Обединети нации: Разлика помеѓу преработките

[проверена преработка][проверена преработка]
Избришана содржина Додадена содржина
Одбиена последната промена (од 79.125.202.202) и ја поврати преработката 3829093 на Bjankuloski06
с Јазична исправка, replaced: лоцирана → сместена using AWB
Ред 50:
Кантовата идеја заживеала по [[Првата светска војна]] (1914-1918). Ужаснати од пустошот на војната, земјите биле инспирирани да се соединат заедно и да работат во прилог на мирот. Тие формирале нова организација, Лига на нациите или Друштвото на народите,за да ја остварат оваа цел. Лигата постоела од 1920 до 1946 и имала вкупно 63 земји членки низ неговата историја, вклучувајќи некои од најголемите светски сили: [[Франција]], [[Обединето Кралство|Обединетото Кралство]], [[Италија]], [[Јапонија]], [[Германија]] и [[СССР]]. Но Лигата имала главно две струи. Прво, неколку од најголемите светски сили не биле членки, најзабележителни САД. Второ, членовите на Лигата се покажале неспособни да и се спротивстават на агресијата од Јапонија, Италија и Германија во 1930-тите. Агресиите неминовно довеле до Втората светска војна (1939-1945). На крајот, Лигата паднала на на нејзината најосновна мисија, да спречи нова светска војна.
 
Наспроти неуспехот, идејата за лигата не умрела. Првата насоченост кон создавање на новата организација дошла во 1941, кога американскиот претседател [[Френклин Рузвелт]] и британскиот премиер [[Винстон Черчил]] ја потпишале Атланската Повелба, во која тие се обврзале да работат во формирањето на поефективен систем за зачувување на светскиот мир и за унапредување на соработката. Во 1942 претставниците на Антантата-коалиција во Втората светска војна која се борела против [[Германија]] и [[Јапонија]] - потпишале декларација од Обеденетите Нации прифаќајќи ги принципите на Атланската Повелба. Декларацијата ја вклучува првата формална употреба на терминот [[Обединети нации]], име измислено од претседателот Рузвелт. Една година подоцна, четири земји од Антантата- САД, [[Британија]], [[СССР]] и [[Кина]] се согласиле да формираат генерална меѓународна организација. Четирите држави се сретнале во 1944 во Думбартон Оакс, населба во [[Вашингтон]], и испланирале повелба за новата организација. Новата лига ја нарекле Обединети нации. Но тие сѐ уште не можеле да се согласат околу определени детали како членството и гласачките права.
 
[[Податотека:United Nations Member States-1945.png|мини|500п|ОН во 1945. Во светло-сино се земјите-основачи. Во темно сино се протектротатите и територии на земјите-основачи.]]
Четирите држави се сретнале пак во почетокот на [[1945]] на самитот во [[Јалта]]. Овде, тие ги разрешиле нивните разлики и свикале цонференција на нциите за да ја комплетираат нивната работа. На 25 април 1945, конференцијата на ООН на меѓународна организација одржана во [[Сан Франциско]], со присуство на делегати од 50 држави. Делегатите работеле два месеца за да ја комплетираат Повелбата на ООН која ги вклучува нивните цели, принципи и организациска структура. Повелбата содржела формална спогодба насочена кон сите светски нации за заедничка поставеност на основните правила кои владеат во нивните односи. ООН формално започнала да постои од 24 октомври 1945.
 
Како и [[Друштво на Народите|Друштвото на Народите]], ООН била создадена за да го унапредува мирот и да спречи друга светска војна. ООН признале дека нема да имаат успех доколку не се поддржани од најмоќните светски сили. Организацијата презела неколку чекори за да ја осигура таа подршка. За да го охрабри продолжувањето на вклучувањето на [[САД]], главната зграда на ООН е лоциранасместена во [[Њујорк]] Сити. За да ги увери најмоќните светски сили дека не би им се заканила на нивниот суверенитет, ООН им дала право на вето над најважните акции. Пет земји примиле право на вето: [[САД]], [[Британија]], [[Франција]], [[СССР]] и [[Кина]]. ([[Русија]] го презема правото на вето од [[СССР]] по распадот на државата во [[1991]]).
 
Друга голема цврстина во ООН, како и поранешната Лига на Народите, е што речиси секоја територија во светот е член, или провинција, или колонија како член. [[Швајцарија]] е исклучок, главно со статус како набљудувач, значи таа може да учествува во советувањето но не може да гласа. [[Швајцарија]] внимателно постанува полноправна членка на ООН. Преку годините националните гласачи на два референдума одбиле [[Швајцарија]] да се приклучи кон ООН. [[Швајцарија]] очигледно преферира да остане со статус на неутрален набљудувач. Некои политички ентитети кои не се членови како [[Ватикан]] и Палестинската организација за ослободување, исто така имаат постојан набљудувачки статус во ООН.
Ред 91:
 
* Игор Јанев, International organizations and Integrations, pub. Institute of Political Studies, Belgrade, 2008, ISBN 978-86-7419-151-4
* Игор Јанев, Statutary order of International Organizations, Institute of Political Studies, Belgrade, 2009, ISBN 978-86-7419-191-0
 
 
{{Нормативна контрола}}
 
[[Категорија:Глобални организации]]
[[Категорија:Меѓународни организации]]