила во Олсберг, Швајцарија каде зела наставничко место.
 
Во 1896, идната жена на Ајнштајн, [[Милева Мариќ]], исто така се пријавила на ЕТХ како единствената жена која студирала математика. За време на следните неколку години, Ајнштајн и Мариќ го развиле своето пријателство во романса. Ајнштајн завршил со студиите во 1900 од ЕТХ со диплома по физика.<ref>{{цитиранаНаведена вебмрежна страница|url=http://www.ssqq.com/archive/alberteinstein.htm|title=Кратка биографија на Алберт Ајнштајн|month=април|year=2005|accessdate=[[11 јуни]] [[2007]]}}</ref> Истата година, пријателката на Ајнштајн, [[Мишел Бесо]], го запознала со работата на [[Ернст Мах]]. Следната година, Ајнштајн објавил статија во престижниот весник ''Annalen der Physik'' за [[капиларна акција|капиларните сили]] на една сламка. На [[21 февруари]] [[1901]], тој добил швајцарско државјанство, од кое никогаш не се откажал.<ref>{{цитиранаНаведена вебмрежна страница | title= Националностите на Ајнштајн на einstein-website.de | url=http://www.einstein-website.de/z_information/variousthings.html#national | accessmonthday=4 октомври | accessyear=2006 }}</ref>
 
== Научна кариера ==
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/wiki/Алберт_Ајнштајн“