Брутализам: Разлика помеѓу преработките

Во поново време поимот брутализам се користи при опишување на објекти кои датираат од крајот на дваесетиот век, кои се огромни и непопуларни, односно како синоним за нешто што е грубо, брутално, нападно.

Терминот "брутализам" бил првично употребен од шведскиот архитект Ханс Асплунд при опишување на објектот Вила Гот лоциранасместена во [[Упсала]], проектирана од негови колеги Б.Едман и Л.Холм во 1949. Во оригинал е употребен терминот ''nybrutalism'' кој на шведцки јазик значи Нов Брутализам. Терминот натака е присвоен од британските архитекти Алисон и Петар Симтсон, а станува глобално прифатен после објавување на книгата на британскиот критичар/историчар Рајнер Банхам со наслов ''Новиот Брутализам: Етика или Естетика?'' (анг. ''The New Brutalism: Ethic or Aesthetic?'') во која е анализиран новопојавениот архитектонски пристап при проектирање, конкертно во Европа.

Најдобри примери за раниот брутализам можат да се видат во работата на шведскиот архитект [[Ле Корбизје]], конкретно "Unité d'Habitation" - објект за колективно домување изграден во 1952 год. во Марсеј, Франција како и комплексот законодавни објекти изграден 1953 година во Чандигард, Индија. Брутализмот особено зема залет во средината на дваесетиот век во Велика Британија како резултат на поствоената економска депресија и потребата за изградба на нискобуџетни станбени единици, шопинг центри и владини згради. Меѓутоа, брутализмот останува примарен избор на стил и во случаи кога се располагало со големи буџети бидејќи архитектите ја ценале искреноста, скулптуралноста, а најмногу бескомпромисната анти-буржоазиска природа на стилот.

Објектите препознатливи по овој стил, најчесто се организирани со повторувачки модуларни елементи кои формираат различни функционални зони, јасно артикулирани и групирани заедно во една целина. Бетонот, конкретно натур бетонот е најмногу употребуван како материјал, поради неговата грубост и искреност како контраст на дотогашните елитни неокласицистички стилови кои преовледувале. Лианите бетонски елемнти користени при нивна изградба, се произведени така да е целосно видлива структурата на материјалот како и трагите од оплатата. Бетонот кој сам по себе е претежно конструктивен материјал без некоја естетска вредност, наеднаш станува главен декоративен елемент. Покрај него како материјали се користат и тулата, стаклото, челикот, грубо обработениот камен и сл. Иако не сите објекти кои имаат вака видлива бетонска надворешна обработка можат да бидат сместени во овој стил, истите можат да припаѓаат на останатите модерни стилови како [[Конструктивизам]], [[Интернационален стил]], [[Постмодернизам]] и [[Деконструктивизам]]. Покрај нагласувањето на материјалот и конструкцијата, за овој стил е исто така карактеристично и видливата изложеност на техничките инсталации.

Брутализмот преставува изразено доминантна архитектура, која дава монументални објекти со еднојазичен израз. Најчесто бил критикуван поради тоа што ги игнорирал околните историски објекти при вклопувањето во контекстот на градот, и додека архитектите биле фасцинирани од неговиот изглед, пошироката публика имала проблем со негово прифаќање.

* Градители во Македонија XVIII-XX век, Георги Константиновски, издадена 2001